Dodatkowe świadczenie pieniężne dla nauczycieli w 2026 roku – sprawdź wiek i staż wymagany do otrzymania

• Świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli w 2026 roku – kto może je otrzymać?
• Czym jest nauczycielskie świadczenie kompensacyjne?
• Warunki przyznania w 2026 roku
• Ile wynosi świadczenie kompensacyjne?
• Odprawa emerytalno-rentowa od 2026 roku
• Czy świadczenie kompensacyjne zostanie wydłużone?
• Jak złożyć wniosek o świadczenie kompensacyjne?
• Dlaczego to ważne dla nauczycieli?
• Podstawa prawna

Świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli w 2026 roku – kto może je otrzymać?

W 2026 roku nauczyciele ponownie zyskają możliwość wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej dzięki świadczeniu kompensacyjnemu. To rozwiązanie zostało stworzone z myślą o osobach, które przez dziesięciolecia pracowały w oświacie i nie zawsze są w stanie dotrwać do powszechnego wieku emerytalnego. Wprowadzenie tego świadczenia ma złagodzić skutki trudnych warunków pracy i zapewnić pedagogom bezpieczeństwo finansowe w okresie przejściowym.

Czym jest nauczycielskie świadczenie kompensacyjne?

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne to forma dodatkowego wsparcia pieniężnego, wypłacanego przez ZUS do czasu osiągnięcia wieku emerytalnego. Mogą je otrzymać wyłącznie pedagodzy, czyli nauczyciele, wychowawcy i pracownicy placówek oświatowych, którzy spełniają określone kryteria wiekowe i stażowe. W praktyce jest to pomost między pracą w zawodzie a standardową emeryturą. Świadczenie kompensacyjne przysługuje wyłącznie nauczycielom i pedagogom, którzy pracowali w określonych placówkach oświatowych. Do końca 2025 roku były to przede wszystkim szkoły, przedszkola, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze i poradnie psychologiczno-pedagogiczne.

Od 2026 roku katalog placówek zostanie znacząco rozszerzony. O świadczenie będą mogli ubiegać się także nauczyciele zatrudnieni w:

• placówkach artystycznych,
• centrach kształcenia zawodowego,
• branżowych centrach umiejętności,
• bibliotekach pedagogicznych,
• kolegiach pracowników służb społecznych,
• zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich.

Dzięki tej zmianie krąg uprawnionych wyraźnie się poszerzy, co ma realne znaczenie dla wielu nauczycieli pracujących poza tradycyjnymi szkołami.

Ważne, aby praca była wykonywana w wymiarze minimum połowy etatu.

Warunki przyznania w 2026 roku

Aby nauczyciel mógł skorzystać ze świadczenia kompensacyjnego, musi spełnić dwa podstawowe kryteria:

Wiek

W 2026 roku nauczycielskie świadczenie kompensacyjne mogą otrzymać osoby, które ukończyły:

• 56 lat – kobiety,
• 61 lat – mężczyźni.

Od 2027 roku wiek wymagany będzie stopniowo rosnąć, co dwa lata o jeden rok. Docelowo próg wyniesie 59 lat dla kobiet i 64 lata dla mężczyzn.

Staż pracy

Oprócz wieku trzeba spełnić także wymóg dotyczący stażu:

• minimum 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych,
• w tym, co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej w wymiarze przynajmniej 1/2 etatu.

Do stażu liczy się wyłącznie praca w placówkach oświatowych wymienionych w ustawie. Zarówno publicznych, jak i niepublicznych.

Rozwiązanie stosunku pracy

Warunkiem koniecznym jest także rozwiązanie stosunku pracy w szkole lub innej placówce oświatowej. Nie można pobierać świadczenia i jednocześnie pozostawać w zatrudnieniu w pełnym wymiarze godzin.

Ile wynosi świadczenie kompensacyjne?

Świadczenie kompensacyjne nie ma jednej z góry ustalonej wysokości. Każdy nauczyciel dostaje je w innej kwocie, w zależności od tego, ile lat pracował i jak wysokie składki odprowadzał do ZUS. Mechanizm wyliczania jest podobny jak przy zwykłej emeryturze: bierze się pod uwagę zgromadzone składki, kapitał początkowy oraz średnie dalsze trwanie życia w momencie przejścia na świadczenie.

W praktyce oznacza to, że:

• najniższe świadczenia wynoszą obecnie ok. 1800 zł brutto – czyli tyle, ile najniższa emerytura. To sytuacja osób z krótszym stażem składkowym lub niższymi zarobkami,
• średnia wysokość świadczenia kompensacyjnego waha się w granicach 2500–3200 zł brutto miesięcznie,
• wyższe świadczenia (dla osób z długim stażem i wysokimi składkami) mogą przekraczać 4000 zł brutto.

