Odstąpienie od umowy powoduje, że umowa uznawana jest za nigdy niezawartą, czyli nieistniejącą. Strony muszą zwrócić sobie wzajemne świadczenia poczynione od początku umowy. Skutek ten powstaje z chwilą dostarczenia oświadczenia drugiej stronie, brak jest zatem okresu wypowiedzenia.
Odstąpienie od umowy a osobisty odbiór towaru
Obowiązek informacyjny o sposobie i terminie wykonania prawa odstąpienia od umowy
Na przedsiębiorcy ciąży obowiązek poinformowania konsumenta o sposobie i terminie wykonania prawa odstąpienia od umowy, a także udostępnienia wzoru formularza odstąpienia od umowy (zawarty w załączniku nr 2 do ustawy o prawach konsumenta). Niezbędny jest jasny i zrozumiały komunikat o kosztach zwrotu rzeczy w przypadku odstąpienia od umowy, które ponosi konsument, a w odniesieniu do umów zawieranych na odległość – kosztach zwrotu rzeczy, jeżeli ze względu na swój charakter rzeczy te nie mogą zostać w zwykłym trybie odesłane pocztą. Obowiązkowe jest również pouczenie konsumenta o braku prawa odstąpienia od umowy w określonych w ustawie sytuacjach lub okolicznościach, w których konsument traci takie prawo.
Powyższych informacji przedsiębiorca może udzielić przy wykorzystaniu wzoru pouczenia o odstąpieniu od umowy, stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy o prawach konsumenta.
W świetle nowych przepisów możliwe stanie się zwracanie również zakupionych w sieci treści cyfrowych, takich jak muzyka, wideo, program komputerowy. Ale tylko do momentu rozpoczęcia procesu pobierania plików na własny nośnik. W momencie braku informacji dla klienta o tym, że utraci on prawo do odstąpienia od umowy po pobraniu pliku, ten będzie mógł zrezygnować z takiego zakupu, nawet jeżeli wysłuchał już utworu lub korzystał z kupionego programu.
Kiedy można odstąpić od umowy?
Konsument, który zawarł umowę (także umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa), może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów, z wyjątkiem w określonych w ustawie sytuacji wyłączających prawo do odstąpienia od umowy.
Terminy odstąpienia od umowy
14 dniowy bieg terminu do odstąpienia od umowy w przypadku umowy, w wykonaniu której przedsiębiorca wydaje rzecz, będąc zobowiązany do przeniesienia jej własności liczony jest od objęcia rzeczy w posiadanie przez konsumenta lub wskazaną przez niego osobę trzecią inną niż przewoźnik. Dla pozostałych umów termin ten biegnie od dnia zawarcia umowy.
Polecamy serwis: Prawa konsumenta
Przed wejściem w życie ustawy o prawie konsumenta termin odstąpienia od umowy zawartej na odległość wynosi 10 dni.
Jeżeli przedsiębiorca nie spełni obowiązku informacyjnego dotyczącego poinformowania konsumenta o prawie odstąpienia od umowy termin ten zostaje wydłużony do 12 miesięcy.
Konsument może odstąpić od umowy, składając przedsiębiorcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem.
Czym skutkuje odstąpienie od umowy?
Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 27.02.2003 r., sygn. akt III CZP 80/2002 odstąpienie od umowy sprzedaży rzeczy ruchomej powoduje przejście własności tej rzeczy z powrotem na zbywcę. Konsument ma obowiązek zwrócić rzecz przedsiębiorcy lub przekazać ją osobie upoważnionej przez przedsiębiorcę do odbioru niezwłocznie, jednak nie później niż 14 dni od dnia, w którym odstąpił od umowy, chyba że przedsiębiorca zaproponował, że sam odbierze rzecz. Do zachowania terminu wystarczy odesłanie rzeczy przed jego upływem.
Zobacz również: Kto ponosi koszty zwrotu towaru?
Przedsiębiorca ma prawo wstrzymać się ze zwrotem płatności, aż konsument zwróci rzecz lub dostarczy dowód odesłania.
Jeżeli konsument wybrał sposób dostarczenia rzeczy inny niż najtańszy zwykły sposób dostarczenia oferowany przez przedsiębiorcę, przedsiębiorca nie jest zobowiązany do zwrotu konsumentowi poniesionych przez niego dodatkowych kosztów. Konsument ponosi tylko bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy. Konsument ponosi odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy będące wynikiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy, chyba że przedsiębiorca nie poinformował konsumenta o prawie odstąpienia od umowy .
Wyłączenie prawa odstąpienia
Zgodnie z ustawą o prawach konsumenta z 30 maja 2014 roku prawo odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość nie przysługuje konsumentowi w odniesieniu do umów:
- o świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy;
- w której cena lub wynagrodzenie zależy od wahań na rynku finansowym, nad którymi przedsiębiorca nie sprawuje kontroli, i które mogą wystąpić przed upływem terminu do odstąpienia od umowy;
- w której przedmiotem świadczenia jest rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb;
- w której przedmiotem świadczenia jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu lub mająca krótki termin przydatności do użycia;
- w której przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w zapieczętowanym opakowaniu, której po otwarciu opakowania nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;
- w której przedmiotem świadczenia są rzeczy, które po dostarczeniu, ze względu na swój charakter, zostają nierozłącznie połączone z innymi rzeczami;
- w której przedmiotem świadczenia są napoje alkoholowe, których cena została uzgodniona przy zawarciu umowy sprzedaży, a których dostarczenie może nastąpić dopiero po upływie 30 dni i których wartość zależy od wahań na rynku, nad którymi przedsiębiorca nie ma kontroli;
- w której konsument wyraźnie żądał, aby przedsiębiorca do niego przyjechał w celu dokonania pilnej naprawy lub konserwacji; jeżeli przedsiębiorca świadczy dodatkowo inne usługi niż te, których wykonania konsument żądał, lub dostarcza rzeczy inne niż części zamienne niezbędne do wykonania naprawy lub konserwacji, prawo odstąpienia od umowy przysługuje konsumentowi w odniesieniu do dodatkowych usług lub rzeczy;
- w której przedmiotem świadczenia są nagrania dźwiękowe lub wizualne albo programy komputerowe dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;
- o dostarczanie dzienników, periodyków lub czasopism, z wyjątkiem umowy o prenumeratę;
- zawartej w drodze aukcji publicznej;
- o świadczenie usług w zakresie zakwaterowania, innych niż do celów mieszkalnych, przewozu rzeczy, najmu samochodów, gastronomii, usług związanych z wypoczynkiem, wydarzeniami rozrywkowymi, sportowymi lub kulturalnymi, jeżeli w umowie oznaczono dzień lub okres świadczenia usługi;
- o dostarczanie treści cyfrowych, które nie są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło się za wyraźną zgodą konsumenta przed upływem terminu do odstąpienia od umowy i po poinformowaniu go przez przedsiębiorcę o utracie prawa odstąpienia od umowy.
Zobacz również: Zmiany w prawie konsumenckim
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. z 2014 r. poz. 827).
Dyrektywa 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniająca dyrektywę 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE oraz uchylająca dyrektywę 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE (Dz. Urz. UE L 304 z 22.11.2011 r., str. 64).
Ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. (Dz. U. 2000 nr 22 poz. 271 ze zm. ).
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27.02.2003 r., sygn. akt III CZP 80/2002.