Komornik zajmie nawet minimalne wynagrodzenie – dłużnicy mają się czego obawiać. Koniec z „patologią egzekucyjną”, „pro dłużniczymi” przepisami i nierównym traktowaniem wierzycieli

• Kwota wolna od potrąceń w ramach egzekucji w świetle aktualnie obowiązujących przepisów – ile z wynagrodzenia za pracę, może zająć komornik?
• Zmniejszenie kwoty wolnej od potrąceń do 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę – w związku z „dramatycznym stanem egzekucji w naszym kraju” i faworyzowaniem dłużników kosztem wierzycieli
• Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przeciwne zmniejszeniu kwoty wolnej od potrąceń w ramach postępowania egzekucyjnego do 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę, ale – nic nie jest jeszcze przesądzone
• Na jakim etapie jest obecnie rozpatrzenie petycji w sprawie zmniejszenia kwoty wolnej od potrąceń w ramach postępowania egzekucyjnego do 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę?

Kwota wolna od potrąceń w ramach egzekucji w świetle aktualnie obowiązujących przepisów – ile z wynagrodzenia za pracę, może zająć komornik?

Zgodnie z art. 87¹ par. 1 pkt 1 kodeksu pracy – od potrąceń sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych, na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, wolna jest – kwota wynagrodzenia za pracę stanowiąca równowartość minimalnego wynagrodzenia, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania.

W zakresie:

• 75% kwoty stanowiącej równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę, mogą być natomiast potrącane przez pracodawcę – zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi, a
• 90% kwoty stanowiącej równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę – kary pieniężne, które pracodawca może zastosować wobec pracownika (za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości albo w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu lub spożywanie alkoholu lub zażywanie środka działającego podobnie do alkoholu w czasie pracy).

Kwotę wolną od potrąceń można zmniejszyć proporcjonalnie tylko w przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy (stanowi o tym art. 87¹par 2 kodeksu pracy). Natomiast, gdy pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, ale nie przepracował pełnego miesiąca (np. w związku z ustaniem stosunku pracy w trakcie miesiąca) – brak jest przepisów pozwalających na zmniejszenie kwoty wolnej od potrąceń. Jeżeli wynagrodzenie pełnoetatowego pracownika do wypłaty ze względu na zatrudnienie go tylko przez część miesiąca, będzie niższe niż minimalne, a tym samym niższe niż obowiązująca pracownika wysokość kwoty wolnej od potrąceń – pracodawca nie będzie mógł dokonać potrącenia niealimentacyjnego z wynagrodzenia pracownika.

Powyższa kwota wolna od potrąceń, to jednak nie jedyne obowiązujące ograniczenie, w zakresie możliwości dokonywania potrąceń określonych należności z wynagrodzenia za pracę. Potrącenia, mogą ponadto być dokonywane wyłącznie w następujących granicach (biorąc pod uwagę pełną kwotę przysługującego dłużnikowi wynagrodzenia):

• w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości 3/5 wynagrodzenia, a
• w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do wysokości 1/2 wynagrodzenia.

Potrącenia:

• sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi przez pracodawcę – nie mogą ponadto przekraczać 1/2 wynagrodzenia, a
• łącznie z potrąceniami sumy egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych – 3/5 wynagrodzenia.

Egzekucji do pełnej wysokości, na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, podlegają natomiast – nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej.

Obowiązuje również kolejność dokonywania potrąceń, zgodnie z którą – w pierwszej kolejności potrącane są sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, a dopiero następnie, kolejno:

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
• zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi przez pracodawcę i ostatecznie
• kary pieniężne, które pracodawca zastosował wobec pracownika.

Inne niż wyżej wymienione należności, mogą być natomiast potrącane z wynagrodzenia pracownika wyłącznie za jego zgodą, wyrażoną w formie pisemnej. Wówczas – od potrąceń (dokonywanych z uwzględnieniem tych, na które pracownik wyraził zgodę) wolna jest:

• kwota stanowiąca równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę – w przypadku potrąceń dokonywanych na rzecz pracodawcy i odpowiednio
• 80% kwoty stanowiącej równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę – w przypadku potrąceń innych należności (niż te potrącane na rzecz pracodawcy).

Zmniejszenie kwoty wolnej od potrąceń do 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę – w związku z „dramatycznym stanem egzekucji w naszym kraju” i faworyzowaniem dłużników kosztem wierzycieli

W dniu 20 lipca 2025 r. do Sejmu została złożona petycja obywatelska nr BKSP-155-X-622/25, której przedmiotem jest postulat podjęcia przez sejmową Komisję do Spraw Petycji inicjatywy ustawodawczej, polegającej na zmianie art. 87¹ par. 1 pkt 1 kodeksu pracy w taki sposób, aby – potrącanie sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, było dopuszczalne w takich granicach, aby wolna od potrąceń pozostała kwota stanowiąca równowartość 80% (a nie jak obecnie – 100%) minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Petytorka postuluje nadanie art. 87¹ par. 1 pkt 1 kodeksu pracy następującego brzmienia:

„Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

1) 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne.”

