REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Francuska emerytura: system pełen przywilejów czy tykająca bomba demograficzna?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Francuska emerytura: system pełen przywilejów czy tykająca bomba demograficzna?
Francuska emerytura: system pełen przywilejów czy tykająca bomba demograficzna?
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Choć Francja szczyci się jednym z najbardziej hojnych systemów emerytalnych w Europie, jego struktura przypomina labirynt – z ponad 40 planami zawodowymi, redystrybucją środków i niskim wiekiem przejścia na emeryturę. Mimo reformy z 2023 roku, eksperci biją na alarm: rosnące koszty i starzejące się społeczeństwo mogą pogrążyć system, który już dziś pochłania 14% PKB i spada w światowych rankingach. Czy francuska emerytura to przywilej, który stał się luksusem na kredyt?

rozwiń >

REKLAMA

Okazuje się, że Francja posiada jeden z najbardziej rozbudowanych systemów emerytalnych w Europie. Przez wielu ekspertów jest on oceniany jako jeden z najbardziej skomplikowanych i kosztownych na świecie, przez co zajął on dopiero 19. pozycję w Globalnym Indeksie Emerytalnym firmy Mercer1  w 2024 roku.

REKLAMA

System opiera się na dwóch głównych filarach: emeryturach podstawowych zarządzanych przez Kasy Ubezpieczenia Emerytalnego i Zdrowia w Pracy (CARSAT) oraz Krajową Kasę Ubezpieczenia Emerytalnego (CNAV) dla regionu Île-de-France oraz emeryturach uzupełniających, obowiązkowych dla pracowników sektora prywatnego, prowadzonych przez system Agirc-Arrco, w tym emeryturach specjalnych. System działa w modelu redystrybucyjnym (repartycyjnym), co oznacza, że jest oparty głównie na zasadzie pokolenia aktywnego finansującego obecnych emerytów, przy czym każdy model ma swoje własne zasady naliczania świadczeń.

Jak wygląda struktura systemu emerytalnego we Francji?

  1. Emerytura podstawowa/ państwowa (régime de base) – obowiązkowy i zarządzany przez państwo system emerytalny, finansowany w modelu repartycyjnym, a podstawę świadczenia stanowi średni dochód z 25 lat z najlepszymi zarobkami.
  2. Emerytury uzupełniające (régimes complémentaires) – obowiązkowe programy emerytalne oparte na systemach punktowych prowadzone przez organizacje branżowe (np. Agirc-Arrco dla pracowników sektora prywatnego).
  3. Emerytury specjalne (régimes spéciaux) – dotyczą określonych grup zawodowych, takich jak kolejarze, energetycy czy pracownicy transportu publicznego, np. konta oszczędnościowe PER (Plan Épargne Retraite).
     

Reforma emerytalna z 2023 roku (podniesienie wieku emerytalnego)

REKLAMA

W 2023 roku francuski system emerytalny przeszedł reformę, której kluczowym elementem było stopniowe podniesienie ustawowego wieku emerytalnego z 62 do 64 lat2. Nowe przepisy obowiązują od 1 września 2023 roku, a sam proces wdrażania nowego wieku emerytalnego potrwa do 2030 roku. Reforma ma na celu zrównoważenie finansów publicznych i dostosowanie systemu do zmian demograficznych.

Warto zaznaczyć, że osoby, które rozpoczęły pracę bardzo wcześnie lub mają długi staż pracy, mogą przejść na emeryturę wcześniej, bez obniżenia wysokości świadczenia. Kluczowym progiem do otrzymania pełnej emerytury jest konieczność zgromadzenia odpowiedniego stażu składkowego, który po zakończeniu wdrażania reformy wyniesie 172 kwartały składkowe (czyli 43 lata pracy) i będzie dotyczył osób urodzonych po 1965 roku (dla osób, które nie osiągną wymaganego stażu, emerytura będzie obniżona proporcjonalnie do brakujących okresów składkowych).

Emerytura publiczna (państwowa)

Każda osoba pracująca we Francji odkłada na emeryturę i po osiągnięciu wieku emerytalnego oraz przy odpowiednim stażu pracy, ma prawo do francuskiej emerytury. Świadczenie ma charakter redystrybucyjny (pay-as-you-go), tzn. podobnie jak w Polsce, emerytury są wypłacane z aktualnych składek osób pracujących. Do określenia stawki emerytury publicznej brane jest pod uwagę 25 lat, w których ubezpieczony osiągał najwyższe dochody, od których odprowadzano składki.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wysokość emerytury podstawowej obliczana jest na podstawie:

  • średniego rocznego wynagrodzenia z 25 najlepszych lat kariery zawodowej,
  • stawki likwidacyjnej, która wynosi maksymalnie 50% i jest dostosowywana w zależności od liczby zgromadzonych kwartałów składkowych,
  • łącznego okresu ubezpieczenia, uwzględniającego również okresy uznane za równoważne, takie jak urlopy macierzyńskie, chorobowe czy bezrobocie.
     

