Za wypowiedzeniem i bez wypowiedzenia - jak rozwiązać umowę o pracę?

Jak rozwiązać umowę o pracę?

Umowę o pracę można rozwiązać na kilka sposobów. Przepisy prawa pracy dopuszczają możliwość rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron, gdzie strony – pracodawca i pracownik, określają dzień, w którym umowa ulega rozwiązaniu. Kolejne sposoby rozwiązania umowy o pracę to przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem) lub przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia). Umowa o pracę może także rozwiązać się z upływem czasu, na który była zawarta.

Rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem

Do wypowiedzenia umowy mają prawo obie strony, czyli pracodawca i pracownik. Okres wypowiedzenia uzależniony jest od rodzaju umowy oraz od okresu przepracowanego u tego pracodawcy.

Jeśli umowa została zawarta na okres próbny, to wypowiedzenie może trwać:

• trzy dni robocze – dla umów zawartych na okres krótszy niż dwa tygodnie,
• tydzień – gdy umowa obejmuje okres co najmniej dwóch tygodni, lecz krótszy niż trzy miesiące,
• dwa tygodnie – dla umów zawartych na okres trzech miesięcy.

Polecamy: Jak wypowiadać umowy o pracę. Procedura i wzory dokumentów.

W przypadku umów o pracę na czas określony lub nieokreślony, okres wypowiedzenia uzależniony jest od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i może wynosić:

• dwa tygodnie – w przypadku zatrudnienia krócej niż sześć miesięcy,
• miesiąc – przy zatrudnieniu trwającym min. sześć miesięcy, ale mniej niż trzy lata,
• trzy miesiące – w przypadku stażu pracy o długości co najmniej trzech lat.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca.

Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia

Pracodawcy przysługuje prawo do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Taki rodzaj rozwiązania współpracy jest możliwy w następujących przypadkach:

• gdy pracownik naruszy podstawowe obowiązki pracownicze, czyli np. przyjdzie do pracy nietrzeźwy, nie wykona polecenia, opuści miejsce pracy bez usprawiedliwienia, zakłóci porządek w miejscu pracy bądź dopuści się przywłaszczenia mienia;
• w czasie trwania umowy popełni przestępstwo, które uniemożliwia dalsze wykonywanie pracy na danym stanowisku;
• z własnej winy utraci uprawnienia, które były niezbędne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Popełnione przestępstwo musi być oczywiste lub stwierdzone prawomocnym wyrokiem.

Pracownik również może rozwiązać z pracodawcą umowę w tzw. trybie dyscyplinarnym. Jeśli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej dla jego stanu zdrowia i kwalifikacji zawodowych. Bez wypowiedzenia pracownik może rozwiązać także umowę, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika, np. nie wypłaca wynagrodzenia.

Autopromocja

Kodeks pracy 2024. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

Pracodawca ma także prawo do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, bez winy pracownika w przypadkach:

• niezdolności do wykonywania pracy z powodu choroby:
  • dłużej niż trzy miesiące – gdy zatrudnienie trwało krócej niż sześć miesięcy,
  • dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze trzy miesiące – jeżeli zatrudnienie trwało co najmniej sześć miesięcy lub jeżeli przyczyną niezdolności do pracy były: wypadek przy pracy albo choroba zawodowa,
• usprawiedliwiona nieobecność w pracy z innych przyczyn niż wcześniej wymienione trwała dłużej niż 1 miesiąc.

Rozwiązanie umowy musi wystąpić na piśmie bez względu na to czy jest to porozumienie stron czy wypowiedzenie.

Podstawa prawna: 

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2018 poz. 917)