W Polskim prawodawstwie istnieje wiele typów spółdzielczej formy działalności. Jedną z nich są spółdzielnie socjalne. Są one stosunkowo nowym typem spółdzielni pracy. Poświęcona im ustawa z 27 kwietnia 2006 roku stanowi lex specialis czyli ustawę szczególną wobec przepisów prawa spółdzielczego. Oznacza to, iż przepisy w niej zawarte mają charakter szczegółowych uregulowań względem prawa spółdzielczego. W sprawach nieuregulowanych w prawie spółdzielczym stosujemy ustawę o spółdzielniach socjalnych.
Czym jest spółdzielnia socjalna?
Instytucja spółdzielni socjalnej służy realizacji zobowiązań wynikających z uczestnictwa w Wspólnocie Europejskiej. Ten rodzaj spółdzielni wspiera aktywizację osób zagrożonych wykluczeniem społecznym np. inwalidów, niewidomych, osoby niepełnosprawne fizycznie, przez co umożliwia im poprawę warunków bytowych, zapewnienie pracy oraz właściwej ochrony socjalnej i zabezpiecza przed izolacją społeczną.
Jak trafnie podnosi H. Cioch misją spółdzielni socjalnej jest nie tylko prowadzenie działalności gospodarczej, ale również kulturalnej, oświatowej czy socjalnej (H. Cioch, Prawo Spółdzielcze, Warszawa 2011, s. 175.). Spółdzielnia socjalna ma na celu oprócz prowadzenia działalności gospodarczej, przede wszystkim usamodzielnienie jednostki zagrożonej wykluczeniem społecznym lub na rynku pracy.
Spółdzielnia socjalna może w ramach swojej działalności w zakresie dodatkowym prócz świadczenia działalności gospodarczej prowadzić działalność oświatową. Jest to istotny moim zdaniem aspekt mogący ,,oswoić’’ środowisko lokalne i uchronić przed społecznym odtrąceniem jednostki. Można zatem wyraźnie wskazać dualny charakter tej instytucji, która z jednej strony prowadzi działalność gospodarczą w celach zarobkowych, z drugiej zaś prowadzi działalności w zakresie reintegracji członków spółdzielni ze społeczeństwem.
Statutowa działalność spółdzielni socjalnej w części obejmującej działalność w zakresie społecznej i zawodowej reintegracji oraz działalność, o której mowa wart. 2 ust. 3 ustawy, nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173,poz. 1807, z późn. zm.6) i może być prowadzona jako statutowa działalność odpłatna. Do statutowej działalności odpłatnej stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Spółdzielnie socjalne mają charakter organizacji non profit.
Pobierz: Wniosek o rejestrację podmiotu - Spółdzielnia
Zakładanie i członkostwo spółdzielni socjalnej
Liczba założycieli nie może być mniejsza niż 5 osób posiadających pełną zdolność do czynności prawnych, członków spółdzielni zaś nie może być mniej niż 5 ani więcej niż 50. Jedynie w wyniku przekształcenia ze spółdzielni inwalidów lub niewidomych spółdzielnia może liczyć więcej niż 50 członków.
Członkami spółdzielni mogą być:
1) osoby bezrobotne, w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U.Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.3),
2) osoby, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1-4, 6 i 7 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz.U. Nr 122, poz. 1143, z późn.zm.4),
3) osoby niepełnosprawne, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.5),
4) inne osoby, których praca na rzecz spółdzielni wymaga specjalnych kwalifikacji, których członkowie spółdzielni nie posiadają, nie więcej jednak niż 20% członków spółdzielni,
5) Organizacje pozarządowe, gminne osoby prawne, których przedmiotem działania jest reintegracja społeczna i zawodowa
Osoby skazane na karę ograniczenia wolności mogą wykonywać pracę na rzecz spółdzielni socjalnej, jednak nie mogą być jej członkami.
Wniosek o rejestrację spółdzielni dokonuje się na zasadach ogólnych prawa spółdzielczego. Spółdzielnia socjalna ma osobowość prawną, a właściwym dla niej rejestrem jest Krajowy Rejestr Sądowy. Do wniosku dołącza się:
1) zaświadczenie powiatowego urzędu pracy potwierdzające posiadanie statusu osoby bezrobotnej;
2) zaświadczenie potwierdzające spełnienie przez osoby zamierzające założyć spółdzielnię socjalną warunków,
3) orzeczenie o stopniu niepełnosprawności osoby zamierzającej założyć spółdzielnię socjalną.
Statut spółdzielni socjalnej
Spółdzielnia socjalna podobnie jak pozostałe funkcjonuje na podstawie ustalonego statutu, określającego miejsce siedziby, nazwę, zasady członkostwa, cel istnienia, organy oraz pozostałe kwestie, które członkowie- założyciele uznają za istotne.
Spółdzielnia socjalna musi posiadać radę nadzorczą, jednak gdy liczba członków spółdzielni nie przekracza 15 wówczas jej obowiązki wykonuje walne zgromadzenie członków spółdzielni. Pozostałe organy spółdzielni nie są obligatoryjne. Spółdzielnia uchwala uchwałę o podziale lub połączeniu z inną spółdzielnią socjalną podjęte 2/3 głosów członków walnego zgromadzenia. W wyniku takiego podziału może być utworzona jedynie inna spółdzielnia socjalna.
W przypadku likwidacji spółdzielni pozostałe po niej środki finansowe przekazuje jej członkom, po zapłacie zobowiązań finansowych spółdzielni nie więcej jednak niż 20%. W pozostałym zakresie przekazuje się pozostają kwotę pieniężną na fundusz pracy.
Polecamy serwis: Bezrobotny