Podejrzany pozostający na wolności obowiązany jest stawić się na każde wezwanie w toku postępowania karnego.
Poza prawami wynikającymi z zasad demokratycznego państwa prawa, podejrzany ma również liczne obowiązki wpływające na jego sytuację procesową.
Jakie mam prawa jako podejrzany?
Podejrzanemu przysługuje prawo do:
- znajomości zarzutów, które mu się stawia (art. 313 Kodeksu postępowania karnego.)
- znajomości podstaw faktycznych stawianych mu zarzutów poprzez prawo żądania ustnego ich podania, lub uzasadnienia ich na piśmie (art. 313 k.p.k.).
- wglądu w akta sprawy w toku postępowania (jednak organ prowadzący postępowanie może mu tego prawa odmówić- dla dobra postępowania) (art. 156 k.p.k.).
- doręczenia mu postanowienia o powołaniu biegłego i zapoznawania go z opinią eksperta,
- składania wyjaśnień,
- odmowy składania wyjaśnień lub odmowy odpowiedzi na pytania
- składania wniosków o dokonanie czynności śledztwa lub dochodzenia,
- obecności przy czynnościach dowodowych przy czym jeżeli czynność jest niepowtarzalna, to podejrzanego należy do niej dopuścić. Jeżeli jednak jest on pozbawiony wolności, a jego doprowadzenie wywoływałoby zwłokę grożącą utratą lub zniekształceniem dowodu, wtedy określoną czynność można przeprowadzić bez jego udziału.
- składania wniosków o dopuszczenie go do innych czynności dowodowych postępowania przygotowawczego niż przesłuchanie świadków. W szczególnie uzasadnionych wypadkach organ prowadzący postępowanie może jednak żądania takiego nie uwzględnić z uwagi na dobro postępowania jak również wtedy, gdyby sprowadzenie pozbawionego wolności podejrzanego powodowało poważne trudności.
- korzystania z pomocy obrońcy
- żądania przesłuchania go z udziałem ustanowionego obrońcy, którego niestawiennictwo nie tamuje jednak przesłuchania (art. 300, 301 kpk)
- korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim (art. 72 § 1 k.p.k.)
- złożenia wniosku o skierowanie sprawy do instytucji lub osoby godnej zaufania w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego albo wyrażenia zgody na jego przeprowadzenie za zgodą pokrzywdzonego (art. 23a § 1 k.p.k.)
- żądania zapoznania go z materiałem dowodowym kończonego dochodzenia lub śledztwa (art. 321 k.p.k.).
Zobacz: Oskarżony - podejrzany
Jakie mam obowiązki jako podejrzany?
Podejrzany jest obowiązany poddać się:
- oględzinom zewnętrznym ciała oraz innym badaniom nie połączonym z naruszeniem integralności ciała, w szczególności wolno od podejrzanego pobrać odciski, fotografować go oraz okazać w celach rozpoznawczych innym osobom (art. 74 § 2 pkt. 1 kpk)
- badaniom psychologicznym i psychiatrycznym oraz badaniom połączonym z dokonaniem zabiegów na jego ciele, z wyjątkiem chirurgicznych, pod warunkiem, że dokonywane są przez uprawnionego do tego pracownika służby zdrowia i nie zagrażają zdrowiu podejrzanego, jeżeli przeprowadzenie tych badań jest nieodzowne; w szczególności podejrzany jest obowiązany - poddać się pobraniu krwi, włosów lub wydzielin organizmu (art. 74 § 2 pkt 2 k.p.k.),
Pobrania wymazu ze śluzówki policzków, może dokonać Policjant, jeżeli jest to nieodzowne i nie zachodzi obawa, że zagrażałoby to jego zdrowiu lub innych osób (art. 74 § 2 pkt 3 k.p.k.)
Podejrzany pozostający na wolności:
- obowiązany jest stawić się na każde wezwanie w toku postępowania karnego oraz zawiadomić organ prowadzący postępowanie o każdej zmianie miejsca zamieszkania lub pobytu trwającego dłużej niż 7 dni. W razie nie usprawiedliwionego niestawiennictwa podejrzanego można zatrzymać i sprowadzić przymusowo (art. 75 § 1 i 2 k.p.k.)
- jeżeli przebywa za granicą ma obowiązek wskazać adresata dla doręczeń w kraju; w razie nie uczynienia tego pismo wysłane na ostatnio znany adres w kraju, albo jeżeli adresu tego nie ma, załączone do akt sprawy uważa się za doręczone (art. 138 k.p.k.)
- jeżeli podejrzany, nie podając nowego adresu, zmienia miejsce zamieszkania lub nie przebywa pod wskazanym przez siebie adresem, pisma wysłane pod tym adresem, uważa się za doręczone (art. 139 k.p.k.).
Zobacz serwis: Prawo karne