Prawo do kłamstwa
Kwestię tego, jakich danych może domagać się przyszły pracodawca od pracownika, reguluje Kodeks pracy. Co prawda już podstawowy życiorys zawiera dane osobowe takie jak imię, nazwisko, data urodzenia, wykształcenie i przebieg doświadczenia zawodowego, jednak zatrudniający dodatkowo może żądać podania innych informacji, do ujawnienia których zatrudnionego zobowiązują inne przepisy. Najczęściej następuje to w formie oświadczenia aplikującego o pracę. Prawem pracodawcy jest uzyskanie jego udokumentowania. W czasie rozmów rekrutacyjnych może on również dodatkowo dopytywać o poszczególne pozycje, bądź domagać się uszczegółowienia doświadczenia zawodowego, podanego w CV. Co do powyższych informacji, pracownik zobligowany jest do świadczenia prawdy.
Osoba przeprowadzająca rozmowę rekrutacyjną ma także pełną swobodę w pozyskiwaniu dodatkowych informacji, ale kandydat na pracownika może zwyczajnie odmówić odpowiedzi na zadane pytanie. Kwestie osobiste, których Kodeks pracy nie reguluje, jak na przykład planowanie rodzicielstwa, nie muszą być przez kandydata całkowicie szczerze omówione. Ewentualne kłamstwo w tej dziedzinie nie niesie za sobą negatywnych konsekwencji, gdyż w tym przypadku przyszły zatrudniony ma prawo do kłamstwa.
Ujawnienie kłamstwa przed zatrudnieniem
W dobie braku miejsc na rynku pracy nie jest już zjawiskiem rzadko spotykanym naginanie przez kandydata na pracownika rzeczywistości. Często informacje dotyczące kwalifikacji lub umiejętności w celu zdobycia zatrudnienia nie są do końca prawdziwe. Zdarzają się również sytuacje, że kandydaci posiadają fałszywe dokumenty potwierdzające ich kwalifikacje. W momencie ujawnienia takich oszustw, przyszły pracodawca może odmówić zatrudnienia, co w zasadzie jest jedynym negatywnym skutkiem, jaki kandydat ponosi. Jeśli pracodawca wykryje nieprawdę przed podpisaniem kontraktu, może od niego odstąpić bez ponoszenia żadnych konsekwencji.
Zobacz również: Bezrobotny
Skutki po podpisaniu umowy
W sytuacji, gdy umowa o pracę została już podpisania przez pracownika i pracodawcę, zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu cywilnego, w związku z przepisami z Kodeksu pracy. Następuje wówczas błąd co do treści czynności prawnej i pracodawca może uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Takie rozwiązanie dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd ten został spowodowany przez pracownika, bez względu na stopień jego winy lub gdy o uchybieniu wiedział, bądź mógł sam je zauważyć. Pracodawca może powołać się wyłącznie na błąd istotny, czyli taki, przez który pracownik nie złożyłby takiego oświadczenie woli, gdyby nie działał pod jego wpływem i sprawę oceniał rozsądnie.
Inne skutki wywołuje sytuacja, gdy pracownik podstępnie doprowadził do podpisania umowy. Wówczas oświadczenie woli może nastąpić też, gdy błąd nie był istotny lub nie dotyczył treści czynności prawnej. Jeżeli pracownik wiedział o podstępie osoby trzeciej i mimo tego nie zawiadomił przyszłego przełożonego, ponosi także powyższe konsekwencje.
Pracodawca, uchylający się od skutków prawnych oświadczenia woli pod wpływem błędu pracownika, zawiadomienie o takim fakcie musi przedstawić pisemnie, nie później jednak niż przed upływem roku od wykrycia takiej wady.
Rozwiązanie stosunku pracy
Pracodawca zyskuje prawo do wypowiedzenia umowy o pracę, jeśli pracownik, już po nawiązaniu zatrudnienia, wprowadza go w błąd. Przykładem może być zatajenie stanu zdrowia. Jeśli osoba taka zatrudniona zostaje na stanowisku, na którym niemożliwe jest dla niego wykonywanie zadań przez ten czynnik, przełożony może wypowiedzieć mu umowę na skutek utraty zaufania wobec pracownika. Może on mieć także prawo do rozwiązania kontraktu bez wypowiedzenia, związane z ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych czy też popełnieniem przez niego przestępstwa, co może mieć miejsce przy podaniu sfałszowanych dokumentów odnośnie podniesienia kwalifikacji pracownika.
Odpowiedzialność agencji
Przyszłego pracodawcę nie tylko sam zatrudniony może wprowadzić w błąd. Odpowiedzialność ta dotyczy także osób trzecich, pośredników w zatrudnieniu czy agencji. Uzależnione jest to od treści umowy pomiędzy pracodawcą a danym podmiotem. Przedstawienie przez niego kandydata nie spełniającego określonych warunków i zatajenie takich informacji, prowadzi do ponoszenia odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, na mocy przepisów Kodeksu cywilnego.
Zobacz też: Zasiłki
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26. czerwca 1974 Kodeks pracy (Dz. U. z 1998r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 23. kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.)