Urlop a wypowiedzenie umowy
Z art. 41 kodeksu pracy wynika jednoznacznie, że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Wskazać należy, że przepis ten operuje jedynie ogólnym pojęciem „urlopu” bez wskazania o jaki dokładnie jego rodzaj chodzi – tj. czy jest to urlop płatny, bezpłatny, na żądanie, zaległy czy uzupełniający Przyjąć zatem należy, że ochrona jaka z niego płynie dotyczyć będzie także kobiet na urlopie macierzyńskim oraz wychowawczym z zastrzeżeniem że w stosunku do tej grupy ochrona została znacznie wzmożona.
Polecamy: Zatrudnianie pracowników po zmianach w Kodeksie pracy
Jak wskazuje się bowiem w literaturze przedmiotu, co do zasady art. 41 dotyczy tylko wypowiedzenia, a więc złożenia oświadczenia woli w tym przedmiocie, a nie skutku w postaci rozwiązania umowy o pracę. Nie narusza zatem art. 41 wypowiedzenie, którego skutek rozwiązujący umowę o pracę nastąpił w czasie urlopu pracownika lub innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, jeżeli zostało ono złożone przed tymi okresami.[1]
Jednak w przypadku urlopu wychowawczego mamy do czynienia z ochroną bezwzględną, co powoduje, że zakazane jest zarówno wypowiedzenie umowy o pracę w okresie ochronnym, ale również jej rozwiązanie.[2]
Przepis art. 41 k.p. nie ma zastosowania w razie ogłoszenia upadłości, otwarcia postępowania sanacyjnego (art. 300 prawa restrukturyzacyjnego) lub likwidacji pracodawcy (art. 411 k.p.), a także w sytuacji w której przyczyny uzasadniające wypowiedzenie umowy o prace leżą po stronie pracownika.
Wypowiedzenie umowy na urlopie przez pracownika
Wyżej przytoczona regulacja ma charakter jednostronny co oznacza, że płynący z niego bezwzględny zakaz wypowiedzenia umowy dotyczy jedynie pracodawcy. Pozostaje zatem zadać sobie pytanie czy pracownik na urlopie wychowawczym może samodzielnie złożyć wypowiedzenie. Odpowiadając na to pytanie, należy w pierwszej kolejności odnieść się do ogólnych reguł i zasad prawa pracy.
Art. 10 oraz 11 KP wyrażają zasadę wolności oraz swobody pracy. Zgodnie z nimi, każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy a jej nawiązanie może nastąpić tylko poprzez zgodne oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Poza ściśle określonymi ustawowo przypadkami nikomu nie można narzucić obowiązku pracy.
Artykuł 10 § 1 k.p. jest wyrazem wolności sformułowanej w przepisie art. 65 ust. 1 Konstytucji RP. Według tego przepisu każdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy. Wyjątki określa ustawa. Muszą one mieścić się w granicach wyznaczonych przez art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.[3]
Art. 35 § 1 kodeksu karnego przewiduje obowiązek nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne wykonywanej w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym.
Biorąc pod uwagę powyższe, a także treść art. 32 § 1 Kodeksu pracy, zgodnie z którym każda ze stron może rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem można wysnuć wniosek, że wypowiedzenie stosunku pracy przysługuje pracownikowi w każdym wypadku, również i w trakcie urlopu macierzyńskiego.
Pracownik dokonując wypowiedzenia, powinien pamiętać o zachowaniu formy pisemnej wypowiedzenia (chociaż kodeks pracy milczy w tym zakresie na temat sankcji) oraz właściwego okresu wypowiedzenia.
[1] Jaśkowski Kazimierz. Art. 41. W: Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy. System Informacji Prawnej LEX, 2019.
[2] Góral Zbigniew. Art. 41. W: Kodeks pracy. Komentarz, wyd. IV. Wolters Kluwer Polska, 2018.
[3] Jaśkowski Kazimierz i Maniewska Eliza. Art. 10. W: Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy. System Informacji Prawnej LEX, 2019.