Czym jest umowa przedwstępna?
Umowa przedwstępna jest instytucją prawną, która zobowiązuje strony do podpisania w przyszłości umowy definitywnej.
Jej konstrukcja jest niezwykle prosta, lecz skutki daleko idące, gdyż może niekiedy stanowić podstawę roszczenia odszkodowawczego.
Gdzie jest uregulowana?
Umowę przedwstępną regulują przepisy Kodeksu cywilnego.
Wprawdzie umowa przedwstępna nie została uregulowana wprost w Kodeksie pracy, aczkolwiek nie oznacza to niemożliwości jej stosowania. Kodeks pracy stanowi wyraźnie, iż w sprawach nieuregulowanych przepisami pracy, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.
Zatem podstawę do stosowania umowy przedwstępnej w odniesieniu do umowy o pracę stanowi art. 300 k.p. Zaś sama konstrukcja umowy przedwstępnej zawarta jest w art. 389 k.c.
Treść umowy przedwstępnej
Umowa przedwstępna powinna zawierać co najmniej istotne postanowienia umowy przyrzeczonej, jak również termin w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona.
Do istotnych elementów przyrzeczonej umowy o pracę należy zaliczyć w szczególności: rodzaj pracy, miejsce wykonywania pracy, określenie wynagrodzenia za pracę czy też wymiar czasu pracy.
Polecamy serwis: Czas pracy
Termin
Zgodnie z przepisami, jeśli termin zawarcia umowy definitywnej nie został oznaczony, wówczas powinna być ona zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia przyrzeczonej umowy. W przypadku, gdy obie strony posiadają takie uprawnienie, wówczas, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie.
Najłatwiej jest jednak wskazać w treści umowy przedwstępnej termin przyszłej umowy o pracę. Wówczas strony powinny wskazać termin jako konkretną datę.
Jednak nie można stanu gotowości do zawarcia umowy rozciągać w nieskończoność, gdyż zgodnie z przepisami, jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy definitywnej, wówczas nie można żądać jej zawarcia.
Forma umowy przedwstępnej
Ustawa nie określa wymogów co do formy umowy przedwstępnej. W związku z tym, może być ona zawarta zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej.
Jednakże dla celów dowodowych najlepiej zawrzeć ją w formie pisemnej, gdyż może to mieć istotne znaczenie w przypadku dochodzenia roszczeń przez jedną ze stron w postępowaniu przed sądem.
Zobacz także: Umowa przedwstępna o pracę - wzór umowy
Pracodawca uchyla się od zawarcia umowy przyrzeczonej
Jeżeli od zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się pracodawca, to pracownik może żądać naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że liczył na zawarcie umowy przyrzeczonej, np. zwrot kosztów dojazdu, czy też np. zwrot utraconych zarobków wskutek pozostawania bez pracy.
Pracownik może żądać odszkodowania, którego wysokość nie powinna jednak przekraczać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę na stanowisku objętym umową przedwstępną.
Pracownik uchyla się od zawarcia umowy definitywnej
Natomiast gdy od zawarcia umowy definitywnej uchyla się pracownik, pracodawca może jedynie żądać naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że liczył na zawarcie umowy przyrzeczonej.
Pracodawcy nie przysługuje roszczenie o zawarcie umowy o pracę, ponieważ pracownik nie może być zmuszony wyrokiem sądowym do zawarcia umowy.
W umowie przedwstępnej strony mogą również przewidzieć karę umowną i w ten sposób odmiennie określić zakres odszkodowania strony, która uchyli się od zawarcia umowy przyrzeczonej.
Polecamy serwis: Praca
Co w sytuacji, gdy pracownik został zatrudniony na innym stanowisku niż przyrzeczno w umowie?
Sytuacja, gdy warunki umowy, odbiegają w sposób istotny od warunków, które zostały ustalone w umowie przedwstępnej skutkuje również możliwością zawarcia przyrzeczonej umowy o pracę.
Zatrudniono pracownika na stanowisku referenta w sytuacji, gdy w umowie przedwstępnej wskazano zatrudnienie na stanowisku kierowniczym i przyznano wynagrodzenie wynoszące 3 tys. zł, zamiast 5 tys. zł.
Mimo iż w tej sytuacji dochodzi do zatrudnienia, jednakże może on dochodzić zatrudnienia na warunkach wskazanych w umowie przyrzeczonej
Czy jednak zawsze pracodawca musi zawierać przyrzeczoną umowę o pracę?
Pracodawca nie musi wywiązywać się z umowy przedwstępnej dotyczącej zatrudnienia kandydata do pracy, jeżeli nie ma obiektywnej możliwości jego zatrudnienia.
Fakt nadejścia daty zawarcia umowy przyrzeczonej, zawartej w umowie przedwstępnej nie stanowi automatycznego zawarcia umowy o pracę. Podkreślił to Sąd Najwyższy w wyroku z 5 lipca 2011 r., sygn. akt I PK 2/11.
Podstawa prawna: