Istotne sprawy rodziny
Nie istnieje katalog spraw, które w braku porozumienia mogą być rozstrzygane przez sąd. Nie istnieje tez definicja istotnych spraw rodziny. W praktyce sprawy te dotyczą takich kwestii jak na przykład: ponoszenie kosztów utrzymania, sprawy mieszkaniowe (można na przykład wydzielić osobne pomieszczenia dla poszczególnych członków rodziny w sytuacji gdy brak porozumienia uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie), ustalenie czy dany składnik wchodzi do majątku wspólnego czy osobistego małżonków.
Nie każdą sprawę rozstrzyga sąd
Warto podkreślić, że nie każda sporna kwestia nadaje się do rozpoznania przez sąd. Istnieją pewne sprawy, dotyczące głównie uprawnie osobistych małżonka, co do których sąd nie orzeka. Przykładem może być sytuacja, w której matka dziecka decyduje się na przerwanie pracy zarobkowej, po to, by poświecić się wychowywaniu dziecka.
Do sądu zatem należy nie tylko próba „pogodzenia” małżonków, ale też rozstrzygnięcie czy dana kwestia kwalifikuje się do rozpoznania przez sąd.
Przykład:
Kwestią, w której woli małżonka nie może zastąpić decyzja sądu jest skorzystanie przez matkę z urlopu w celu opieki nad dzieckiem. Sąd Najwyższy uznał, że takie zachowanie stanowi osobiste uprawnienie kobiety i nie wymaga ani zgody małżonka ani zezwolenia sądu. Sąd podkreślił, iż uprawnienie pracującej matki polegające na skorzystania z dłuższego urlopu w celu roztoczenia pieczy nad małym dzieckiem ma ułatwić jej wypełnianie powołania macierzyńskiego. Zadośćuczynienie obowiązkowi przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny może polegać także na osobistych staraniach o wychowanie dzieci. Ponadto sąd zauważył, że „w normalnie funkcjonującym małżeństwie małżonkowie z reguły porozumiewają się w tak istotnej kwestii, jak przerwanie przez jedno z nich pracy zarobkowej” (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 1974 r., III CZP 46/74).
Zobacz również: Obowiązek przyczyniania się do zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny
Wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach rodziny
Wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach rodziny wnosi się do sądu rejonowego wydział rodzinny i nieletnich. Właściwy jest sąd miejsca zamieszkania wnioskodawcy.
Wniosek podlega opłacie w kwocie 40 złotych.
Sąd z reguły nie przeprowadza rozprawy, jednak rozstrzygnięcie może nastąpić jedynie po umożliwieniu małżonkowi wnioskodawcy złożenia wyjaśnień, chyba że jego wysłuchanie nie jest możliwe lub nie jest celowe. Wysłuchanie małżonka może nastąpić również na piśmie w formie oświadczenia.
Wniosek może złożyć każdy z małżonków lub oboje wspólnie.
Sąd może zlecić kuratorowi przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków w jakich żyją małżonkowie.
Nie jest możliwe wyegzekwowanie rozstrzygnięcia sądu. Rolą sądu jest prowadzenie swoistej mediacji. W jej wyniku małżonkowie mogą dojść do porozumienia.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy;
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego
Zobacz również serwis: Prawa i obowiązki małżonków