Co grozi za odmowę pracy w godzinach nadliczbowych

Ewa Ryś
rozwiń więcej
Wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych jest obowiązkiem pracownika.
Praca w godzinach nadliczbowych jest obowiązkiem pracownika. Czy jednak pracownik zawsze musi się zgodzić zostać po godzinach. A jeśli nie zostanie, jakie grożą mu konsekwencje.

Konieczność pracy w godzinach nadliczbowych

Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w dwóch przypadkach. Po pierwsze w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii. Po drugie wymóc pracę w nadgodzinach mogą szczególne potrzeby pracodawcy. Konieczność pracy w przypadku akcji ratowniczej nie budzi żadnych zastrzeżeń. Natomiast co tak na prawdę oznaczają „szczególne potrzeby pracodawcy”? Należy przyjąć, że szczególne potrzeby pracodawcy to potrzeby specjalne, niecodzienne, odróżniające się od zwykłych potrzeb związanych z prowadzoną przez pracodawcę działalnością. Praca w godzinach nadliczbowych w razie zaistnienia szczególnych potrzeb pracodawcy możliwa jest tylko, w sytuacjach wyjątkowych.

Pracownikowi polecenie pracy w godzinach nadliczbowych wydaje pracodawca. W określonych przypadkach pracownik nie musi się z nim zgodzić. Pracownik może odmówić pracy w godzinach nadliczbowych, gdy polecenie jest bezprawne. Ponadto pracownik może odmówić zostania po godzinach, jeśli polecenie pracodawcy narusza zasady współżycia społecznego. 

Zobacz także: Czym są godziny nadliczbowe

Kto może odmówić pracy w godzinach nadliczbowych

Istnieją pewne grupy pracowników, które nie mogą być zatrudniane w nadgodzinach. Wobec tych osób istnieje bezwzględny zakaz pracy w godzinach nadliczbowych, co oznacza, że nawet jeśli same zgodzę się zostać w pracy po godzinach, nie mają do tego prawa. Pracodawca zaś nie może ich zmusić do pracy w nadgodzinach. Do grup tych zaliczymy kobiety w ciąży, pracowników młodocianych.

Zobacz także: Kogo nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych

Kto może, ale nie musi odmówić nadgodzin

W stosunku do rodziców wychowujących dzieci poniżej 4 roku życia obowiązuje względny zakaz pracy w godzinach nadliczbowych. Pracodawca może powierzyć pracownikowi opiekującemu się dzieckiem do 4 roku życia pracę w godzinach nadliczbowych, po uzyskaniu od niego zgody. Odmowa pracy w nadgodzinach takiego pracownika, nie skutkuje dla niego żadnymi negatywnymi konsekwencjami.

Ponadto osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w godzinach nadliczbowych. Zakaz pozostawania po godzinach niepełnosprawnych nie jest bezwzględny. Istnieje możliwość zatrudniania w godzinach nadliczbowych w przypadku, kiedy pracownik niepełnosprawny złoży wniosek podparty zgodą lekarza. Także pracownicy niepełnosprawni zatrudnieni przy pilnowaniu mienia mogą pracować w nadgodzinach.

Odmowa wykonania pracy w nadgodzinach

Jak wspominano na wstępie wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych jest obowiązkiem pracownika. Pracownik może tylko w niektórych przypadkach odmówić pracy w nadgodzinach. Pracownik może odmówić pracy po godzinach przypadku bezwzględnego i względnego zakazu pracy w godzinach nadliczbowych lub w przypadku, kiedy praca ta jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, na przykład pracownik jest chory lub ma trudną sytuację rodzinną. W innych przypadkach nieprzestrzeganie polecenia pracodawcy, o pozostaniu dłużej w pracy jest obowiązków pracowniczych. Za takie zachowanie może grozić pracownikowi kara porządkowa. W drastycznych przypadkach odmowa pracy w godzinach nadliczbowych, może stanowić podstawę do rozwiązania umowy o pracę.

Podstawa prawna: Art. 151 Kodeksu pracy

Prawo
Rewolucja w urlopach: im więcej dzieci (i to nie tylko własnych) – tym więcej dni wolnych, a dla pracodawców, którzy nie będą się stosować – 30 tys. zł kary
03 maja 2025

Na 1 dziecko – 2 dni wolnego, na 2 dzieci – 3 dni wolnego, na 3 dzieci – 4 dni wolnego, a na 4 i więcej – 5 dni wolnego, z zachowaniem prawa do pełnego wynagrodzenia, a za odmowę zwolnienia od pracy w ramach ww. puli – 30 tys. zł kary dla pracodawcy. O zmianę art. 188 kodeksu pracy – w dniu 12 kwietnia br., zawnioskowały do Ministry Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Rzeczniczka Praw Dziecka i Okręgowa Rada Adwokacka, powołując się m.in. na naruszenie przez ww. przepis konstytucyjnej zasady równości. Czy położy to kres absurdowi tylko 2 dni zwolnienia od pracy na wszystkie dzieci i obojga rodziców?

