Mediacje, czy negocjacje nieraz doprowadzają do porozumienia między stronami. Wyrazem takiego porozumienia jest zawarcie umowy ugody (sądowej lub pozasądowej – w zależności od stanu zawisłości sporu).
- Jaka powinna być forma ugody?
- Jak zatytułować ugodę?
- Komparycja ugody
- Jak opisać przedmiot ugody?
- Podsumowanie
Celem ugody jest uchylenie niepewności lub sporu lub zapewnienie wykonania roszczeń, przy czym warunkiem sine qua non osiągnięcia tych celów jest poczynienie sobie wzajemnie przez strony ustępstw (L. Jantowski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, LEX/el. 2025, art. 917). Ugodę można zawrzeć w niemal każdej sprawie cywilnej, pracowniczej, czy gospodarczej. Możliwe jest także zawarcie ugody w sprawie karnej zawisłej wskutek wniesienia do sądu prywatnego aktu oskarżenia.
W sytuacji, gdy zawieramy ugodę w wyniku negocjacji lub mediacji pozasądowych, należy pamiętać, że od dokładności jej treści zależeć będzie egzekwowalność takiej ugody, np. możliwość zaopatrzenia ugody w klauzulę wykonalności (ugoda sądowa) lub posłużenie się ugodą, jako dowodem istnienia lub wygaśnięcia określonego zobowiązania. Konstruując ugodę warto pamiętać o niektórych elementach, które obligatoryjnie powinny się w niej znaleźć.
Jaka powinna być forma ugody?
Po pierwsze, dla celów dowodowych, ugoda co do zasady powinna być sporządzona na piśmie. Warto jednak pamiętać, że do ugody zastosowanie znajdą ogólne przepisy o formach czynności prawnych, a więc w niektórych przypadkach konieczne będzie posłużenie się wyższą formą np. podpisem notarialnie poświadczonym (zbycie udziałów w spółce z ograniczoną nieruchomością, obciążenie przedsiębiorstwa użytkowaniem), czy nawet aktem notarialnym (ustanowienie hipoteki, zbycie nieruchomości).
Jak zatytułować ugodę?
Odpowiednie nazwanie ugody nie jest istotne o ile z jej treści wynika zgodny zamiar stron. W obrocie spotkać można się z formami: ugoda, umowa ugody, ugoda pozasądowa, czy porozumienie.
Polecamy: Kalendarz 2026
Komparycja ugody
Bardzo istotne dla skuteczności zawarcia ugody będzie prawidłowe określenie stron czynności prawnej. W przypadku osób fizycznych poza imieniem, nazwiskiem i adresem warto wskazać także numer PESEL lub dane innego dokumentu tożsamości (nazwa, numer, organ wydający i data ważności). Dla przedsiębiorców będzie to numer NIP, a także nazwa odpowiedniego rejestru przedsiębiorców i nadany numer. Co do zasady, nie ma potrzeby wskazywania numeru REGON.
W przypadku spółki cywilnej warto pamiętać, że nie ma ona zdolności prawnej, a więc stroną ugody powinni być jej wspólnicy (z oznaczeniem ich danych) ze wskazaniem, że w ugodzie występują oni w ramach wspólnie prowadzonej spółki cywilnej.
Jeżeli strona ugody reprezentowana jest przez pełnomocnika to konieczne jest wskazanie jego danych oraz załączenie do ugody odpowiedniego umocowania. Pełnomocnictwo powinno być udzielone w formie nie niższej, niż forma ugody. W przypadku reprezentantów stron, których umocowanie wynika z publicznych rejestrów (np. prokurent lub pełnomocnik ujawniony w CEIDG) warto wyraźnie wskazać z czego wynika jego umocowanie do zawarcia ugody. Obecnie nie ma potrzeby załączania do ugody wydruków z CEIDG lub z KRS.
Jak opisać przedmiot ugody?
Ugoda dotyczy rozwiązania pomiędzy stronami jakiegoś sporu. Warto więc dokładnie określić, jakie roszczenie oraz z jakiego tytułu, czy stosunku prawnego strony chcą objąć swoim porozumieniem. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby ugodą objąć wiele roszczeń np. kilka reklamacji, czy wzajemne roszczenia stron (np. roszczenie o zapłatę kary umownej oraz roszczenie o wynagrodzenie). W praktyce, przedmiot sporu często opisuje się w preambule do ugody.
W dalszej części opisać należy sposób wykonania ugody, tj. co strony postanawiają zrobić w celu całkowitego zakończenia pomiędzy nimi sporu. Opisując sposób wykonania ugody należy pamiętać, że ewentualne roszczenie mogące wynikać z ugody powinno nadawać się do egzekucji lub do dochodzenia w postępowaniu sądowym. Z treści ugody powinna jasno wynikać dyspozycja do określonego zachowania się drugiej strony, np. „strona zapłaci X zł w terminie Y”, „strona wyda produkt X w terminie Y”. W przypadku niedokładnego opisania dyspozycji ugody, może się okazać, że w razie jej niezrealizowania przez drugą stronę, ewentualne dochodzenie jej wykonania może być znacznie utrudnione.
Podsumowanie
Alternatywne metody rozwiązywania sporów, jak mediacje i negocjacje to oszczędność czasu i pieniędzy oraz większa kontrola nad wynikiem sprawy. Ugoda zapewnia większą poufność oraz chroni przyszłą relacje stron, ponieważ zawierając ugodę obie strony wygrywają. Ugoda, jako forma umowy cywilnoprawnej nie jest formą skomplikowaną, jednakże wymaga zachowania staranności oraz spełnienia wszystkich wymogów formalnych, jakie przepisy prawa wiążą z zawarciem umowy. Tym samym, decydując się na konstruowanie ugody warto posłużyć się wsparciem radcy prawnego doświadczonego w konstruowaniu umów oraz w zawieraniu ugód. Taka przezorność pozwoli lepiej zabezpieczyć swoje interesy na wypadek nielojalności drugiej strony.