Jakie alimenty, gdy rodzic nie pracuje?
REKLAMA
REKLAMA
Czy brak pracy rodzica może wpłynąć na wysokość alimentów? Co z możliwością uchylenia się od obowiązku alimentacyjnego? Wprawdzie problem ten nie został wprost rozstrzygnięty w przepisach, jednak Kodeks rodzinny i opiekuńczy zawiera ważne zasady.
- Od czego zależy wysokość alimentów?
- Czy brak pracy wpływa na wysokość alimentów na dziecko?
- Podsumowanie
Od czego zależy wysokość alimentów?
Zgodnie z art. 135 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może (w całości lub w części) polegać na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie. W takiej sytuacji świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego. Na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają m.in. świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, świadczenie wychowawcze („800 plus”) czy świadczenia rodzinne (np. zasiłek rodzinny).
REKLAMA
Czy brak pracy wpływa na wysokość alimentów na dziecko?
Jak jest z bezrobociem? Otóż biorąc pod uwagę te przepisy, można uznać, iż każda sytuacja powinna być badana indywidualnie.
„Potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie; tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony, jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art. 138 k.r.o.). Zmiana stosunków może prowadzić do uchylenia obowiązku alimentacyjnego bądź do podwyższenia lub obniżenia alimentów. Obowiązek alimentacyjny wygasa wtedy, gdy uprawniony uzyska zdolność do samodzielnego utrzymania się (art. 133 § 1 k.r.o.). Następuje to również w sytuacji, gdy zobowiązany do alimentacji na skutek zdarzeń losowych utraci całkowicie możliwość osiągania jakichkolwiek dochodów. Podwyższenie alimentów następuje wówczas, gdy zwiększeniu uległy potrzeby uprawnionego albo wzrosły możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Obniżenie alimentów uzasadnia zmniejszenie się potrzeb uprawnionego lub pogorszenie sytuacji materialnej i majątkowej zobowiązanego.” – czytamy w wytycznych Sądu Najwyższego (uchwała z 16 grudnia 1975 r.).
W uchwale tej SN podkreślił, iż możliwości zarobkowe i majątkowe określają zarobki i dochody, jakie zobowiązany uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności majątkowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody.
Zasada ta może mieć praktyczne znaczenie w sytuacji, gdy rodzic nie wykorzystuje w pełni swojego „potencjału”, wynikającego z posiadanego wykształcenia czy możliwości podjęcia pracy w danej miejscowości.
Pan Wacław nie ma stałej pracy, a zarobione sporadycznie pieniądze wydaje na używki. W takim przypadku sąd może wziąć pod uwagę to czy ojciec jest zdolny do pracy i jakie dochody jest w stanie z niej uzyskiwać. W tym celu sąd może np. zwrócić się do powiatowego urzędu pracy z zapytaniem o oferty dla osób z takimi kwalifikacjami i proponowane im wynagrodzenia.
Sądy często w tego typu sprawach podkreślą, iż rodzice obowiązani są dzielić się z dziećmi nawet bardzo szczupłymi dochodami, chyba że takiej możliwości są pozbawieni w ogóle (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2000 r. , I CKN 1538/99).
Jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo jeżeli zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych.
Stanowi o tym art. 136 k.r.o. To ważny przepis, który chroni osoby uprawnione do alimentów przed próbami pogorszenia sytuacji finansowej przez osoby zobowiązane do alimentacji.
„Pozwany ograniczył swoje możliwości zarobkowe popełniając przestępstwo przeciwko rodzinie, w wyniku czego trafił do zakładu karnego oraz nadużywając alkoholu. W świetle prawidłowo zastosowanych przepisów powołanych wyżej, okoliczności te nie powinny mieć zatem wpływu na ustalenie zakresu jego obowiązku alimentacyjnego” – uznał na przykład Sąd Okręgowy w Sieradzu w wyroku z 30 sierpnia 2023 r., (I Ca 368/23).
Pamiętajmy jednak, iż przepis ten nie będzie miał zastosowania, gdy rodzic miał ważne powody do rezygnacji z pracy (np. z powodu choroby).
Podsumowanie
W każdej sprawie kwota alimentów będzie uzależniona od potrzeb dziecka i możliwości rodzica. Podobnie różne mogą być rozstrzygnięcia w przypadku utraty pracy. Czym innym jest bowiem niemożność podjęcia zatrudnienia, a inną sytuacją świadome niewykorzystywanie swoich możliwości zarobkowych czy nawet ich pogarszanie.
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (j. t. Dz. U. z 2023 r., poz. 2809; ost. z. Dz. U. z 2023 r., poz. 1606);
Uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r. w sprawie wytycznych w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty (M. P. z 1988 r., nr 6, poz. 60).
Polecamy: Komplet Podatki 2025
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
REKLAMA