Rodzice i opiekunowie dzieci do 3. roku życia mogą składać od października zeszłego roku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wnioski o świadczenia z programu „Aktywny Rodzic”. Ci, którzy pracują zawodowo, a ich dziecko w wieku od 12. do 35. miesiąca życia nie chodzi do żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego i nie jest pod opieką dziennego opiekuna, mogą skorzystać, że świadczenia „Aktywni rodzice w pracy” czyli z tzw. babciowego. Wsparcie wynosi miesięcznie 1500 zł lub 1900 zł, jeżeli dziecko ma odpowiednie orzeczenie o niepełnosprawności. Jeśli rodzice podpiszą z opiekunką lub opiekunem umowę uaktywniającą, to budżet państwa pokryje również cześć kosztów składek. To szczególnie ważne dla osób w wieku emerytalnym, ponieważ tak zwiększą one podstawę emerytury - wyjaśnia Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS w województwie pomorskim.
- Konieczne podpisanie tzw. umowy uaktywniającej z nianią (opiekunką dla dziecka w wieku żłobkowym). Może to być nawet członek rodziny: np. babcia, ciocia, dziadek
- Co trzeba zawrzeć w umowie?
- Zgłoszenie niani do ZUS-u
- Obowiązek zapłaty składek ubezpieczeniowych za nianię
- Część składek niani finansuje budżet państwa
Konieczne podpisanie tzw. umowy uaktywniającej z nianią (opiekunką dla dziecka w wieku żłobkowym). Może to być nawet członek rodziny: np. babcia, ciocia, dziadek
Umowa uaktywniająca to forma umowy zlecenia z osobą fizyczną, która sprawuje opiekę nad dziećmi, które ukończyły 20 tydzień życia. Taka umowa może trwać najdłużej do końca roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3 lata lub ewentualnie 4 lata, gdy nie można zapewnić mu opieki przedszkolnej.
Kto może być nianią?
ZUS wyjaśnia, że nianią może być każda pełnoletnia osoba, nawet jeśli jest spokrewniona z dzieckiem (poza rodzicami). Może być to więc nawet babcia czy dziadek.
Wszystko, co każdy pracownik powinien wiedzieć: Kodeks pracy 2024. Praktyczny komentarz z przykładami
Co trzeba zawrzeć w umowie?
Umowa z nianią musi być pisemna i powinna określać:
- strony umowy,
- jej cel i przedmiot,
- czas i miejsce sprawowania opieki,
- liczbę dzieci powierzonych opiece,
- obowiązki niani,
- wysokość wynagrodzenia oraz sposób i termin jego wypłaty,
- czas na jaki została zawarta,
- warunki i sposób zmiany umowy oraz jej rozwiązania.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wyjaśniło, że nie będzie konieczności udowadniania rozliczenia środków lub składania umowy zawieranej z nianią lub innym opiekunem dziecka. Co więcej nikt nie będzie sprawdzał ile faktycznie dni była świadczona opieka przez nianię. Możliwe będzie np. że niania zajmuje się dzieckiem tylko przez 2 tygodnie w miesiącu i wtedy też należna będzie co miesiąc kwota świadczenia 1500 zł lub 1900 zł (w przypadku dziecka niepełnosprawnego). MRPiPS wskazuje, że weryfikacji będzie podlegać przede wszystkim spełnienie warunku aktywności zawodowej rodziców.
Zgłoszenie niani do ZUS-u
Rodzic, który zawarł umowę uaktywniającą, powinien w ciągu siedmiu dni zgłosić nianię do ZUS. Procedury są tu uproszczone. Najpierw trzeba zgłosić się jako płatnik składek. Jeśli ktoś prowadzi własną działalność nie musi tego robić ponownie. Następnie zgłosić nianię jako osobę ubezpieczoną. Dokumenty można też przesłać pocztą albo korzystając z PUE ZUS za pośrednictwem programu ePłatnik. W każdej sytuacji można liczyć na pomoc pracowników ZUS. Poza zgłoszeniem niani do ubezpieczeń rodzic musi składać deklaracje oraz raporty miesięczne.
Trzeba pamiętać, że po rozwiązaniu umowy z nianią płatnik składek, czyli rodzic musi wyrejestrować nianię z ubezpieczeń. Ma na to czas 7 dni.
Obowiązek zapłaty składek ubezpieczeniowych za nianię
Niania, jeżeli opieka nad dzieckiem jest jej jedyną pracą, podlega obowiązkowo: ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu) i ubezpieczeniu zdrowotnemu, a gdy np. jednocześnie pracuje na cały etat - tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ubezpieczenie chorobowe niani jest dobrowolne. Jeśli się na to zdecyduje, rodzic potrąca składkę z pensji i odprowadza do ZUS.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na pytanie "Czy będzie sprawdzane ile faktycznie dni była świadczona opieka przez nianię? Np. niania zajmuje się dzieckiem tylko przez 2 tygodnie - czy wtedy przysługuje połowa (750 zł) czy nic?" odpowiedziało:
Zgodnie z ustawą element podpisania umowy z nianią, jej czasu i przebiegu nie będzie sprawdzany. To co będzie elementem procesu weryfikacji, to przede wszystkim aktywność zawodowa rodziców.
Część składek niani finansuje budżet państwa
- Budżet państwa finansuje składki na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne za nianię od części pensji, która nie jest wyższa niż 50 proc. minimalnego wynagrodzenia. Pomoc ta adresowana jest do rodziców i opiekunów, którzy są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej albo prowadzą działalność gospodarczą lub rolniczą. Co istotne, jeśli zatrudniający nianię rodzic straci źródło dochodów, budżet państwa opłaca składki jeszcze przez trzy miesiące - informuje Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS w województwie pomorskim.
Dzięki umowie uaktywniającej niania zyskuje zabezpieczanie teraz i na przyszłość, a rodzice ponoszą mniejsze koszty.