Swoje żądanie, autorka petycji uzasadnia „dramatycznym stanem egzekucji w naszym kraju”, który, w jej ocenie – spowodowany jest „deprecjonowaniem od wielu lat postępowania egzekucyjnego w Polsce poprzez coraz większe ograniczenia w samej egzekucji, stanowiące pro dłużnicze, a jednocześnie przeciwne interesom Wierzyciela przepisy”. „Wprowadzanie kolejnych i uprzednich ograniczeń w egzekucji przez Ustawodawcę ten stan jedynie pogłębia, co w konsekwencji powoduje stan permanentnej nieskuteczności egzekucji, której wszak celem i zadaniem jest wyegzekwowanie roszczenia od Dłużników na rzecz Wierzycieli” – argumentuje.

Autorka postulatu podnosi argument corocznych podwyżek kwot minimalnego wynagrodzenia za pracę (a niekiedy nawet dwukrotnych jego aktualizacji w ciągu roku), przy braku jakichkolwiek zmian w zakresie możliwości dokonywania zajęć komorniczych z tego wynagrodzenia. W jej ocenie – minimalne wynagrodzenie za pracę w aktualnie obowiązującej wysokości (tj. 4666 zł brutto, a 3510,92 zł netto) – bez wątpienia, stanowi kwotę „znacznie powyżej kwoty, która umożliwia tzw. „przeżycie” (…), co powinno implikować możliwość dokonywania zajęć komorniczych”. Obecnie przepisy uniemożliwiające dokonywanie zajęć komorniczych na minimalnym wynagrodzenia za pracę „stanowią wyraz „patologii egzekucyjnej” i prowadzą do omijania prawa przez dłużników, a nie o to wszak chodzi ustawodawcy.” – podsumowuje petytorka, wnosząc o „pochylenie się” nad problemem i realizację proponowanych zmian, w celu urealnienia postępowania egzekucyjnego.

Z pełną treścią petycji, można zapoznać się poniżej:

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przeciwne zmniejszeniu kwoty wolnej od potrąceń w ramach postępowania egzekucyjnego do 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę, ale – nic nie jest jeszcze przesądzone

W piśmie z dnia 1 października 2025 r., co do postulatu zawartego w petycji w sprawie zmniejszenia kwoty wolnej od potrąceń w ramach postępowania egzekucyjnego do 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę – swoje stanowisko zajęło Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. W opinii resortu – „przepis art. 87¹ § 1 pkt 1 k.p. ma charakter socjalny, pełni funkcję ochronną i jest instrumentem zabezpieczającym materialne interesy pracowników. Jest także wyrazem funkcji alimentarnej wynagrodzenia za pracę, które stanowi źródło utrzymania pracownika i jego rodziny. (…) W polskim systemie prawnym kategoria minimalnego wynagrodzenia stanowi ważne prawo ekonomiczne i socjalne, jest również ważną kategorią polityki społeczno - gospodarczej. Stąd też uzasadnione jest przyjęcie kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę jako kwoty wolnej od potrąceń przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne.” Z uwagi na powyższe – Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej „w najbliższym czasie” – „nie planuje podejmowania prac nad zmianą kodeksu pracy w zakresie kwoty wolnej od potrąceń (art. 87¹ par. 1 pkt 1).”

Pomimo negatywnego podejścia resortu pracy do zmiany przepisów postulowanej w petycji – na chwilę obecną, nic nie jest jeszcze przesądzone, ponieważ petycja została złożona równolegle do Sejmu, który jeszcze jej nie rozpatrzył.

Na jakim etapie jest obecnie rozpatrzenie petycji w sprawie zmniejszenia kwoty wolnej od potrąceń w ramach postępowania egzekucyjnego do 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę?

Petycja w sprawie zmiany art. 87¹ § 1 pkt 1 kodeksu pracy w taki sposób, aby potrącanie sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, było dopuszczalne w takich granicach, aby wolna od potrąceń pozostała kwota stanowiąca równowartość 80% (a nie jak obecnie – 100%) minimalnego wynagrodzenia za pracę – w dniu 20 lipca 2025 r. została złożona w Sejmie, a 5 sierpnia 2025 r. skierowana do rozpatrzenia przez sejmową Komicję do Spraw Petycji. Na chwilę obecną, nie został jeszcze wyznaczony termin posiedzenia, podczas którego zostanie ona poddana obradom posłów, będących członkami ww. Komisji. Jeżeli Komisja przychyliłaby się do zawartego w petycji postulatu – będzie mogła podjąć inicjatywę ustawodawczą, mającą na celu wprowadzenie żądanych zmian.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 277)