Prawo konsumenckie w Polsce
Światowy Dzień Konsumentów przypada 15 marca. W Polsce prawo konsumenckie to stosunkowo młoda dziedzina, która jest efektem głównie implementacji prawa europejskiego do polskiego systemu prawnego.
Głównym celem regulacji jest ochrona konsumentów. Dotyczy to nie tylko codziennego obrotu prawnego, lecz również takich sfer życia, jak aktywność w Internecie, usługi telekomunikacyjne, turystyka. Prawo konsumenckie to także podwyższony poziom ochrony prawnej przed szkodami, jakie mogą wiązać się z eksploatacją produktów niebezpiecznych
Ochrona konsumentów jest jednym z obowiązków państwa, co zostało wyraźnie wskazane w art. 76 Konstytucji RP. Realizacją tego obowiązku zajmuje się wiele instytucji państwowych na czele z Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Zobacz portal: Prawnik.pl
Dziedziny aktywności życiowej
Polski system prawa, na wzór systemu europejskiego, przyjmuje szeroki zakres ochrony konsumentów. Od regulacji kwestii reklamacji (ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej), przez zawieranie umów w internecie, na pokazach, przez akwizytorów (ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów), usługi turystyczne (ustawa o usługach turystycznych), telekomunikację (prawo telekomunikacyjne), po usługi finansowe (ustawa o kredycie konsumenckim).
Jednym z istotniejszych instrumentów ochrony jest jednak zakaz stosowania niedozwolonych klauzul umownych. Są to takie klauzule, które nie zostały uzgodnione z konsumentem indywidualnie, a kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Z mocy prawa takie postanowienia nie wiążą konsumenta. Rejestr takich klauzul jest prowadzony przez UOKiK.
Kim jest konsument?
Tak jak w przypadku klauzul niedozwolonych, jak również części ustaw (m.in. sprzedaż konsumencka, ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów, kredyt konsumencki) skorzystanie z uprawnień wymaga posiadania statusu konsumenta. Kim jest zatem konsument?
Zgodnie z art. 22(1) Kodeksu cywilnego za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Jak zatem wynika z tego konsumentem mogą być tylko osoby fizyczne. Wyklucza to zatem wszelkie osoby prawne.
WAŻNE: Status konsumenta może w znaczący sposób wpływać na naszą sytuację prawną. Zawarcie umowy na odległość (określona w ustawie o ochronie niektórych praw konsumenta) wiąże się z określonymi uprawnieniami. Jednym z podstawowych jest prawo do odstąpienia od umowy w terminie 10 dni od otrzymania towaru (np. zakupy w sklepie internetowym), czy od czasu zawarcia umowy (e-usługi). Takie uprawnienia będą jednak przysługiwały wyłącznie konsumentowi i tylko wtedy, gdy drugą stroną transakcji jest przedsiębiorca.
MUSISZ PRZECZYTAĆ:
Czy warto kupować na firmę? – cz. 1
Czy warto kupować na firmę? – cz. 2
Umowa sprzedaży – cz. 1: kiedy sprzedaż jest konsumencka
Umowa sprzedaży – cz. 2: czy przepisy kodeksowe są mniej korzystne
Jakie prawa ma konsument, gdy kupuje towar w sklepie internetowym?