Odpowiedzialność z Kodeksu karnego
W art. 5 Kodeksu karnego została nakreślona jedna z podstawowych zasad prawa karnego – zasada terytorialności. Zgodnie z tym przepisem ustawę karną polską stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na terytorium Polski. Za takie uważany będzie także polski statek wodny lub samolot.
Nie oznacza to jednak, że ustawa karna przestaje obowiązywać poza granicami kraju. Kodeks karny przewiduje bowiem możliwość, w której polski sąd będzie mógł skazać za przestępstwa popełnione poza granicami RP.
Zobacz również: Jaka kara grozi za rozbój?
Zagraniczne przestępstwa
Wyłom w zasadzie terytorialności stanowi bowiem art. 109 Kodeksu karnego, zgodnie z którym ustawę stosuje się także do obywatela polskiego, który popełnił przestępstwo za granicą. Takie uregulowanie wynika po części z zakazu ekstradycji obywateli Polski do innych krajów. Zakaz ten uległ znacznemu ograniczeniu w związku z wdrożeniem Europejskiego Nakazu Aresztowania w ramach Unii Europejskiej, niemniej jednak istnienie zakazu ekstradycji własnych obywateli (art. 55 ust. 1 Konstytucji RP) mógłby prowadzić do sytuacji, w której sprawca pozostawałby w Polsce bezkarny, gdy nie możliwość jego ukarania również za czyny popełnione poza krajem.
Wymogi dla karalności
Aby pociągnąć do odpowiedzialności za czyny zabronione popełnione za granicą jednym z podstawowych wymogów jest tzw. zasada podwójnej karalności. Zgodnie z art. 111 Kodeksu karnego warunkiem odpowiedzialności za czyn popełniony za granicą jest bowiem uznanie takiego czynu za przestępstwo również przez ustawę obowiązującą w miejscu jego popełnienia.
Polski obywatel nie odpowie za przestępstwo popełnione za granicą, jeżeli popełniony przez niego czyn nie jest karalny w Polsce.
Zobacz również: Odpowiedzialność cudzoziemca za popełnienie przestępstwa
Co to oznacza?
Możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności za czyny popełnione za granicą może mieć istotne znaczenie w praktyce.
Polski obywatel dokonał rozboju w kraju nie będącym członkiem UE i zbiegł do Polski. Jeżeli sprawca nie zostanie wydany w ramach ekstradycji, może on ponosić odpowiedzialność za rozbój na podstawie przepisów Kodeksu karnego.