Hipoteka na nieruchomości jako forma zabezpieczenia zapłaty

Małgorzata Posyniak
Notariusz Szczecin
rozwiń więcej
Hipoteka jako forma zabezpieczenia zapłaty/ Fot. Fotolia / MS więcej niż OKNA
Ustanowienie hipoteki na nieruchomości jest jednym z wielu sposobów na zabezpieczenie zapłaty. Przez wielu hipoteka uznawana jest za najbardziej skuteczną formę zabezpieczenia wierzytelności. Czynność ustanowienia hipoteka, czyli zabezpieczenia zapłaty wymaga na ogół wizyty u notariusza.

Po pierwsze, wskazać należy, że oświadczenie o ustanowieniu hipoteki składane przez właściciela danej nieruchomości musi mieć formę aktu notarialnego. Zaletą takiego rozwiązania jest niewątpliwie fakt, iż notariusz musi zadbać o to, by sporządzany przez niego akt notarialny był zgodny z wszelkimi obowiązującymi normami prawnymi i miał poprawną treść. Ponadto, notariusz zadba o to, by hipoteka została wpisana w księdze wieczystej ponieważ sama umowa między wierzycielem a właścicielem nieruchomości jest niewystarczająca.

Hipoteka powstaje z momentem wpisania jej do księgi wieczystej.

Zobacz również: Umowa sprzedaży nieruchomości WZÓR

Zaspokojenie wierzytelności hipotecznej

Po drugie, wierzytelność hipoteczna będzie zaspokojona w pierwszej kolejności w stosunku do innych wierzytelności. Wyjątek stanowią tu:

  • koszty egzekucyjne;
  • należności za prace za okres do trzech miesięcy (do wysokości najniższego wynagrodzenia);
  • renty za spowodowanie niezdolności do pracy, choroby, kalectwa lub śmierci;
  • należności alimentacyjne (art. 1025 K.p.c).

W sytuacji, gdy właściciel nieruchomości miałby więcej długów, a pieniądze ze sprzedaży nieruchomości przez komornika nie pokryłyby ich całości, wierzyciel hipoteczny miałby pierwszeństwo przy podziale pieniędzy z rzeczonej sprzedaży, co jest chyba największą zaletą zabezpieczenia hipotecznego.

Obciążenie nieruchomości hipoteką

Po trzecie, trzeba wspomnieć, iż hipoteka „podąża za nieruchomością”, czyli obciąża nieruchomość niezależnie od tego, kto jest jej właścicielem. Dlatego też, każdorazowo przed zakupem nieruchomości dokładnie sprawdzamy księgę wieczystą dla danej nieruchomości, by upewnić się, czy są tam ujawnione jakiekolwiek obciążenia hipoteczne. W przypadku gdybyśmy zdecydowali się na zakup nieruchomości, dla której wpisana jest hipoteka, musimy liczyć się z tym, iż wierzyciel zażąda spłaty zabezpieczonej nią wierzytelności. Jeśli nie udałoby mu się odzyskać pieniędzy dobrowolnie, może on doprowadzić do przymusowej sprzedaży nieruchomości przez komornika celem spłaty długu.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Czasami zdarza się, że interesująca nas nieruchomość jest obciążona hipoteką. W takiej sytuacji należy zachować czujność ale nie zawsze wstrzymywać się przed zawarciem transakcji. Często bowiem dochodzi do sytuacji, gdzie dłużnik sprzedając obciążoną nieruchomość, przedkłada stosowne zaświadczenie wierzyciela o wysokości zadłużenia. Jeżeli zadłużenie to jest niższe niż proponowana cena sprzedaży możemy po prostu część tej ceny, wystarczającą do spłaty zadłużenia, skierować bezpośrednio na rachunek wierzyciela, a ten po zaksięgowaniu wpłaty wyda dokumenty niezbędne do wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej.

Hipoteka przymusowa

Po czwarte, istnieje także instytucja „hipoteki przymusowej” ustanawianej bez zgody właściciela. Jest ona zazwyczaj wynikiem pewnych rażących zaniechań, na przykład niepłacenia podatków. Jednakże by taką hipotekę móc wpisać do księgi wieczystej konieczne jest przedłożenie oryginału tytułu wykonawczego na przykład nakazu zapłaty opatrzonego klauzulą wykonalności wydanego przeciw właścicielowi nieruchomości. Ponadto, hipotekę przymusową można także ustanowić m.in. w przypadku postanowienia sądu o udzieleniu zabezpieczenia, postanowieniu prokuratora czy też zarządzeniu zabezpieczenia określonego w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Jak kupić mieszkanie z licytacji komorniczej?

