Karalność przestępstwa ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:
1) 30 - gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa,
2) 20 - gdy czyn stanowi inną zbrodnię,
2a) 15 - gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat,
3) 10 - gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata,
4) 5 - gdy chodzi o pozostałe występki.
Zobacz: Darmowa porada prawna
Karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia.
W wypadkach przewidzianych w § 1 lub 2, jeżeli dokonanie przestępstwa zależy od nastąpienia określonego w ustawie skutku, bieg przedawnienia rozpoczyna się od czasu, gdy skutek nastąpił.
Przedawnienie karalności przestępstw określonych w art. 199 § 2 i 3, art. 200, art. 202 § 2 i 4 oraz art. 204 § 3 Kodeksu karnego, jak również przestępstw określonych w art. 197, art. 201, art. 202 § 3, art. 203 i art. 204 § 4, w przypadku gdy pokrzywdzonym jest małoletni -- nie może nastąpić przed upływem 5 lat od ukończenia przez pokrzywdzonego 18 lat – artykuł 101 kodeksu karnego.
Instytucja przedawnienia stosowana była w prawie karnym już w starożytności. U jej podstaw leżą pewne przesłanki humanitaryzmu w stosunku do człowieka (człowiek nie zawsze powinien być „ścigany” przez całe życie), jak też i względy praktyczne. Instytucja przedawnienia opiera się na przekonaniu, że po upływie znacznego czasu od popełnienia przestępstwa pociąganie jego sprawcy do odpowiedzialności nie jest celowe.
Zobacz serwis: Sprawy karne
Należy podkreślić, że w sprawie, w której nastąpiło przedawnienie karalności, nie może zapaść wyrok skazujący ani uniewinniający, a jedynie orzeczenie o umorzeniu postępowania.
Przepis ten rozróżnia okresy przedawnienia karalności w zależności od wagi przestępstwa. Oczywiste jest, że w przypadku poważniejszych przestępstw przedawnienie karalności następuje później.
W przypadku przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego karalność ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy, jednak nie później niż z upływem 3 lat od popełnienia przestępstwa.
Istotne jest, że okresy przedawnienia liczy się od czasu popełnienia przestępstwa, tj. według czasu podjęcia zabronionego działania albo zaniechania działania, do którego sprawca był obowiązany. W przypadku przestępstw skutkowych kodeks ustanawia zasadę, że w takich wypadkach bieg przedawnienia rozpoczyna się od czasu, gdy skutek nastąpił.
Zobacz serwis: Kodeks karny
Częściowo odmienne zasady przedawnienia przyjęte są odnośnie do niektórych przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności. Otóż przedawnienie karalności przestępstw określonych w art. 199 § 2 i 3 k.k. (nadużycie zależności), art. 200 k.k. (małoletni), art. 202 § 2 i 4 kodeksu karnego. (pornografia) oraz art. 204 § 3 k.k. (stręczycielstwo i sutenerstwo), jak również przestępstw określonych w art. 197 k.k. (zgwałcenie), art. 201 k.k.(kazirodztwo), art. 202 § 3 k.k. (pornografia), art. 203 k.k. (zmuszanie do prostytucji)i art. 204 § 4 k.k. (stręczycielstwo i sutenerstwo), w przypadku gdy pokrzywdzonym jest małoletni - nie może nastąpić przed upływem 5 lat od ukończenia przez pokrzywdzonego 18 lat.
Podstawa prawna: Art. 100 Kodeksu karnego