Zwolnienie dyscyplinarne pracownika służby cywilnej

Służba cywilna

Służba cywilna została ustanowiona w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa. Ustawa o służbie cywilnej określa zasady dostępu do tej służby, zasady jej organizacji, funkcjonowania i rozwoju.

Pracownicy korpusu

Do korpusu służby cywilnej należą pracownicy zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych w:

1) Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
2) urzędach ministrów i przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów oraz urzędach centralnych organów administracji rządowej,
3) urzędach wojewódzkich oraz innych urzędach stanowiących aparat pomocniczy terenowych organów administracji rządowej podległych ministrom lub centralnym organom administracji rządowej.
4) komendach, inspektoratach i innych jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich oraz kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej,
5) Biurze Nasiennictwa Leśnego,
6) jednostkach budżetowych obsługujących państwowe fundusze celowe, których dysponentami są organy administracji rządowej.
Oprócz urzędów korpus służby cywilnej tworzą także powiatowi i graniczni lekarze weterynarii oraz ich zastępcy.

Podstawowe obowiązki

Podstawowymi obowiązkami członków służby cywilnej są w szczególności:
1) przestrzeganie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i innych przepisów prawa;
2) ochrona interesów państwa oraz prawa człowieka i obywatela;
3) racjonalne gospodarowanie środkami publicznymi;
4) rzetelne i bezstronne, sprawne i terminowe wykonywanie powierzonych zadań;
5) dochowywanie tajemnicy ustawowo chronionej;
6) rozwijanie wiedzy zawodowej;
7) godne zachowywanie się w służbie oraz poza nią.

Zobacz również: Do jakich świadczeń ma prawo pracownik - urzędnik państwowy?

Ponadto członek korpusu służby cywilnej jest obowiązany wykonywać polecenia służbowe przełożonych. To także jeden z podstawowych obowiązków pracowniczych.

Brak regulacji rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z tytułu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych

Sytuacja pracowników służby cywilnej została uregulowana w sposób specyficzny. Należy zwrócić uwagę na to, że ustawa nie zawiera rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z tytułu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Brak takiego uregulowania zwykle skutkowałby odesłaniem do właściwych przepisów kodeksu pracy, jednak w tym przypadku tak się nie dzieje.

Zgodnie z art. 113 ustawy członek korpusu służby cywilnej odpowiada dyscyplinarnie za naruszenie obowiązków członka korpusu służby cywilnej. Należy przyjąć, że uregulowanie sytuacji służby cywilnej w osobnym akcie prawnym wyłącza stosowanie sankcji za naruszenie obowiązków pracowniczych przewidzianą w Kodeksie pracy.

Kara wydalenia z pracy w postępowaniu dyscyplinarnym

W 2008 r. w sprawie tej głos zabrał Sąd Najwyższy. Zakończenie stosunku pracy z pracownikiem służby cywilnej z powodu zawinionego naruszenia przez niego obowiązków członka korpusu służby cy¬wilnej może nastąpić tylko przez orzeczenie w postępowaniu dyscyplinarnym kary wydalenia z pracy w urzędzie (Wyrok SN z dnia 4 marca 2008 r., sygn. II PK 177/07).
Sąd Najwyższy uznał, że skoro jedną z kar dyscyplinarnych stosowanych wobec pracownika służby cywilnej jest wydalenie z pracy w urzędzie, co w konsekwencji prowadzi do wygaśnięcia stosunku pracy to rozwiązanie umowy z powodu naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych może nastąpić tylko na podstawie dyscyplinarnego wydalenia z pracy. Nie powinno się dokonywać tego w wyniku wypowiedzenia.

Polecamy serwis: Rozwiązanie umowy

Niedopuszczalność swobodnego uznania dyrektora generalnego

Sąd Najwyższy równocześnie podkreślił, że nie można dopuścić w tym zakresie swobodnego uznania dyrektora generalnego. Doprowadziłoby to do pogorszenia sytuacji pracownika służby cywilnej w stosunku do urzędnika służby cywilnej. Jest to podyktowane stosowaniem w stosunku do urzędnika wyłącznie przepisów ustawy, a więc nie można byłoby stosować art. 52 Kodeksu pracy traktującego o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Utrata wymagań kandydackich

W 2011 r. orzecznictwo dopuściło możliwość stosowania przepisów Kodeksu pracy w przypadku utraty przez pracownika służby cywilnej wymagań kandydackich/selekcyjnych zamieszczonych w art. 4 ustawy. Według Sądu Najwyższego utrata przez członka korpusu służby cywilnej zatrudnionego na podstawie umowy o pracę przymiotów określonych w rygorach selekcyjnych wymaga rozwiązania stosunku pracy, do którego należy stosować przepisy Kodeksu pracy (Wyrok SN z dnia 15 marca 2011 r., sygn. I PK 192/10).

W służbie cywilnej może być zatrudniona osoba, która:
1) jest obywatelem polskim, z zastrzeżeniem art. 5 ustawy;
2) korzysta z pełni praw publicznych;
3) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;
4) posiada kwalifikacje wymagane na dane stanowisko pracy;
5) cieszy się nieposzlakowaną opinią.

Zobacz również: Kiedy urzędnik zostanie skazany za nadużycie władzy?

W takich przypadkach Sąd Najwyższy dopuścił możliwość zastosowania przepisów Kodeksu pracy o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia.

Podejmowanym przez Sąd Najwyższy problemem było popełnienie umyślnego przestępstwa lub umyślnego przestępstwa skarbowego. Skazanie za takie czyny zabronione wyklucza objęcie i piastowanie stanowiska w służbie cywilnej. W związku z tym należy zastosować tryb z Kodeksu pracy.

Utrata warunków selekcyjnych stanowi jedyny prawnie dopuszczalny wyjątek stosowania przepisów Kodeksu pracy o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia w przypadku ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Zasadą jest stosowanie przepisów ustawy o służbie cywilnej w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Warto wspomnieć, że w przypadku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem do członków korpusu służby cywilnej nie będących urzędnikami służby cywilnej stosuje się przepisy Kodeksu pracy (Wyrok SN z dnia 24 sierpnia 2010 r., sygn. I PK 36/10).

Polecamy serwis: Praca

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (ostatnia zmiana: Dz.U. z 2011 r., Nr 201, poz. 1183)

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (ostatnia zmiana: Dz.U. z 2012 r., poz. 1110)