Warunki niezbędne do otrzymania pełnej stawki emerytury publicznej we Francji (50%):

  • osiągnięcie ustawowego minimalnego wieku emerytalnego (w zależności od roku urodzenia, od 62 do 64 lat2)
    oraz
  • staż pracy obliczany w kwartałach – dla osób urodzonych po 1965 roku są to 172 kwartały, czyli 43 lata.
     

Prawo do wcześniejszej emerytury

Prawo do wcześniejszej emerytury mają m.in. osoby, które rozpoczęły pracę bardzo wcześnie (między 16. a 21. r.ż.), osoby niepełnosprawne oraz te, które uległy wypadkom przy pracy i orzeczono tej osobie stopień niepełnosprawności (w dwóch ostatnich przypadkach świadczenie jest odpowiednikiem polskiej renty, która po osiągnieciu ustawowego wieku zostaje automatycznie zastąpiona przez emeryturę).

Jeśli do ukończenia ustawowego wieku emerytalnego osoba ubiegająca się o emeryturę we Francji nie ma odpowiedniego stażu pracy, jej świadczenie jest odpowiednio pomniejszane (minimalna stawka to 37,5%), przy czym po ukończeniu 67. r.ż. każdy otrzymuje świadczenie w pełnej stawce.

Możliwości zwiększenia świadczenia emerytalnego

Istnieje możliwość podniesienia stawki emerytury. Od 1 stycznia 2009 roku za każdy przepracowany dodatkowo kwartał po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego, stawka emerytury jest podnoszona o 1,25%. Osoby, które ukończyły 67 lat, ale brakuje im kwartałów do osiągnięcia ustawowego stażu, mogą kontynuować karierę zawodową, przy czym za każdy dodatkowy kwartał, ich stawka emerytury podnoszona jest o 2,5%.

Dodatkowe możliwości zwiększenia emerytury2 (liczby kwartałów przeliczeniowych) to m.in. urodzenie lub adopcja dziecka (do 4 kwartałów), czy też wychowywanie dziecka do 4. r.ż. (do 4 kwartałów). Ponadto, dodatki do emerytury przysługują osobom, które wychowywały co najmniej 3 dzieci (każde przez minimum 9 lat przed osiągnięciem przez nie 16. r.ż.), czy też opiekowały się osobą niepełnosprawną lub same były niepełnosprawne.

Można się także ubiegać o dodatkowe świadczenie w ramach renty rodzinnej oraz wdowiej (więcej informacji w tym obszarze: lassuranceretraite.fr).

Do emerytury mogą zostać także zaliczone okresy pracy poza granicami Francji2, pod warunkiem, że Francja zawarła z danym państwem umowę o zabezpieczeniu społecznym.

Minimalna emerytura

Od 1 stycznia 2025 roku minimalna emerytura3 dla osób spełniających określone warunki wynosi:

  • 893,66 EUR brutto miesięcznie dla osób, które osiągnęły wymagany staż składkowy z pełnymi składkami, ale przeszły na emeryturę przed ukończeniem 67 lat,
  • 747,69 EUR brutto miesięcznie dla osób z niższym stażem składkowym (poniżej 120 kwartałów), z możliwością proporcjonalnego zwiększenia w zależności od liczby przepracowanych kwartałów.
     

Dodatkowe obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne

We Francji podstawowe emerytury pracowników sektora prywatnego są uzupełniane przez obowiązkowy dodatkowy system emerytalny Agirc-Arrco.
Agirc-Arrco jest oparty na systemie punktowym i działa na podobnych zasadach jak publiczny system emerytalny, gdzie świadczenia dla aktualnych emerytów są finansowane na zasadzie repartycji. Punkty są gromadzone na podstawie wynagrodzenia i przeliczane przy przejściu na emeryturę.

Emerytury branżowe

We Francji istnieje ponad 40 planów zawodowych (np. dla kolejarzy, rolników, urzędników czy lekarzy), co sprawia, że system jest skomplikowany administracyjnie i trudny do ujednolicenia.