Kilka hipotek na jednej nieruchomości

Dodatkowo, kilka słów o sytuacji, gdy dla danej nieruchomości wpisane jest więcej niż jedna hipoteka. Należy wówczas zachować szczególną ostrożność jako potencjalny wierzyciel, ponieważ w momencie spłaty należności wpisanej na miejscu pierwszym pozostali wierzyciele nie zawsze będą automatycznie „przesunięci” o jedno miejsce do góry. Stanie się tak, w momencie, gdy właściciel nieruchomości, mając prawo do dysponowania „pierwszym miejscem” weźmie kolejny kredyt i wpisze go na zwolnione właśnie pierwsze miejsce w księdze wieczystej. Oznacza to w praktyce jak już wspominałam, że nasze potencjalne wierzytelności pozostałyby na dalszym miejscu w kolejności zaspokajania w razie egzekucji.

Ustanowienie hipoteki - opłaty

Przejdźmy jeszcze na chwile do opłat za ustanowienie hipoteki, na które składa się kilka elementów.

  1. Ustanawiając hipotekę w formie aktu notarialnego należy uiścić taksę notarialną, która zależna będzie od wysokości rzeczonej hipoteki.
  2. Do tego dojdzie opłata za wpisanie hipoteki do księgi wieczystej i oczywiście
  3. podatek od czynności cywilnoprawnych, dla którego podstawę stanowić będzie kwota zabezpieczonej wierzytelności lub sposób jej opisania. Podatek ten notariusz odprowadza następnie do właściwego urzędu skarbowego.

Polecamy serwis: Sprawy urzędowe

Prawo
Grill na balkonie? Uważaj - może kosztować Cię nawet 5 500 zł, a ognisko w ogrodzie - nawet 11 500 zł
01 maja 2025

Można śmiało powiedzieć, że majówka to narodowe święto grilla (a w nieco mniejszym zakresie - również ogniska). Mieszkańcy bloków - z przyczyn oczywistych - mogą zdecydować się wyłącznie na to pierwsze, a posiadacze własnych ogródków - rozniecić nieco większy płomień. Czy jednak takie przyjemności - w obrębie własnych balkonów i ogródków są legalne? Okazuje się, że nie w każdym przypadku, a ich nieroztropnych amatorów, mogą niekiedy spotkać niemiłe konsekwencje.

Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia
01 maja 2025

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych
30 kwi 2025

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

Zmiana miejsca głosowania. Wybory 2025. Jak zagłosować w innym obwodzie?
30 kwi 2025

Zmiana miejsca głosowania w wyborach na Prezydenta RP w dniu 18 maja 2025 r. jest możliwa. Co zrobić, aby zagłosować w obwodzie poza stałym miejscem zamieszkania? Niezbędne jest zaświadczenie o zmianie miejsca głosowania.

Ostatni dzień na rozliczenie PIT 2024 Sprawdź, co musisz zrobić, zanim system zamknie dostęp
30 kwi 2025

Ministerstwo Finansów przypomina: 30 kwietnia mija termin składania zeznań podatkowych za 2024 rok. Ponad 8 milionów Polaków skorzystało już z usługi Twój e-PIT. Sprawdź, co zrobić, by nie zapłacić kary, jak uniknąć błędów i co grozi za brak reakcji.

Specustawa o przeliczeniu emerytur: Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I dopiero od połowy 2026 r.
30 kwi 2025

Specustawa: ZUS załatwi sam ponowne przeliczenie emerytur. Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I niestety dopiero od połowy 2026 r.

Artur Bartoszewicz – partia, program, wiek, zawód, wykształcenie [Kandydat na Prezydenta RP 2025]
30 kwi 2025

Artur Bartoszewicz – czy należy do partii politycznej? Przedstawiamy program wyborczy kandydata na Prezydenta RP w 2025 roku, wiek, zawód oraz wykształcenie. Sprawdź pełną listę kandydatów w wyborach 2025 r. i wyniki najnowszego sondażu.

Kamery nasobne dla ratowników medycznych a RODO [Ochrona danych osobowych]
30 kwi 2025

Z pewnością zgodzicie się że ratownicy medyczni są bardzo często narażeni na brutalne ataki ze strony agresywnych pacjentów. Coraz głośniej mówi się o wprowadzeniu kamer nasobnych dla ratowników medycznych. Co na to przepisy RODO i Konstytucja?

Koniec z wypłacaniem przez pracodawcę 140 zł, za okulary które kosztowały 900 zł i limitowaniem częstotliwości refundacji? Nareszcie jest decyzja A. Dziemianowicz-Bąk
01 maja 2025

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiło swoje stanowisko w sprawie uregulowania minimalnej kwoty refundacji okularów (lub soczewek kontaktowych) korygujących wzrok dla osób pracujących przy komputerze oraz częstotliwości przysługiwania tegoż dofinansowania od pracodawcy. Wynika ono z odpowiedzi na interpelację poselską nr 4813 posłanki Marta Stożek, z dnia 12 września 2024 r.

Praca w majówkę. Czy należy się dodatek?
30 kwi 2025

Zbliżają się 3 ważne dni w roku 2025: 1 maja, 2 maja, 3 maja. Niektórzy w tym czasie pracują. Czy zatem za pracę w majówkę należy się dodatek pieniężny czy inna rekompensata?

pokaż więcej
Proszę czekać...