Zasiłek pogrzebowy: wysokość, weryfikacja. Zmianie ulegną zasady przyznawania zasiłku celowego. Co zakłada projekt ustawy z 18 grudnia 2024 r.? Co z waloryzacją wysokości zasiłku pogrzebowego? Co z zasiłkiem celowym? Czym jest koszyk usług funeralnych?
- Zasiłek pogrzebowy: obecny stan prawny
- Zasiłek pogrzebowy: wysokość
- Zasiłek pogrzebowy będzie weryfikowany, a nie waloryzowany
- Wybrane usługi pogrzebowe: koszyk usług funeralnych
- Zasiłek celowy: uszczegółowienie zasad przyznawania zasiłku celowego
Zasiłek pogrzebowy jest świadczeniem przysługującym w razie śmierci ubezpieczonego, osoby pobierającej emeryturę lub rentę, osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania lub członka rodziny osoby ubezpieczonej lub pobierającej emeryturę lub rentę. Zasiłek ten przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu. Przysługuje także pracodawcy, domowi pomocy społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego w przypadku, gdy dane osoby pokryły koszty pogrzebu. 30 grudnia 2024 r. opublikowano najnowszą - trzecią - wersję projektu nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Chodzi o zwiększenie wysokości zasiłku pogrzebowego. Od połowy 2024 r. trwają intensywne prace nad nowelizacją.
Zasiłek pogrzebowy: obecny stan prawny
Obecnie wysokość zasiłku pogrzebowego wynosi 4 tys. zł. W razie poniesienia kosztów przez pracodawcę, dom pomocy społecznej, gminę, powiat, osobę prawną kościoła lub związku wyznaniowego, zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu, nie wyższej jednak niż 4 tys. zł. Kwota ta obowiązuje od 1 marca 2011 r. Zasiłek pogrzebowy nie jest waloryzowany. Jego kwota nie podlega także weryfikacji. Osoby pokrywające koszty pogrzebu mogą także starać się o zasiłek celowy. Obecnie, zasiłek celowy jest przyznawany przez gminy w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej a także w przypadku poniesienia strat w wyniku zdarzenia losowego.
Zasiłek pogrzebowy: wysokość
W 2025 r. zasiłek pogrzebowy będzie w dalszym ciągu wynosił 4 tys. zł i będzie przyznawany na obecnych zasadach. Od 1 stycznia 2026 r. wysokość zasiłku pogrzebowego - zgodnie z najnowszym projektem nowelizacji ustawy - zostanie podniesiona. Od 2026 roku zasiłek pogrzebowy ma wynosić 7 tys. zł.
Zasiłek pogrzebowy będzie weryfikowany, a nie waloryzowany
Pierwotnie, projekt nowelizacji zakładający podwyższenie kwoty zasiłku pogrzebowego zakładał także coroczną waloryzację tego zasiłku. Projekt nowelizacji z 18 grudnia 2024 r. zakłada jednak zmianę. Od 2027 r. Kwota zasiłku pogrzebowego będzie podlegała weryfikacji co roku. Oznacza to, że zasiłek pogrzebowy będzie mógł zostać zwiększony, ale równie dobrze będzie mógł pozostać na tym samym poziomie co w roku ubiegłym. Weryfikacja ta będzie uwzględniać wyniki badania wzrostu cen realnych wybranych usług pogrzebowych, uwzględnionych w zbiorze cen Głównego Urzędu Statystycznego. Do 1 marca Instytut Pracy i Spraw Socjalnych będzie miał za zadanie zbadanie i przedstawienie wzrostu cen. Następnie, Rada Ministrów będzie miała możliwość, w drodze rozporządzenia, w terminie do dnia 30 czerwca podwyższyć kwotę zasiłku pogrzebowego od dnia 1 lipca, mając na względzie wyniki badania przedstawionego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
Wybrane usługi pogrzebowe: koszyk usług funeralnych
Instytut Pracy i Spraw Socjalnych będzie opracowywał koszyk usług funeralnych. W uzasadnieniu wskazano, że podstawowy zakres usług funeralnych został zdefiniowany jako usługi o charakterze podstawowym, takie jak:
- załatwienie formalności, przygotowanie i wybór trumny,
- odbiór ciała zmarłego do kostnicy,
- dojazd ew. do kościoła/domu pogrzebowego w dniu pogrzebu,
- transport do miejsca pochówku na cmentarzu,
- przygotowanie miejsca pogrzebowego
- złożenie trumny / urny z ciałem do grobu.
W koszyku nie zostały uwzględnione koszty związane z wykupieniem miejsca pochówku, usług kamieniarskich i innych związanych z samą uroczystością pogrzebową.
Zasiłek celowy: uszczegółowienie zasad przyznawania zasiłku celowego
W najnowszym projekcie uwzględniono także zasiłek celowy na pokrycie uzasadnionych i udokumentowanych kosztów pogrzebu. W projekcie doprecyzowano zasady przyznawania zasiłku celowego z pomocy społecznej. Zasiłek ten może być przyznany osobie, która pokryła koszty pogrzebu, jeśli po osobie zmarłej nie przysługuje zasiłek pogrzebowy albo jeśli osoba, która pokryła koszty pogrzebu jest uprawniona do zasiłku pogrzebowego i poniosła w związku z pogrzebem nadzwyczajne, trudne do przewidzenia, niemożliwe do pokrycia z kwoty zasiłku pogrzebowego, koszty. W uzasadnieniu do projektu wskazano, że do takich kosztów można zaliczyć m.in. koszty transportu zwłok z odległego miejsca, czy koszty dłuższego przechowywania zwłok w chłodni. Projektodawcy wprowadzili możliwość nałożenia zwrotu w całości lub w części zasiłku celowego, jeśli te nadzwyczajne koszty pogrzebu znajdą pokrycie w spadku lub w innych świadczeniach z tytułu śmierci. Nie zostanie on przyznany jeżeli po osobie zmarłej wypłacono świadczenie od innej instytucji lub osoby, z wyłączeniem zasiłku pogrzebowego. W aktualnym projekcie nowelizacji nie znalazła się jednak wysokość tego zasiłku. We wcześniejszych projektach, wysokość zasiłku celowego na pokrycie kosztów pogrzebu wynosiła 2 tys. zł. Oznacza to, że zasiłek celowy z pomocy społecznej będzie przysługiwał bez ograniczenia wysokości. Zasiłek celowy na pokrycie kosztów pogrzebu ma być przyznawany niezależnie od dochodu.
Należy pamiętać, że zasiłek celowy nie ma charakteru roszczeniowego i jest przyznawany w ramach uznania administracyjnego zarówno w zakresie przyznania prawa, jak i wysokości kwoty.
Projekt Ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, Nr w wykazie prac UA5 (projekt z 18 grudnia 2024 r.)