Emerytura międzynarodowa

Francja uwzględnia okresy składkowe z innych krajów Unii Europejskiej oraz państw, z którymi ma podpisane umowy o zabezpieczeniu społecznym. Zazwyczaj w przypadku Polaków konieczne jest przepracowanie co najmniej 5 lat we Francji oraz spełnienie wymagań do otrzymania francuskiej emerytury. Pozwala to na łączenie stażu pracy w różnych państwach przy ustalaniu prawa do świadczeń.

Wydatki i wyzwania finansowe

Francja przeznacza około 14% swojego PKB na system emerytalny, co jest jednym z najwyższych wskaźników w krajach OECD. Pomimo wysokich wydatków, system ten zapewnia relatywnie wysokie emerytury i niski odsetek ubóstwa wśród seniorów.

Jednakże, w obliczu starzejącego się społeczeństwa i rosnącej liczby emerytów, prognozuje się deficyt w funduszu emerytalnym, który może osiągnąć 15 miliardów euro do 2035 roku.

Wnioski

Francuski system emerytalny stoi przed wyzwaniami demograficznymi i finansowymi, które wymagają dalszych analiz i potencjalnych reform w przyszłości. Zapewnia relatywnie wysokie świadczenia (stopa zastąpienia to ok. 75%), ale wiąże się z wysokimi kosztami.

Pomimo wprowadzenia reformy w 2023 roku, przyszłość francuskiego systemu emerytalnego zależy od dalszych zmian strukturalnych oraz od sytuacji demograficznej. Poza niskim wiekiem emerytalnym (nawet po pełnym wdrożeniu reformy z podnoszącej wiek emerytalny do 64 lat, pozostaje on stosunkowo niski na tle innych krajów europejskich, szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że przeciętne trwanie życia na emeryturze to 23,5 roku), dodatkowym minusem jest skomplikowana metodologia wyliczania świadczeń w zależności od przynależności do jednego z kilkudziesięciu różnych planów emerytalnych funkcjonujących we Francji. Francuzi mogą jednak liczyć na liczne przywileje związane z emeryturą, jak np. stosunkowo łatwe przejście na wcześniejszą emeryturę (nawet 10 lat wcześniej), czy też dodatki emerytalne. Zatem mimo wprowadzonej reformy, system wymaga dalszych zmian.

Dla osób pracujących lub planujących pracę we Francji znajomość tych zasad jest kluczowa w planowaniu długoterminowego bezpieczeństwa finansowego.

Autor: Marta Paleczna

1 Global Pension Index 2024, mercer.com
2 Le Cleiss (Centre des liaisons européennes et internationales de sécurité sociale), cleiss.fr
3 Le site officiel d’information française, service-public.fr

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Alerter: PPK - Aktualności

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Palenie gałęzi na własnej posesji 2025 - czy można palić gałęzie na własnej posesji? Kiedy można palić gałęzie na działce?

Palenie gałęzi i liści, nawet na własnej posesji, może skończyć się mandatem. Zakaz obowiązuje nie tylko w miastach, ale też na wsiach i działkach rekreacyjnych. Sprawdź, co grozi za spalanie gałęzi w 2025 roku i gdzie zgłosić uciążliwego sąsiada, który zadymia okolicę.

Afera z dofinansowaniami z KPO. PARP zapowiada kontrole, opozycja mówi o gigantycznym skandalu i podaje kolejne przykłady

Wiele kontrowersji wzbudziła interaktywna mapa projektów, które uzyskały dofinansowanie z Krajowego Planu Odbudowy, którą opublikowano na kpo.gov.pl. Co ciekawe od rana 8 sierpnia 2025 r. cała strona kpo.gov.pl nie jest dostępna (występują problemy techniczne z jej wyświetleniem). Szeroko krytykuje się zasadność wydatkowania tych środków zwłaszcza w branży HoReCa. PARP zapowiedział kontrolę w tym sektorze. Premier Tusk powiedział, że nie zaakceptuje żadnego marnotrawienia środków z KPO. Prezes PiS Jarosław Kaczyński nazwał całą sprawę gigantycznym skandalem a inni politycy PiS mówią o największej aferze obecnego rządu

Seniorzy nie muszą płacić za wywóz śmieci. Wystarczy, że spełnią ten jeden warunek. Jaki?

W ostatnim czasie w wielu miastach podniesiono opłaty za odbiór śmieci, co szczególnie dotyka polskich emerytów. Częściowe lub całkowite zwolnienie z tych opłat to duża ulga dla ich domowych budżetów. Kto może skorzystać z takiej pomocy? Oto szczegóły.

