Kto może być bezrobotnym
Bezrobotnym jest osoba niezatrudniona i nie wykonującą innej pracy zarobkowej, zdolna i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie albo innej pracy zarobkowej, albo jeżeli jest osobą niepełnosprawną, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy, nieuczącą się w szkole, z wyjątkiem uczącej się w szkole dla dorosłych lub przystępującej do egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły lub w szkole wyższej gdzie studiuje w formie studiów niestacjonarnych, zarejestrowaną we właściwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy oraz poszukującą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.
Zobacz także: Kto może być bezrobotnym
Oprócz wskazanych wyżej cech, jakimi charakteryzuje się osoba bezrobotna do uzyskania statusu wymagane są jeszcze inne warunki. Bezrobotnym jest osoba, jeżeli:
- ukończyła 18 lat;
- nie ukończyła 60 lat – kobieta lub 65 lat – mężczyzna;
- nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę albo po ustaniu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności, nie pobiera zasiłku przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego
- nie jest właścicielem lub posiadaczem samoistnym lub zależnym nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczających 2 ha przeliczeniowe lub nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych przekraczających 2 ha przeliczeniowe;
- nie uzyskuje przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym z działów specjalnych produkcji rolnej, chyba że dochód z tych działów, obliczony dla ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych, nie przekracza wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 2 ha przeliczeniowych ustalonego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o podatku rolnym lub nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w takim gospodarstwie;
- nie posiada wpisu do ewidencji działalności gospodarczej albo nie podlega na podstawie odrębnych przepisów obowiązkowi ubezpieczenia społecznego z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników;
- nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub nie odbywa kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem kary pozbawienia wolności odbywanej poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego;
- nie uzyskuje miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z tytułu odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych;
- nie pobiera na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłku stałego;
- nie pobiera na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania;
- nie pobiera po ustaniu zatrudnienia świadczenia szkoleniowego.
Zobacz także: Kto może mieć status bezrobotnego
Pozbawienie statusu bezrobotnego
Prawo przewiduje możliwość pozbawienia statusu bezrobotnego, jeśli osoba nie spełnia wyżej wskazanych kryteriów. Pozbawienie statusu bezrobotnego możliwe jest również, gdy osoba bezrobotna otrzymała pożyczkę z PFRON lub z innej instytucji na podjęcie działalności rolniczej lub pozarolniczej. Pozbawienie statusu bezrobotnego następuje również, gdy bezrobotny podjął zatrudnienie lub inną pracę zarobkową bez względu na wysokość wynagrodzenia lub dokonał wpisu do ewidencji pozarolniczej działalności gospodarczej.
Pozbawienie statusu bezrobotnych może również nastąpić na wniosek samego bezrobotnego.
Zobacz także: Kiedy można bezrobotnego pozbawić jego statusu
Zobacz także: Kiedy następuje pozbawienie statusu poszukującego pracę
Rejestracja w urzędzie pracy
Warunkiem koniecznym uzyskania statusu bezrobotnego, a tym samym możliwości ubiegania się o zasiłek dla bezrobotnych jest rejestracja w urzędzie pracy. Bezrobotny musi się zgłosić powiatowego urzędu pracy, właściwego ze względu na zameldowanie w miejscu pobytu stałego lub czasowego, a jeżeli nie jest zameldowany - do powiatowego urzędu pracy, na którego obszarze działania przebywa.
Zobacz także: Jak zarejestrować się w urzędzie pracy
Zobacz także: Rejestracja osób bezrobotnych i poszukujących pracy
Prawa i obowiązki bezrobotnego
Na bezrobotnym spoczywa szereg obowiązków. Bezrobotny na obowiązek zgłaszania się w wyznaczonym przez urząd terminie, w celu przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy proponowanej przez urząd. Bezrobotny musi zawiadomić urząd pracy w ciągu 7 dni o podjęciu zatrudnienia.
Zobacz także: Jakie obowiązki ma bezrobotny
Bezrobotny ma wiele praw wynikających z jego statusu bezrobotnego. Bezrobotny ma przede wszystkim prawo do uzyskanie prawa do pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Ponadto bezrobotny ma prawo do między innymi: ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego, korzystania z usług rynku pracy, możliwość uzyskania dodatku aktywizacyjnego z tytułu podjęcia pracy czy też możliwość uzyskania stypendium z tytułu podjęcia dalszej nauki w systemie wieczorowym lub zaocznym.
Zobacz także: Prawa bezrobotnego