Budżet państwa po maju 2025: czas na liczby i konkrety – sprawdź, co się dzieje z finansami Polski

• Bilans: więcej wydatków, mniejsze dochody, rosnący deficyt
• Dochody: mniej dla budżetu, więcej dla samorządów
• Podatki: VAT i akcyza w górę, PIT i CIT mocno w dół
• Wydatki: państwo nie zwalnia tempa
• Reforma finansowania samorządów: rewolucja w tle

Bilans: więcej wydatków, mniejsze dochody, rosnący deficyt

Zacznijmy od sedna. Po pięciu miesiącach 2025 roku:

• dochody państwa wyniosły 223,0 mld zł – to zaledwie 35,2% zaplanowanej kwoty,
• wydatki sięgnęły 331,3 mld zł – 36,0% planu,
• deficyt przekroczył już 108,3 mld zł, co stanowi 37,5% rocznego limitu.

To wyraźny sygnał: państwo wydaje więcej, niż zarabia – i robi to szybciej, niż planowano.

Dochody: mniej dla budżetu, więcej dla samorządów

Na pierwszy rzut oka dochody budżetu spadły aż o 14,6% w porównaniu z tym samym okresem roku ubiegłego. Ale uwaga – to nie tyle spadek wpływów, co efekt reformy udziałów JST (jednostek samorządu terytorialnego). W warunkach porównywalnych dochody wyniosłyby 286,9 mld zł, czyli byłyby wyższe aż o 25,8 mld zł r/r.

To jednak oznacza jedno: samorządy zyskały, a budżet centralny – przynajmniej na papierze – stracił.

Podatki: VAT i akcyza w górę, PIT i CIT mocno w dół

Choć całkowite dochody podatkowe sięgnęły 199,6 mld zł, to i tak są niższe o 15,5% względem ubiegłego roku. Warto przyjrzeć się szczegółom:

• VAT zaskoczył pozytywnie – wpływy wyniosły 138,3 mld zł, czyli aż +13,3% r/r.
• Akcyza wzrosła nieznacznie – +1,6%, głównie dzięki podwyżkom od stycznia i marca.
• PIT to spektakularny spadek – dochody wyniosły tylko 20,0 mld zł, aż 53,0 mld zł mniej niż rok temu. Powód? Reforma udziałów JST.
• CIT także w dół – wpływy na poziomie 36,8 mld zł, czyli -3,9% r/r. Przy założeniu braku reformy, byłoby to nawet +4,2%.

Co to oznacza? Mimo że gospodarka pracuje, zmiany w strukturze podziału podatków mocno przekształciły obraz centralnego budżetu.

Wydatki: państwo nie zwalnia tempa

Wydatki budżetu państwa sięgnęły 331,3 mld zł, co oznacza wzrost o 5,5% względem analogicznego okresu 2024 r. Główne kierunki transferów?

• ZUS: 70,8 mld zł – wypłaty świadczeń, program „Aktywny rodzic”, waloryzacja emerytur.
• Obrona Narodowa: 36,9 mld zł – zbrojenia, zakupy sprzętu wojskowego.
• Obsługa długu Skarbu Państwa: 24,4 mld zł – rosnące koszty obsługi długu publicznego.
• Zdrowie: 20 mld zł – dotacje dla NFZ, finansowanie specjalizacji i uczelni medycznych.
• Gospodarka: 20 mld zł – spłata zobowiązań PFR za „Tarcze Finansowe”.

Wydatki rosły również przez wyższe wpłaty do UE oraz zwiększone środki dla KRUS i Poczty Polskiej.

Reforma finansowania samorządów: rewolucja w tle

Nowy model podziału wpływów z PIT i CIT wprowadził znaczące przesunięcie środków do JST. Samorządy otrzymały aż 93,4 mld zł z PIT, podczas gdy w 2024 r. było to tylko 30,4 mld zł. To wzrost o 208,3% r/r. Jednocześnie zmniejszyła się wysokość przekazywanej subwencji ogólnej – teraz ma ona charakter uzupełniający.

Co dalej z finansami państwa?

Jeśli tempo wydatków się utrzyma, a wpływy nie wzrosną proporcjonalnie, rząd stanie przed koniecznością korekty budżetu lub szukania dodatkowych źródeł finansowania. Reformy w systemie finansów publicznych zmieniły układ sił – więcej pieniędzy trafia do samorządów, ale centralny budżet musi sobie poradzić z większym deficytem i rosnącym długiem.

Wniosek? Obserwuj budżet na bieżąco – bo decyzje podejmowane teraz będą miały realny wpływ na Twoje podatki, usługi publiczne i stabilność gospodarki.