Czy choroba przewlekła wyklucza z pracy?

Katarzyna Redmerska
Dziennikarka medyczno-prawna
rozwiń więcej
choroba przewlekła a praca / Shutterstock

Choroba przewlekła – równa się eliminacja z życia zawodowego? Dla chorujących przewlekle praca zawodowa ma ogromne znaczenie nie tylko ze względu na zwiększone potrzeby finansowe, ale i samopoczucie psychiczne. Niestety, jak pokazują badania – większość takich osób jest pomijana na rynku pracy. Dlaczego stan zdrowia bywa powodem odrzucenia kandydata do pracy? Jak zmienić ten trend? 

Tylko część pracowników informuje pracodawcę o swoich chorobach przewlekłych. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest strach przed utratą pracy.

Jak pokazują badania przeprowadzone w ramach kampanii „Choroba? Pracuję z nią!” – ponad 70 proc. menadżerów przyznało, że choroba może być powodem odrzucenia kandydata do pracy. 11 proc. stwierdziło, że takie sytuacje często występują na rynku pracy. Niemal 40 proc. respondentów wskazało, że dla pracodawców absencje chorobowe pracownika są problemem. Natomiast ponad 48 proc. ankietowanych stwierdziła, że widzi wyzwania związane z zatrudnieniem osoby przewlekle chorej. 

Czym są choroby przewlekłe

Choroby przewlekłe należą do przypadłości, które charakteryzuje długi okres utrzymywania się objawów, wolny postęp zmian chorobowych, a także częste nawroty.  

Z badań GUS wynika, że w Polsce ponad 54 proc. społeczeństwa zmaga się z chorobami bądź dolegliwościami przewlekłymi – 23 proc. z nich to osoby w wieku produkcyjnym – najczęściej eliminowane z życia społecznego, zawodowego, pomimo że stan ich zdrowia pozwala na podjęcie zatrudnienia. 

Jak była mowa powyżej, rozwój chorób przewlekłych jest długi i powolny, często w pierwszej fazie niezauważalny. Symptomy nie należą do ostrych, ani nasilonych, ale są stałe. Choroba przewlekła to stan chroniczny. Cechami wspólnymi chorób przewlekłych jest: 

  • stopniowe narastanie objawów; 
  • objawy, które są łagodne; 
  • długość trwania (powyżej trzech miesięcy lub ciągłe nawroty objawów); 
  • są nieuleczalne bądź prowadzą do poważnego uszczerbku na zdrowiu.

Do najczęściej występujących chorób przewlekłych zalicza się: cukrzyca, choroba wieńcowa, choroby układu oddechowego, neurologiczne. Przez wzgląd na dostęp do coraz lepszego leczenia – nowotwory. 

Chronicznych chorób jest jednak o wiele więcej – sklasyfikowane zostały w opracowanej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. 

Choroby przewlekłe to jedno z najistotniejszych wyzwań, jakie dotyczą zdrowia pracowników. Wśród osób w wieku produkcyjnym blisko jedna na cztery zmaga się przynajmniej z dwoma chorobami przewlekłymi – problem ten narasta z wiekiem. 

W Polsce według Europejskiego Badania Warunków Życia Ludności (EU-SILC), w 2020 roku – blisko co piąta osoba w wieku 30-44 lata deklarowała występowanie długotrwałych problemów zdrowotnych. W grupie wiekowej 45-59 lat dotyczyło to co trzeciej osoby, a wśród osób w wieku 60-74 lata – 60 proc. 

Pracodawców niepokoi choroba. Pracowników niepokoi wykluczenie z pracy 

W opinii ekspertów, niepokój pracodawców wzbudza sama choroba i możliwość jej negatywnych skutków na efektywność pracy podwładnego, to jednak nie wszystko. Pracodawcy obawiają się ponadto postawy chorych, którzy mogliby rzekomo wykorzystywać swój stan zdrowia do usprawiedliwiania niedociągnięć oraz błędów.

Choroby przewlekłe to temat trudny i pracownicy nie chcą poruszać go z pracodawcą. Według Krajowego Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy – jedynie 9 proc. pracowników informuje pracodawcę o swoim stanie zdrowia. Jest to wynik strachu przed utratą pracy, jak i wykluczeniem z niej.

 

Czy możliwa jest poprawa sytuacji osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy? 

Eksperci wskazują taką ewentualność, polegającą na skorelowaniu kilku istotnych czynników – podstawowy to zmiana nastawienia samych pracodawców. Nie bez znaczenia w poprawie sytuacji przewlekle chorych na rynku pracy są zmiany na nim – dopuszczające elastyczne godziny pracy bądź też pracę zdalną, co pozwalałoby pracownikowi łączyć życie zawodowe z leczeniem. 

