Co z Unii Europejskiej dla osób niepełnosprawnych?

Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
rozwiń więcej
UE, osoby z niepełnosprawnością / Co z Unii Europejskiej dla osób niepełnosprawnych? / Patryk Koch / Forsal.pl

Osoby z niepełnosprawnościami często doświadczają tego, że ich krajowe karty lub zaświadczenia o niepełnosprawności nie są uznawane podczas wizyty w innych państwach UE lub podróży do nich. Czas to zmienić.

Europejska karta osoby z niepełnosprawnością

Swobodne przemieszczanie się w UE stanie się łatwiejsze dla osób z niepełnosprawnościami. Europejska karta osoby z niepełnosprawnością i karta parkingowa dla takich osób ułatwią dostęp do przysługujących im praw i preferencyjnych warunków we wszystkich krajach UE.

Ważne

Osoby z niepełnosprawnościami często doświadczają tego, że ich krajowe karty lub zaświadczenia o niepełnosprawności nie są uznawane podczas wizyty w innych państwach UE lub podróży do nich. Nowa europejska karta osoby z niepełnosprawnością będzie dowodem statusu osoby z niepełnosprawnością obowiązującym w całej UE.

Co z Unii Europejskiej dla osób niepełnosprawnych?

Korzystając z karty, osoby z niepełnosprawnościami powinny mieć dostęp do takich samych specjalnych warunków i preferencyjnego traktowania jak mieszkańcy kraju, który odwiedzają. Państwa UE zazwyczaj oferują specjalne warunki korzystania z transportu publicznego i preferencyjne traktowanie podczas wydarzeń i zajęć kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych. Na przykład podczas wizyty w muzeum lub udziału w koncercie. Korzyści są różne w poszczególnych państwach członkowskich i mogą obejmować:

  • darmowy wstęp
  • niższe ceny
  • dostęp poza kolejnością
  • pomoc osobistą
  • przewodniki pisane alfabetem Braille’a lub przewodniki audio
  • sprzęt wspomagający poruszanie się
  • zwierzęta asystujące.

Kto wydaje europejska kartę osoby z niepełnosprawnością?

Nowa europejska karta osoby z niepełnosprawnością będzie wydawana przez właściwe organy krajowe w każdym państwie członkowskim. Państwa UE będą nadal odpowiedzialne za określenie kryteriów kwalifikowalności i procedury przyznawania statusu osoby z niepełnosprawnością.

Przykład

Karta będzie oferowana zarówno w formacie fizycznym, jak i cyfrowym. Państwa członkowskie będą mogły wydawać karty dwujęzyczne, zarówno w języku angielskim, jak i w językach narodowych. Będą mogły także umieszczać na kartach kod QR jako najskuteczniejsze i najłatwiejsze do zastosowania narzędzie zapobiegania oszustwom.

Europejska karta parkingowa dla osób z niepełnosprawnościami

Europejska karta parkingowa dla osób z niepełnosprawnościami już istnieje. Niestety nie zawsze jest uznawana w innych państwach członkowskich ze względu na różnice w formatach. Aby karta była jednolicie wdrażania w całej UE i wzajemnie uznawana, karty krajowe zastąpi ulepszona wersja unijnej karty parkingowej o wspólnym formacie unijnym. Europejska karta parkingowa zapewni wszystkim osobom z uznaną niepełnosprawnością dostęp do preferencyjnych praw do parkowania i udogodnień w państwie, które odwiedzają. Chodzi o:

  • szersze miejsca parkingowe
  • zarezerwowane miejsca parkingowe
  • obniżoną opłatę parkingową
  • dostęp do stref ograniczonego ruchu.

Europejska karta parkingowa będzie wydawana przez państwa członkowskie w formacie fizycznym. Państwa będą mogły dodatkowo oferować kartę również w formacie cyfrowym.

Kiedy karty będą dostępne?