MRPiPS: nowe rozwiązania na rzecz osób z niepełnosprawnościami i przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności. Termin do 20 maja 2025 r. na składanie dokumentów
02 maja 2025

Rok 2025 jest wyjątkowo obfitujący w zmiany prawa czy też projekty zmian w zakresie uprawnień dla osób z niepełnosprawnościami i ogólnie dla całego systemu orzecznictwa. Ale to nie koniec! Idą kolejne zmiany i to na z góry określone lata: na 2026, 2027 a nawet 2028 r. Perspektywa odległa - to fakt, ale takie działania jak zapowiada resort pracy wymagają długiej perspektywy. Udało się dotrzeć do informacji, z których wynika, że MRPiPS ogłasza program: "Przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności". Co będzie obejmował program, do kogo jest skierowany i co można zyskać?

Znieważenie flagi państwowej – co grozi za obrazę symboli narodowych?
02 maja 2025

Flaga państwowa to jeden z najważniejszych symboli każdego kraju – wyraża tożsamość narodową, suwerenność, a także dumę z historii i wspólnoty obywatelskiej. W Polsce ochrona flagi jest zagwarantowana przepisami prawa, a jej znieważenie jest przestępstwem. Warto więc wiedzieć, czym jest znieważenie flagi Rzeczypospolitej Polskiej, jakie formy może przybrać oraz jakie sankcje grożą za tego rodzaju działanie.

2610,72 zł w maju z ZUS dla prawie 130 tys. osób [NOWE ŚWIADCZENIE]. Dodatkowo wyrównanie od stycznia 2025
03 maja 2025

2610,72 zł w maju z ZUS dla prawie 130 tys. osób. Co istotne osoby, który mają prawo do tego nowe dodatku dostaną również wyrównanie od 1 stycznia 2025 r. Wysokość dodatku wynosiła w styczniu i lutym 2025 r. 2520 zł, a od marca jest to 2610,72 zł. Na konta świadczeniobiorców wpłyną więc w maju spore pieniądze.

Powstaje kompletnie nowa gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód: tylko czy będą chętni [PROJEKT skierowany do stałej komisji]
02 maja 2025

Powstaje kompletnie nowa gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód - podkreśla Łukasz Krasoń. Jednak czy będą chętni na tą specyficzną i wymagającą dużego wysiłku psychicznego i fizycznego pracę?: Nie wiadomo też jak będzie z wynagrodzeniem, a nie wydaje się, żeby byli chętni do tej pracy tylko za minimalną krajową.

Donald Trump spotkał się z Karolem Nawrockim w Gabinecie Owalnym Białego Domu. "You will win"
02 maja 2025

Prezydent Stanów Donald Trump spotkał się w czwartek 1 maja 2025 r. z kandydatem na prezydenta RP Karolem Nawrockim - podał Biały Dom. Nawrocki relacjonował, że D. Trump przepowiadał mu wygraną w wyborach.

7 lat ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności i inne zmiany. Nowelizacja rozporządzenia dot. orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności
02 maja 2025

W dniu 30 kwietnia 2025 r. opublikowano projekt rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Celem tej nowelizacji jest doprecyzowanie zasad wydawania orzeczeń o niepełnosprawności oraz o stopniu niepełnosprawności, a także wydłużenie okresów ważności tych orzeczeń. Co się dokładnie zmieni i od kiedy?

Grill na balkonie? Uważaj - może kosztować Cię nawet 5 500 zł, a ognisko w ogrodzie - nawet 11 500 zł
02 maja 2025

Można śmiało powiedzieć, że majówka to narodowe święto grilla (a w nieco mniejszym zakresie - również ogniska). Mieszkańcy bloków - z przyczyn oczywistych - mogą zdecydować się wyłącznie na to pierwsze, a posiadacze własnych ogródków - rozniecić nieco większy płomień. Czy jednak takie przyjemności - w obrębie własnych balkonów i ogródków są legalne? Okazuje się, że nie w każdym przypadku, a ich nieroztropnych amatorów, mogą niekiedy spotkać niemiłe konsekwencje.

Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia
01 maja 2025

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych
30 kwi 2025

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

pokaż więcej
Proszę czekać...