W poprawie sytuacji pracowników przewlekle chorych na pewno pomoże wsparcie ze strony polityki zdrowotnej państwa. Lepszy dostęp do innowacyjnych terapii, możliwość spersonalizowanego leczenia, jak i nowoczesna rehabilitacja – to wszystko sprawi, że pracodawcy będą bardziej skłonni otworzyć się na osoby z chorobami przewlekłymi.

Nowoczesne formy leczenia znacznie poprawiają stan zdrowia pacjenta i są coraz mniej obciążające, a co za tym idzie – można stosować je rzadziej, w niektórych przypadkach nie wymagają hospitalizacji. 

Programy wspierające powrót do pracy osób chorych przewlekle 

Problem występowania chorób przewlekłych w Unii Europejskiej już dawno zauważono – prawie co czwarta pracująca osoba w UE zmaga się z tego typu schorzeniem.  Wdrażane i promowane są programy, które mają na celu nakierunkowanie lub powrót chorego do pracy bądź też utrzymywanie go w aktywności zawodowej. Jak tłumaczą eksperci, te działania skupiają się na monitorowaniu stanu zdrowia pracowników i na pozostawaniu z nimi w kontakcie, tak by nawet na zwolnieniu wiedzieli, co się dzieje w firmie, i w każdej chwili mogli powrócić do pracy. 

W Polsce programów wspierających powrót do pracy osób chorych przewlekle, wciąż jest zbyt mało – odnoszą się do uelastycznienia czasu pracy, możliwości pracy zdalnej, okresowej możliwość pracy w zmniejszonym zakresie godzin.  

Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Infor.pl

oprac. Kinga Olszacka
rozwiń więcej
Prawo
Niedobrze u niepełnosprawnych. Źle z Wytycznymi, świadczeniem wspierającym, kwotami świadczeń [List]
22 gru 2025

Do redakcji Infor.pl stale wpływają listy od osób niepełnosprawnych rozczarowanych praktyką przyznawania świadczeń dla nich w ostatnich latach. Główny zarzut dotyczy wysłania w grudniu 2024 r. przez przedstawicieli rządu Wytycznych do WZON, które zmodyfikowały (kwotowo w dół) zasady przyznawania świadczenia wspierającego. W opinii osób niepełnosprawnych ci z nich, którzy są w wieku 75+, niewidomi, niesłyszące oraz poruszający się na aktywnych wózkach mają limity punktów poziomu potrzeby wsparcia, co zmniejsza wartość świadczenia wspierającego (albo pozbawia go). Hipotezę tą potwierdza wprost dokument Wytycznych ujawniony przez Infor.pl w odniesieniu do osób niepełnosprawnych w wieku 75+. Obecnie czekamy na wynik interwencji RPO w odniesieniu do pozostałych grup wskazywanych jako pokrzywdzone Wytycznymi. W artykule kolejny list osoby niepełnosprawnej w tej sprawie.

Które sklepy będą otwarte w Wigilię w 2025 roku? W jakich zawodach poza handlem praca jest dozwolona w Wigilię i inne święta? Jakie kary grożą pracodawcom?
22 gru 2025

W 2025 roku Wigilia po raz pierwszy będzie dniem wolnym od pracy. Kodeks pracy przewiduje jednak sytuacje, w których praca w niedziele i święta, w tym w Wigilię, jest dozwolona. Które sklepy będą otwarte w Wigilię?

Koniec taniego wykupu mieszkań komunalnych? W Sejmie praca wre nad nowymi przepisami, wejdą w 2027 r.
22 gru 2025

Miliony Polaków przez lata wykupywały mieszkania komunalne za ułamek ich wartości. Teraz to się skończy. Sejm pracuje nad ustawą, która zakaże gminom udzielania wysokich zniżek przy sprzedaży lokali. Zmiany mają wejść w życie latem 2027 roku. Sprawdź, co to oznacza dla najemców, seniorów i samorządów – oraz dlaczego politycy chcą zatrzymać wyprzedaż publicznego zasobu mieszkaniowego.

Wyjaśniamy dlaczego PZON i WZON usuwają punkt 7 wskazań w orzeczeniu o niepełnosprawności. To przez przepisy
22 gru 2025

Osoby niepełnosprawne (i ich rodziny) za utratę pkt 7 chyba powinny mieć pretensje do polityków (i to tych rządzących 20 lat temu), a nie lekarzy WZON. Bo to politycy związali lekarzy w PZON definicjami prawnymi, które nakazują odebrać osobie niepełnosprawnej pkt 7. I nie ma to wiele wspólnego z medycyną. Co więcej politycy definicje te umieścili w rozporządzeniach (albo Wytycznych), a nie w ustawach. To powinno być w mojej ocenie skontrolowane przez Trybunał Konstytucyjny - taka definicja to materia ustawowa w ustawie. Pokażę to na przykładzie definicji "Konieczność sprawowania opieki". Problem, który powoduje dziś ta definicja wynika z rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Nie ma nic wspólnego z bieżącymi sporami polityków.

