Przesłanki wydania aktu mianowania.
Nawiązanie stosunku pracy na podstawie mianowania może nastąpić tylko wtedy, gdy przewidują to przepisy powszechnego prawa pracy (art. 68 § 1, 73 i 76 Kodeksu pracy) lub pozostawione jest to regulacji przez specyficzne źródła prawa pracy (np. art. 2 ust. 1 pkt. a, b i d Ustawy o pracownikach samorządowych). Stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w akcie nominacji, jednakże, gdy go nie określono z chwilą doręczenia osobie mianowanej tego aktu. Dodatkowo wymagane może być dokonanie dodatkowych czynności, jak złożenie ślubowania, dlatego jeśli nominowany odmówi jego złożenia albo nie przystąpi do pracy we wskazanym terminie nominacja w zasadzie traci ważność.
Cechy charakterystyczne stosunku pracy z nominacji.
Regułą jest nominacja na czas nieokreślony, jednakże, jeśli przepis tak stanowi możliwe jest dokonanie jej na czas określony. Nie istnieje nominacja na okres próbny.
Dużą zaletą tego stosunku pracy jest jego stabilność. Pracownik mianowany ma prawo wypowiedzenia, ale organ mianujący jest już ograniczony w tym zakresie do określonych ustawowo przyczyn, jak np. likwidacja lub reorganizacja urzędu, osiągnięcie określonego wieku lub nabycie uprawnień emerytalnych/rentowych. Ponadto wygaśnięcie stosunku pracy powstałego w wyniku mianowania wygasa z mocy prawa we wskazanych również ustawowo okolicznościach: prawomocne ukaranie w trybie dyscyplinarnym karą wydalenia z pracy, prawomocne orzeczenie wyrokiem sądowym środka karnego utraty praw publicznych.
Nie ulega wątpliwości fakt, że ten sposób nawiązania stosunku pracy różni się nie tylko sposobem powstania, ale i treścią. Osoba pełniąca funkcję służbową na podstawie nominacji jest związana przepisami bezwzględnie obowiązującymi, niepozwalającymi na jakiekolwiek odstępstwa od nich przez strony, dlatego też możliwe jest np. przeniesienie służbowe do innego urzędu bez zgody mianowanego, zawieszenie w obowiązkach służbowych oraz szersza odpowiedzialność dyscyplinarna.
Odpowiedzialność dyscyplinarna.
Przy mianowaniu katalog kar jest dużo szerszy niż przy odpowiedzialności porządkowej, której podlegają pracownicy umowni. Katalog otwiera upomnienia lub nagana, kończy wydalenie z pracy. Kary orzekane są przez dwuinstancyjne komisje lub sądy dyscyplinarne podlegające kontroli sądowej.
Zobacz: Jakie są skutki wypowiedzenia zmieniającego
Przykłady nawiązania stosunku pracy na podstawie mianowania:
a) Funkcjonariusz straży granicznej – organ mianujący – Komendant Główny Straży Granicznej;
b) Nauczyciel – organ mianujący – Dyrektor szkoły;
c) Funkcjonariusz służby wojskowej – organ mianujący – Minister Sprawiedliwości;
d) Strażak Państwowej Straży Pożarnej – organ mianujący – Przełożeni komendanci jednostki;
e) Funkcjonariusz Policji – organ mianujący – Przełożeni komendanci jednostek;
f) Pracownik samorządowy (stanowisko określone w statucie jednostki samorządu terytorialnego) – organ mianujący – Wójt (burmistrz, prezydent);
g) Asesor sądowy – organ mianujący – Minister Sprawiedliwości;
h) Urzędnik służby cywilnej – organ mianujący – Szef służby cywilnej.
Zobacz serwis: Formy zatrudnienia