W październiku 2024 r. Rada przyjęła dwie dyrektywy ustanawiające europejską kartę osoby z niepełnosprawnością i europejską kartę parkingową dla osób z niepełnosprawnościami. Państwa członkowskie UE będą miały 2,5 roku na dostosowanie przepisów krajowych i 3,5 roku na rozpoczęcie stosowania tych przepisów.

Komisja Europejska szacuje, że 30 mln osób w UE ma uznaną niepełnosprawność i w związku z tym ma prawo do korzystania ze specjalnych warunków i preferencyjnego traktowania. Szacuje się jednak, że rzeczywista liczba osób, które deklarują ograniczenia w wykonywaniu zwykłych czynności ze względu na jakiś rodzaj niepełnosprawności, jest znacznie wyższa. Dane Eurostatu z 2023 r. pokazują, że 27% ludności UE w wieku powyżej 16 lat może mieć jakiś rodzaj niepełnosprawności. To oznacza 101 mln osób, czyli jednego na czterech dorosłych w UE. Z tego powodu państwa UE chcą ułatwić osobom z niepełnosprawnościami dostęp do specjalnych warunków, które im przysługują, w przypadku podróży po UE.

Prawo
Koniec taniego wykupu mieszkań komunalnych? W Sejmie praca wre nad nowymi przepisami, wejdą w 2027 r.
22 gru 2025

Miliony Polaków przez lata wykupywały mieszkania komunalne za ułamek ich wartości. Teraz to się skończy. Sejm pracuje nad ustawą, która zakaże gminom udzielania wysokich zniżek przy sprzedaży lokali. Zmiany mają wejść w życie latem 2027 roku. Sprawdź, co to oznacza dla najemców, seniorów i samorządów – oraz dlaczego politycy chcą zatrzymać wyprzedaż publicznego zasobu mieszkaniowego.

To prawda. W PZON seryjnie odbierają pkt 7 niepełnosprawnym. Winne są przepisy, a nie lekarze
22 gru 2025

Osoby niepełnosprawne (i ich rodziny) za utratę pkt 7 chyba powinny mieć pretensje do polityków (i to tych rządzących 20 lat temu), a nie lekarzy WZON. Bo to politycy związali lekarzy w PZON definicjami prawnymi, które nakazują odebrać osobie niepełnosprawnej pkt 7. I nie ma to wiele wspólnego z medycyną. Co więcej politycy definicje te umieścili w rozporządzeniach (albo Wytycznych), a nie w ustawach. To powinno być w mojej ocenie skontrolowane przez Trybunał Konstytucyjny - taka definicja to materia ustawowa w ustawie. Pokażę to na przykładzie definicji "Konieczność sprawowania opieki". Problem, który powoduje dziś ta definicja wynika z rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Nie ma nic wspólnego z bieżącymi sporami polityków.

Aplikacja "Schrony" pokazuje gdzie się ukryć. Czy będzie rozbudowana?
22 gru 2025

Aplikacja "Schrony" uruchomiona w poprzednim roku pokazuje gdzie się ukryć. Można w niej sprawdzić rozmieszenie miejsc schronienia dla ludności. Najwięcej schronów i ukryć znajduje się na Śląsku i Mazowszu. Czy aplikacja będzie rozbudowana?

Wigilia wolna od pracy w praktyce nie dla wszystkich pracowników. Oto dlaczego szef-pracoholik jest groźny dla całej firmy
22 gru 2025

Zgodnie z przepisami od 2025 roku 24 grudnia jest w Polsce dniem ustawowo wolnym od pracy. Wolna Wigilia przez wielu jest oceniana jako gest troski o pracowników, ukłon w stronę work-life balance i odpowiedź na realne potrzeby ludzi. W publicznej debacie jednak rzadko mówi się to tym, jak ta decyzja wpływa na liderów. Bo choć zespoły szybciej myślą o barszczu i choince, dla kadry zarządzającej święta to często jeden z najbardziej intensywnych i obciążających momentów w roku. To właśnie liderzy wykonują w tym czasie ogromną, niewidzialną pracę.