Darowizna spółdzielczego prawa z majątku wspólnego bez podatku? Oto bezpieczna ścieżka przekazania nieruchomości w rodzinie

Planujesz przekazać mieszkanie bliskim i boisz się podatku? Najnowsza interpretacja skarbówki pokazuje, jak zrobić to legalnie, bez żadnej daniny. Sprawdź, jak darowizna z majątku wspólnego w rodzinie może być całkowicie zwolniona z podatku.

REKLAMA

TSUE zmienia zasady gry dla frankowiczów. Koniec z teorią dwóch kondykcji?

Wyrok TSUE z 19 czerwca 2025 r. może zrewolucjonizować sposób rozliczania nieważnych umów „frankowych”. Sąd unijny opowiedział się za prostszą i tańszą dla konsumentów teorią salda, podważając dominującą dotąd teorię dwóch kondykcji. Dlaczego część prawników bije na alarm i czy naprawdę chodzi o interes kredytobiorców? Oddzielamy fakty od mitów.

Nie zaparkujesz już pod swoim blokiem – koniec z wymogiem 1,5 miejsca postojowego na każde mieszkanie, „na rzecz zwiększania ruchu pieszego i rowerowego”. Prezydent podpisał ustawę popierającą „patodeweloperkę”

W dniu 21 sierpnia 2025 r. wchodzi w życie ustawa, która znosi obowiązujący dotychczas – na szczeblu krajowym – wymóg co najmniej 1,5 miejsca postojowego (a w przypadku zabudowy śródmiejskiej – co najmniej 1 miejsca postojowego) na każde mieszkanie w ramach realizowanej inwestycji mieszkaniowej. Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy, którą zmiana ta została wprowadzona – „jest ona spójna z wprowadzanymi przez gminy rozwiązaniami na rzecz zwiększania ruchu pieszego i rowerowego, w tym w obszarach śródmiejskich”, a także ma na celu umożliwienie uwzględniania przy realizacji inwestycji mieszkaniowej m.in. – „lokalizacji terenu inwestycji, stopnia rozwoju transportu publicznego, czy sieci dróg rowerowych”.

ZUS przeliczy świadczenia (osobom pobierającym emerytury i renty rodzinne po emerytach czerwcowych) z urzędu – bez wniosków. Wypłaty w nowej wysokości od 2026 roku. Senat za

Od 2026 roku ZUS przeliczy świadczenia osobom pobierającym emerytury i renty rodzinne po emerytach, którzy przeszli na emeryturę w czerwcu w latach 2009–2019. Chodzi o wyrównanie strat wynikających z dawnych przepisów, które nie uwzględniały waloryzacji kwartalnych. Ustawa została przyjęta przez Senat bez poprawek i czeka teraz na podpis prezydenta.

Projekt ustawy dla frankowiczów 2025. Jakie zmiany w sporach z bankami?

Projekt ustawy z 30 czerwca 2025 r. dotyczący spraw frankowych to dokument, który może radykalnie zmienić krajobraz procesów dotyczących kredytów denominowanych lub indeksowanych do franka szwajcarskiego. Regulacja przedstawia rozwiązania procesowe i materialne, które mają wspierać konsumentów, ale także – co mniej zauważalne –usystematyzować obecność spraw frankowych w przestrzeni prawnej.

REKLAMA

Emerytura bez lat pracy. Czy można otrzymać emeryturę bez lat pracy? Czy jest to możliwe?

Czy można otrzymać emeryturę bez lat pracy? Zazwyczaj prawo do emerytury nabywa się po osiągnięciu wymaganego wieku i udokumentowaniu odpowiedniego stażu pracy, jednak istnieją pewne wyjątki od tej reguły. W wyjątkowych sytuacjach przepisy dopuszczają możliwość uzyskania takiej emerytury. Kto może liczyć na emeryturę bez lat pracy i jakie kryteria musi spełnić? Oto szczegóły.

Nowy prezydent, stare napięcia: Polityczny start Karola Nawrockiego i reakcja rządu [Gość Infor.pl]

„Nie będę podejmował decyzji w zgodzie z podziałami politycznymi, będę podejmował decyzje wbrew podziałom politycznym, a w zgodzie z interesem państwa polskiego” – zadeklarował Karol Nawrocki tuż po zaprzysiężeniu. Brzmi dobrze, ale co to oznacza w praktyce?

REKLAMA