Aplikacja "Schrony" pokazuje gdzie się ukryć. Czy będzie rozbudowana?
22 gru 2025

Aplikacja "Schrony" uruchomiona w poprzednim roku pokazuje gdzie się ukryć. Można w niej sprawdzić rozmieszenie miejsc schronienia dla ludności. Najwięcej schronów i ukryć znajduje się na Śląsku i Mazowszu. Czy aplikacja będzie rozbudowana?

Wigilia wolna od pracy w praktyce nie dla wszystkich pracowników. Oto dlaczego szef-pracoholik jest groźny dla całej firmy
22 gru 2025

Zgodnie z przepisami od 2025 roku 24 grudnia jest w Polsce dniem ustawowo wolnym od pracy. Wolna Wigilia przez wielu jest oceniana jako gest troski o pracowników, ukłon w stronę work-life balance i odpowiedź na realne potrzeby ludzi. W publicznej debacie jednak rzadko mówi się to tym, jak ta decyzja wpływa na liderów. Bo choć zespoły szybciej myślą o barszczu i choince, dla kadry zarządzającej święta to często jeden z najbardziej intensywnych i obciążających momentów w roku. To właśnie liderzy wykonują w tym czasie ogromną, niewidzialną pracę.

Jawność płac - początek zmian 24 grudnia 2025 r. Co naprawdę się zmienia teraz, co za pół roku a co jeszcze później?
22 gru 2025

W Wigilię 24 grudnia 2025 r. wchodzą w życie pierwsze zmiany kodeksu pracy dotyczące przejrzystości wynagrodzeń w procesie rekrutacyjnym. Pracodawcy będą musieli przekazywać kandydatom informację o proponowanym wynagrodzeniu (kwocie lub przedziale) oraz stosować neutralny język w ofertach pracy. Kolejne rozwiązania wynikające z unijnej dyrektywy o równości wynagrodzeń mają zostać wdrożone w prawie krajowym do 7 czerwca 2026 r., przy czym część obowiązków (np. raportowanie) będzie uruchamiana etapami w kolejnych latach.

Nowa ulga dla posiadaczy studni, która wzbudza kontrowersje – „jak tylko ludzie dowiedzą się o tym, że procedujemy taką ustawę, to od jutra u nas będą kopali następne studnie”. Kto ostatecznie zostanie zwolniony z opłaty i będzie mógł uniknąć nawet 60 tys. zł kary?
22 gru 2025

W dniu 17 października 2025 r., do Sejmu został wniesiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – prawo wodne, który zakłada czasowe zwolnienie z opłaty legalizacyjnej za urządzenie wodne wykonane bez wymaganego pozwolenia lub zgłoszenia wodnoprawnego oraz warunkowe zwolnienie z przewidzianych w ustawie kar pieniężnych. Oszacowano, że na rozwiązaniu przewidzianym w projekcie, może skorzystać nawet 40 tys. gospodarstw rolnych, jednak – nie tylko rolnicy będą mogli bezkosztowo zalegalizować swoje studnie. Ten aspekt wzbudził niemałe kontrowersje podczas posiedzenia sejmowej Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej.

Prezenty stanowią nawet do 40 proc. świątecznych wydatków większości Polaków [BADANIE]
22 gru 2025

Polacy wskazują, jaką część ich bożonarodzeniowego budżetu stanowią wydatki na prezenty. Spośród 10 wariantów odpowiedzi najczęściej wybierane są przedziały 20-30% oraz 30-40% – odpowiednio 18,5% i 18,2%. Na trzecim miejscu jest zakres 40-50%, podawany przez 12,9% rodaków. Na czwartej pozycji widać 10-20% – 11,3% wskazań. Z kolei 10,2% ankietowanych jest niezdecydowanych. 8,4% respondentów deklaruje 50-60%. Natomiast 6,6% badanych nie kupuje żadnych prezentów.

Alimenty, gdy rodzic nie pracuje. Ile wynoszą?
22 gru 2025

Przepisy nie określają wprost ile powinny wynosić alimenty, jeżeli rodzic pozostaje bez zatrudnienia. Kodeks rodzinny i opiekuńczy zawiera jednak ważne zasady. Czy możliwe jest zatem zaprzestanie płacenia alimentów, jeśli brakuje stałej pracy?

pokaż więcej
Proszę czekać...