Jawność płac - początek zmian 24 grudnia 2025 r. Co naprawdę się zmienia teraz, co za pół roku a co jeszcze później?
22 gru 2025

W Wigilię 24 grudnia 2025 r. wchodzą w życie pierwsze zmiany kodeksu pracy dotyczące przejrzystości wynagrodzeń w procesie rekrutacyjnym. Pracodawcy będą musieli przekazywać kandydatom informację o proponowanym wynagrodzeniu (kwocie lub przedziale) oraz stosować neutralny język w ofertach pracy. Kolejne rozwiązania wynikające z unijnej dyrektywy o równości wynagrodzeń mają zostać wdrożone w prawie krajowym do 7 czerwca 2026 r., przy czym część obowiązków (np. raportowanie) będzie uruchamiana etapami w kolejnych latach.

Nowa ulga dla posiadaczy studni, która wzbudza kontrowersje – „jak tylko ludzie dowiedzą się o tym, że procedujemy taką ustawę, to od jutra u nas będą kopali następne studnie”. Kto ostatecznie zostanie zwolniony z opłaty i będzie mógł uniknąć nawet 60 tys. zł kary?
22 gru 2025

W dniu 17 października 2025 r., do Sejmu został wniesiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – prawo wodne, który zakłada czasowe zwolnienie z opłaty legalizacyjnej za urządzenie wodne wykonane bez wymaganego pozwolenia lub zgłoszenia wodnoprawnego oraz warunkowe zwolnienie z przewidzianych w ustawie kar pieniężnych. Oszacowano, że na rozwiązaniu przewidzianym w projekcie, może skorzystać nawet 40 tys. gospodarstw rolnych, jednak – nie tylko rolnicy będą mogli bezkosztowo zalegalizować swoje studnie. Ten aspekt wzbudził niemałe kontrowersje podczas posiedzenia sejmowej Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej.

Prezenty stanowią nawet do 40 proc. świątecznych wydatków większości Polaków [BADANIE]
22 gru 2025

Polacy wskazują, jaką część ich bożonarodzeniowego budżetu stanowią wydatki na prezenty. Spośród 10 wariantów odpowiedzi najczęściej wybierane są przedziały 20-30% oraz 30-40% – odpowiednio 18,5% i 18,2%. Na trzecim miejscu jest zakres 40-50%, podawany przez 12,9% rodaków. Na czwartej pozycji widać 10-20% – 11,3% wskazań. Z kolei 10,2% ankietowanych jest niezdecydowanych. 8,4% respondentów deklaruje 50-60%. Natomiast 6,6% badanych nie kupuje żadnych prezentów.

Alimenty, gdy rodzic nie pracuje. Ile wynoszą?
22 gru 2025

Przepisy nie określają wprost ile powinny wynosić alimenty, jeżeli rodzic pozostaje bez zatrudnienia. Kodeks rodzinny i opiekuńczy zawiera jednak ważne zasady. Czy możliwe jest zatem zaprzestanie płacenia alimentów, jeśli brakuje stałej pracy?

Przekazanie pracownikowi informacji o warunkach pracy i płacy to za mało. Jakie jeszcze obowiązki obciążają pracodawcę?
22 gru 2025

Choć co do zasady strony stosunku pracy są równe, to jednak z uwagi na jego charakter i fakt, że pracodawca jest podmiotem profesjonalnym, na gruncie prawa pracy zapewniono szereg narzędzi, które umacniają pracownika i zapewniają realizację przysługujących mu praw. Dotyczy to w szczególności informowania o warunkach pracy.

Nie każdego zatrudnianego pracownika trzeba skierować na badania. Dlaczego? Przepisy jasno to wskazują
21 gru 2025

Aby pracodawca zgodnie z przepisami mógł dopuścić zatrudnianego pracownika do pracy, ten musi legitymować się wymaganym orzeczeniem lekarskim o braku przeciwskazań do jej wykonywania. Jednak ta zasada nie obowiązuje w każdym przypadku. Dlaczego?

pokaż więcej
Proszę czekać...