Czy świadczenie wychowawcze tzw. 800 plus wpływa na wysokość ponoszonych przez rodziców alimentów na dziecko? Od czego zależy wysokość takich świadczeń. Oto istotne przepisy i przykładowe orzeczenia sądów.
- Od czego zależy wysokość alimentów?
- Czy 800 plus wpływa na alimenty?
- Świadczenie 800 plus w sprawach o alimenty [PRZYKŁADY]
- Podsumowanie
Od czego zależy wysokość alimentów?
Zasady ustalania należnych dziecku alimentów określa Kodeks rodziny i opiekuńczy. Zgodnie z tymi przepisami zakres świadczeń alimentacyjnych zależy z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb dziecka, zaś z drugiej od zarobkowych i majątkowych możliwości rodzica. Najogólniej rzecz ujmując potrzeby usprawiedliwione to takie, które zapewniają dziecku prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy odpowiedni do jego wieku, a także zdolności. Jeśli chodzi o możliwości zarobkowe i majątkowe, to chodzi tu o pewnego rodzaju potencjał rodzica. Bierze się tu pod uwagę nie rzeczywiście osiągane dochody, a takie, jakie dany rodzic uzyskałby, gdyby w pełni wykorzystywał swoje siły fizyczne i zdolności umysłowe (np. podjął pracę zgodnie ze swoim wykształceniem). Sądy często też odwołują się do zasady równej stopy życiowej dziecka i rodziców.
W przypadku dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie wykonanie obowiązku alimentacyjnego może polega na osobistych staraniach rodzica o jego utrzymanie i wychowanie. Świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega wówczas na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.
Czy 800 plus wpływa na alimenty?
Aktualnie zgodnie z art. 135 § 3 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego świadczenie wychowawcze nie wpływa na zakres świadczeń alimentacyjnych.
Taki przepis został wprowadzony do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w 2016 r., aby zapobiegać możliwym rozbieżnościom w orzecznictwie sądów rodzinnych. W uzasadnieniu do wprowadzonych przepisów podkreślono, iż celem ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci jest wsparcie osób wychowujących dzieci, poprzez częściowe pokrycie związanych z tym wydatków. „Ustawa zmierza zatem do poprawy sytuacji materialnej osób wychowujących dzieci i zwiększenia w ten sposób dzietności, nie zaś do utrzymania obecnego stanu rzeczy. Nie może ona więc być wykorzystywana do zmniejszenia obciążeń alimentacyjnych i pomocy osobom zobowiązanym z tego tytułu, zwłaszcza w sytuacji tak niskiej ściągalności alimentów. Byłoby to nie tylko sprzeczne z jej istotą, ale również rażąco naruszałoby zasadę sprawiedliwości społecznej” – podano w uzasadnieniu do tych przepisów na etapie projektu.
Świadczenie 800 plus w sprawach o alimenty [PRZYKŁADY]
Co na to sądy? Otóż przepis ten często przez sądy interpretowany jest w ten sposób, iż usprawiedliwione potrzeby dziecka takie jak m.in. koszty zamieszkania, wyżywienia, ubrania, leczenia powinni pokrywać rodzice, zaś koszty dodatkowe takie jak przykładowo kino, dodatkowe zajęcia sportowe, spotkania z rówieśnikami czy wycieczki mogą być pokrywane z otrzymywanego świadczenia wychowawczego.
Trzeba jednak pamiętać, iż w każdym przypadku pojęcie „usprawiedliwionych potrzeb” będzie zależało od konkretnej sytuacji, czyli od możliwości finansowych rodziców, ich standardu życia, jak również od indywidualnych cech dziecka.
Oto przykładowe orzeczenia sądów:
„W świetle przepisu art. 135 § 3 pkt. 3 k.r.o. świadczenie wychowawcze z programu 800+ nie ma wpływu na zakres świadczeń alimentacyjnych. Przy czym w ocenie Sądu przepis ten należy interpretować w ten sposób, że świadczenie wychowawcze 800+ dla dziecka na jego wychowanie i zaspokojenie jego potrzeb, nie wpływa na zakres obowiązku alimentacyjnego żadnego z rodziców, ani ich możliwości zarobkowe i majątkowe, co oznacza, że fakt otrzymywania na dziecko 800 zł z pomocy społecznej nie zwalnia żadnego z rodziców od swojej części uczestniczenia w kosztach utrzymania dziecka. Ponadto nie wlicza się tej kwoty do dochodów rodziny (bowiem ma ona tylko jeden cel, to jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych). A zatem wypłacanego świadczenia wychowawczego rodzicowi, pod którego opieką pozostaje dziecko, nie zalicza się jako dochodu tego rodzica, mającego wpływ na jego (tego rodzica) zakres świadczenia alimentacyjnego wobec dziecka. Wskazać przy tym trzeba, że zarówno w ustawie jak i w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym użyto tego samego pojęcia „zaspokojenie potrzeb dziecka”, a zatem zdaniem Sądu oznacza to, że ustalając obowiązek alimentacyjny Sąd nie może pominąć faktu otrzymywania przez rodzica na dziecko 800 zł na potrzeby dziecka, bowiem potrzeby dziecka są ograniczone. Gdyby więc finansować wszystkie potrzeby dziecka tylko obowiązkiem alimentacyjnym każdego z rodziców to świadczenie 800+, nie miałoby być na co przeznaczone tzn. w zakresie potrzeb dziecka, bo potrzeby dziecka byłyby w całości zaspokojone przez obowiązek alimentacyjny rodziców (i wówczas 800+ byłoby „czystym zyskiem” rodzica je otrzymującego).” – tak uznał przykładowo Sąd Rejonowy w Toruniu w wyroku z 21 marca 2024 r. ( III RC 837/23).
Z kolei w wyroku z 11 sierpnia 2023 r. (III RC 179/23) sąd ten uznał, iż „dodatkowe potrzeby w zakresie rozrywki, wyjazdów wakacyjnych czy zainteresowań, a także koszty dodatkowych w razie potrzeby zajęć - powinny być, zdaniem Sądu, zaspokojone ze świadczenia wychowawczego, którego celem jest właśnie zaspokajanie potrzeb małoletnich”.
„Wszelkie inne wydatki, których tut. Sąd nie uwzględnił w zakresie usprawiedliwionych potrzeb małoletniej powódki, a także wydatki w kwotach przekraczających pułap zasługujący na miano usprawiedliwionych, matka małoletniej winna ponosić z pobieranego na rzecz małoletniej (…) świadczenia wychowawczego w kwocie 800 zł miesięcznie. W niniejszej sprawie małoletnia powódka, z uwagi na wiek, nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, w związku z czym obowiązek dostarczania jej środków utrzymania i wychowania spoczywa na obojgu rodzicach” – uznał Sąd Rejonowy w Wągrowcu w wyroku z 27 marca 2024 r. (III RC 269/22).
Podsumowanie
Powyższe orzeczenia sądów mają charakter przykładowy. W każdej sprawie rozstrzygnięcie sądu dotyczące wysokości alimentów na dziecko jest inne. Zależy bowiem od konkretnych okoliczności.
Polecamy: Wynagrodzenia 2025. Rozliczanie płac w praktyce
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (j. t. Dz. U. z 2023 r., poz. 2809; ost. zm. Dz. U. z 2023 r., poz. 1606)