Darowizna przez ofiaromat: Dlaczego fiskus nie pozwala na odliczenie?

• Nowoczesna forma darowizny – ofiaromat
• Pytanie podatniczki
• Interpretacja KIS – dlaczego stanowisko podatniczki jest nieprawidłowe?
• Czy darowizna przez ofiaromat nigdy nie daje prawa do ulgi?
• Co mówi prawo?

Darowizna – słowo, które dla wielu oznacza szlachetny gest wsparcia, dla innych zaś – również realne korzyści podatkowe. Szczególnie dotyczy to darowizn na cele kultu religijnego, które w określonych warunkach mogą być odliczane od dochodu. Jednak nie zawsze wszystko, co z pozoru spełnia wymogi darowizny, rzeczywiście kwalifikuje się do ulgi podatkowej. Potwierdza to najnowsza interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 25 kwietnia 2025 r., która wywołała poruszenie wśród podatników wspierających Kościół za pomocą nowoczesnych form płatności – ofiaromatów.

Nowoczesna forma darowizny – ofiaromat

Coraz więcej parafii w Polsce wprowadza ofiaromaty – urządzenia przypominające terminale płatnicze, umożliwiające bezgotówkowe przekazywanie datków. To odpowiedź na zmieniające się przyzwyczajenia wiernych, którzy rzadziej noszą gotówkę, a chcą aktywnie wspierać swoją wspólnotę. Ofiary składane za pomocą ofiaromatu trafiają na rachunek bankowy parafii, a operatorzy płatności (np. PayTel, eService czy Dotpay) dostarczają darczyńcy potwierdzenie w formie SMS-a i zapisu w historii transakcji bankowej.

Pytanie podatniczki

Wnioskująca kobieta zapytała Dyrektora KIS, czy wpłaty dokonane za pośrednictwem ofiaromatu na cele kultu religijnego – potwierdzone sms-em oraz zapisem w historii rachunku bankowego – mogą zostać odliczone od dochodu zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podkreśliła, że:

• darowizny są dobrowolne,
• przekazywane na cele związane z kultem religijnym (np. remonty kościoła, zakup sprzętu liturgicznego, organizacja nabożeństw),
• nie uzyskuje z tego tytułu żadnych korzyści materialnych,
• dysponuje potwierdzeniem transakcji w systemie bankowym i SMS-em z nazwą parafii oraz kwotą darowizny.

Mimo to Dyrektor KIS uznał jej stanowisko za nieprawidłowe.

Interpretacja KIS – dlaczego stanowisko podatniczki jest nieprawidłowe?

1. Brak dowodu wpłaty na rachunek obdarowanego

Zgodnie z art. 26 ust. 7 pkt 1 ustawy o PIT, wysokość darowizny pieniężnej ustala się na podstawie dowodu wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego (w tym przypadku parafii). Dokumenty takie jak:

• potwierdzenie SMS od operatora płatności,
• zapis transakcji w historii konta (z nazwą parafii, ale bez numeru jej rachunku bankowego),

nie są wystarczającym dowodem dla celów podatkowych. Fiskus wskazuje, że dokumentem uznanym za dowód jest np. polecenie przelewu bankowego, gdzie wprost widnieje numer rachunku parafii jako odbiorcy. Operator płatności działa jako pośrednik, więc formalnie środki najpierw trafiają na jego konto, co według KIS zrywa bezpośredni związek między podatnikiem a obdarowanym.

2. Przesłanki skutecznej darowizny na cele kultu religijnego

Art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. b ustawy o PIT umożliwia odliczenie darowizny:

• jeśli została przekazana na cele kultu religijnego,
• jeśli darowizna została właściwie udokumentowana,
• jeśli nie została wcześniej zaliczona do kosztów uzyskania przychodów lub odliczona w innej formie (art. 26 ust. 13a ustawy PIT),
• i nie została w jakiejkolwiek formie zwrócona podatnikowi (art. 26 ust. 6c ustawy PIT).

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie zakwestionował celu darowizny – ten bezsprzecznie był związany z kultem religijnym. Problemem okazała się forma dokumentowania darowizny i sposób jej przekazania – który nie spełnił literalnych wymogów ustawowych.

Czy darowizna przez ofiaromat nigdy nie daje prawa do ulgi?

To kluczowe pytanie, na które odpowiedź brzmi: niekoniecznie. Problem nie leży w samej metodzie – ofiaromat jako forma płatności nie jest zakazany. Kwestia sporna dotyczy przejrzystości dokumentacji i bezpośredniości przelewu.

Aby móc skorzystać z ulgi podatkowej, warto dopilnować, by:

• na potwierdzeniu transakcji widniał numer rachunku parafii, nie operatora płatności,
• było jasne, że to parafia otrzymała środki, a nie firma pośrednicząca,
• posiadać dodatkowy dokument np. zaświadczenie od parafii, że środki trafiły do niej i zostały przeznaczone na cele kultu.

Co mówi prawo?

Przyjrzyjmy się jeszcze raz najważniejszym przepisom:

• Art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. b ustawy o PIT – pozwala odliczyć darowizny na cele kultu religijnego (do 6% dochodu).
• Art. 26 ust. 7 pkt 1 ustawy o PIT – podstawą odliczenia jest dowód wpłaty na rachunek obdarowanego.
• Art. 26 ust. 6b i 6c ustawy o PIT – nakładają obowiązek wykazania darowizny w zeznaniu oraz informowania urzędu w przypadku jej zwrotu.
• Art. 26 ust. 13a ustawy o PIT – zakazuje odliczenia, jeśli darowizna została wcześniej rozliczona w inny sposób lub zwrócona.
• Art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego – wskazuje, że darowizna musi być bezinteresowna, bez żadnego świadczenia wzajemnego.

Interpretacja KIS z 25 kwietnia 2025 r. może być rozczarowaniem dla osób wspierających Kościół przez ofiaromaty. Jednak nie zamyka ona drogi do odliczenia darowizn na cele kultu religijnego – wskazuje jedynie, że forma i dokumentacja mają istotne znaczenie. Jeżeli darowizna nie została udokumentowana zgodnie z literalnym brzmieniem ustawy, to – mimo szczerych intencji i religijnego celu – nie można jej odliczyć od podatku.

Warto więc, przy planowaniu rocznego rozliczenia PIT, zadbać o zgodność z przepisami. Pamiętajmy: fiskus nie interpretuje intencji, ale analizuje dokumenty i procedury. A dar serca – choć bezcenny – dla urzędu skarbowego musi być także odpowiednio udokumentowany.