Badania kontrolne po urlopie rodzicielskim
W świetle art. 229 § 2 Kodeksu pracy:
„Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.”
Obowiązek przeprowadzenia kontrolnych badań lekarskich dotyczy więc kobiet, które przed porodem przebywały na zwolnieniu lekarskim dłuższym niż 30 dni, następnie były na urlopie macierzyńskim oraz rodzicielskim. Osoby powracające z urlopu rodzicielskiego, które chcą od razu wykorzystać urlop wypoczynkowy, często zadają sobie pytanie czy już przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu powinny dostarczyć pracodawcy orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku.
Polecamy: Świadczenia dla pracujących rodziców. Urlopy, zasiłki, ochrona
Polecamy: Urlopy wypoczynkowe. Pytania i odpowiedzi.
Badania kontrolne przed dopuszczeniem do pracy
Zgodnie bowiem z art. 229 § 4 Kodeksu pracy pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. W przepisie mowa jest o „dopuszczeniu do pracy”. Tymczasem urlop wypoczynkowy nie jest de facto pracą, lecz odpoczynkiem od niej. Należy również podkreślić w tym miejscu, że badania kontrolne mają znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa i higieny pracy. Dotyczą więc bezpośrednio wykonywania pracy, a nie czasu urlopu wypoczynkowego.
Skierowanie na badania od pracodawcy
Uznaje się, że pracownica nie ma obowiązku dostarczania pracodawcy orzeczenia o zdolności do wykonywania pracy na danym stanowisku jeszcze przed rozpoczęciem urlopu wypoczynkowego. Po pierwsze, badania kontrole przeprowadza się na podstawie skierowania wystawionego przez pracodawcę. Jeśli pracownica takiego skierowania nie otrzymała, z pewnością po zawnioskowaniu o urlop wypoczynkowy powinna mieć możliwość korzystania z niego.
Obowiązek udzielenia urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po rodzicielskim na wniosek
Po drugie, pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownicy urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po rodzicielskim, jeśli pracownica złożyła stosowny wniosek (art. 1821g w związku z art. 163 § 3 Kodeksu pracy). Prawo pracy nie przewiduje więc sytuacji uzależnienia udzielenia urlopu od uprzedniego przedstawienia orzeczenia o braku przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku.
Należy wywnioskować więc, że nawet jeśli pracownica otrzyma od pracodawcy w trakcie trwania urlopu rodzicielskiego skierowanie na badania kontrolne, pracodawca nie może żądać przedstawienia orzeczenia lekarskiego o zdolności do pracy na dotychczasowym stanowisku przed rozpoczęciem korzystania z urlopu wypoczynkowego.
Przeprowadzenia badań w czasie pracy
Okresowe i kontrolne badania lekarskie należy w miarę możliwości przeprowadzać w godzinach pracy. Za czas absencji w związku z wykonywanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. W przypadku wykonywania badań w innej miejscowości pracodawca wypłaca należności na pokrycie kosztów przejazdu. Stosuje się zasady obowiązujące w podróżach służbowych.
Zgodnie z art. 229 § 3 Kodeksu pracy badania kontrolne przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Wykonanie badań poza godzinami pracy może być podyktowane np. pracą w godzinach nocnych. Wówczas nie ma możliwości umówienia się z lekarzem medycyny pracy w czasie pracy pracownika. Co więcej, nie można zmusić pracownika, aby przeprowadził je w trakcie trwania urlopu rodzicielskiego, który służy zupełnie odmiennym celom.
W celu potwierdzenia tej tezy można przytoczyć wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2011 r. (II PK 240/10), zgodnie z którym:
„Z art. 229 § 2 k.p. nie można wywodzić obowiązku przedstawienia orzeczenia o zdolności do pracy przez pracownicę rozpoczynającą urlop wypoczynkowy po urlopie macierzyńskim (art. 163 § 3 k.p.) wykorzystanym bezpośrednio po zakończeniu okresu niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni.”
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2018 poz. 917)