Co ważne:

• świadczenie nie jest stałe – jego wysokość rośnie wraz z waloryzacją,
• można je zwiększyć, jeśli po rozwiązaniu stosunku pracy dołączymy dodatkowe okresy składkowe,
• przysługuje ono aż do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego (60 lat kobiety, 65 lat mężczyźni), a potem ZUS automatycznie przelicza je na emeryturę.

Odprawa emerytalno-rentowa od 2026 roku

Nowością od 2026 roku będzie także możliwość otrzymania przez nauczycieli przechodzących na świadczenie kompensacyjne wyższej odprawy emerytalno-rentowej. To jednorazowe świadczenie wypłacane przy zakończeniu stosunku pracy, które do tej pory przysługiwało głównie w przypadku przejścia na emeryturę lub rentę. Dzięki zmianom obejmie również osoby decydujące się na świadczenie kompensacyjne. Dla wielu pedagogów będzie to realne, dodatkowe wsparcie finansowe w momencie opuszczania szkoły czy przedszkola.

Od 2026 roku zasady będą takie same jak przy przejściu na emeryturę lub rentę, ale obejmą też osoby odchodzące na świadczenie kompensacyjne:

• po mniej niż 20 latach pracy – odprawa wynosi równowartość dwumiesięcznego wynagrodzenia,
• po co najmniej 20 latach pracy – odprawa to trzymiesięczne wynagrodzenie,
• po 30 latach pracy w oświacie – przysługuje sześciomiesięczne wynagrodzenie (tzw. odprawa maksymalna).

Wynagrodzenie do wyliczenia odprawy liczy się jako przeciętną pensję nauczyciela z ostatnich miesięcy zatrudnienia.

Czy świadczenie kompensacyjne zostanie wydłużone?

Zgodnie z obecnymi przepisami nauczycielskie świadczenie kompensacyjne ma obowiązywać tylko do 2032 roku. Oznacza to, że po tej dacie nowe wnioski nie byłyby już przyjmowane. Trwają jednak rozmowy w Ministerstwie Edukacji i w środowiskach nauczycielskich na temat wydłużenia obowiązywania świadczenia do 2042 roku. Na razie nie zapadły jeszcze ostateczne decyzje, ale temat pozostaje otwarty i budzi duże zainteresowanie. Warto więc śledzić komunikaty rządowe i ZUS, ponieważ przyszłość tego rozwiązania może się zmienić.

Jak złożyć wniosek o świadczenie kompensacyjne?

Droga do uzyskania świadczenia kompensacyjnego nie jest skomplikowana, ale wymaga dopełnienia kilku formalności. Poniżej znajdziesz opis krok po kroku.

1. Przygotowanie dokumentów

Najpierw należy zgromadzić wszystkie papiery potwierdzające staż pracy i odprowadzane składki. Potrzebne będą m.in.:

• świadectwa pracy z poszczególnych szkół i placówek,
• zaświadczenia o zatrudnieniu (jeśli okres nie został udokumentowany w świadectwie),
• dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe (np. urlopy macierzyńskie, zasiłki chorobowe).

Dobrze jest uporządkować te dokumenty z wyprzedzeniem, bo ich brak może opóźnić wydanie decyzji.

2. Rozwiązanie stosunku pracy

Kolejnym warunkiem jest rozwiązanie stosunku pracy w placówce oświatowej. Może to nastąpić na wniosek nauczyciela lub w innych okolicznościach przewidzianych w przepisach. Dopiero po zakończeniu zatrudnienia można skutecznie ubiegać się o świadczenie kompensacyjne.

3. Złożenie wniosku w ZUS

Wniosek składa się na formularzu ENSK. Są trzy możliwości:

• elektronicznie – przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS (najwygodniejsze rozwiązanie),
• papierowo – w najbliższej placówce ZUS,
• pocztą – listem poleconym.

Do wniosku trzeba dołączyć wszystkie zgromadzone wcześniej dokumenty.

4. Oczekiwanie na decyzję

Po złożeniu kompletu dokumentów ZUS analizuje wniosek i oblicza wysokość świadczenia. Jeśli wszystko się zgadza, decyzja powinna pojawić się w ciągu kilku tygodni. Wypłata pieniędzy rozpoczyna się od miesiąca następującego po złożeniu wniosku.

Dlaczego to ważne dla nauczycieli?

Praca nauczyciela należy do jednych z najbardziej obciążających psychicznie i fizycznie zawodów. Wieloletni stres, praca z dziećmi, częste zmiany w systemie oświaty – to czynniki, które sprawiają, że wielu pedagogów nie jest w stanie dotrwać do standardowej emerytury.

Świadczenie kompensacyjne daje możliwość odejścia wcześniej, przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa finansowego.

Podstawa prawna

Świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli reguluje:

• Ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U. z 2022 r. poz. 916, z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251, z późn. zm.),