Istotą propozycji jest wprowadzenie zasady, że przedawnienie karalności takiego przestępstwa wobec osoby małoletniej nie będzie mogło nastąpić przed upływem jej 28 roku życia (tj. 10 lat od momentu ukończenia przez pokrzywdzonego lat 18).
Proponowane zmiany mają na celu ochronę interesów pokrzywdzonych i wiążą się ze specyfiką sytuacji małoletnich pokrzywdzonych. Przestępstwa te często nie są ujawniane ze względu na wiek pokrzywdzonego – jego obawę przed ujawnieniem się, niejednokrotnie spowodowaną agresywnym zachowaniem sprawcy. Zgodnie z obecnie obowiązującym prawem przestępstwo takie może ulec przedawnieniu już w sytuacji, gdy pokrzywdzony ukończy 23 lata. W tym wieku wiele osób jest niesamodzielnych i niedojrzałych. Bardzo silna jest obawa przed ujawnieniem faktu, że stały się ofiarami przemocy seksualnej.
Zobacz: Klaps - to przemoc wobec dzieci?
Niejednokrotnie pokrzywdzony mieszka jeszcze ze sprawcą, jest od niego uzależniony materialnie i psychicznie. Choć wiek 23 lat oznacza pełną zdolność do czynności prawnych, często wiąże się z brakiem dorosłości i samodzielności. W praktyce oznacza to niemożność przeciwstawienia się sprawcy i ochrony własnych, podstawowych praw. Ponadto, aby wymiar sprawiedliwości miał czas na reakcję, decyzja o ujawnieniu faktu popełnienia przestępstwa powinna być podjęta z odpowiednim wyprzedzeniem. W praktyce może to utrudniać wielu ofiarom dochodzenie sprawiedliwości.
Zobacz również: Osoba najbliższa pełnomocnikiem w procesie karnym
Pociągnięcie sprawcy do odpowiedzialności karnej
Ustawodawca powinien zapewnić realną możliwość pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności karnej. W przypadku przestępstw o charakterze seksualnym popełnionych na szkodę małoletniego konieczne jest stworzenie warunków, w których pokrzywdzony jest na tyle dorosły by móc świadomie, samodzielnie, i bez obaw podjąć odpowiednie kroki prawne. Strach i brak samodzielności finansowej pokrzywdzonego nie może stanowić okoliczności wpływającej na uniknięcie odpowiedzialności karnej przez sprawcę.
W świetle powyższych argumentów oraz konstytucyjnych fundamentów porządku prawnego ważnym jest przystosowanie prawa do rzeczywistości. Obecne prawo może sprzyjać przestępcom, którzy przemocą fizyczną, psychiczną czy zależnością ekonomiczną zapewniają sobie bezkarność. Natomiast prawo powinno chronić ofiarę.
Ze wskazanych powyżej względów – autorzy projektu proponują wydłużenie okresu przedawnienia do 10 lat. Należy zauważyć, że Rozdział XI posługuje się wyłącznie okresami stanowiącymi wielokrotność 5 lat. Celowe jest zatem, aby nie zaburzać porządku Kodeksu, a spełnić wszystkie przedstawione powyżej oczekiwania – wydłużenie okresu przedawnienia do 10 lat.
Wejście w życie projektowanej ustawy będzie miało bezpośredni wpływ na funkcjonowanie organów wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania. Poszerzy możliwość ich działania, umożliwi pełniejsze realizowanie powierzonych im zadań. Wpłynie również na ofiary oraz sprawców przedmiotowych przestępstw. Umożliwi pełniejszą ochronę praw tych pierwszych oraz stosowanie praw a wobec tych ostatnich.
Wpływ regulacji na dochody i wydatki
Nie jest to możliwe do ustalenia z uwagi na brak wystarczających danych statystycznych w zakresie liczby nieujawnianych przestępstw o charakterze seksualnym oraz realnego wpływu, jaki wywarłaby proponowana zmiana ustawowa w tym zakresie. Skutki finansowe dla budżetu Skarbu Państwa, będą uzależnione od liczby spraw i wykonywanych wyroków. Należy mieć jednak na względzie, iż ewentualne wydatki poniesione w tym zakresie nie mogą być uznane za zbędne – wymiar sprawiedliwości stanowi podstawową funkcję państwa.
Zgodność z prawem Unii Europejskiej
Projekt jest zgodny z prawem europejskim i pozwala pełniej urzeczywistnić jego zasady. Projektowana zmiana jest potrzebna w kontekście zobowiązań międzynarodowych tj. art. 15 ust. 2 dyr. 2011/93/UE w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej oraz art. 33 Konwencji z Lanzarote.
Zobacz też: Instytucja małego świadka koronnego
Źródło: www.sejm.gov.pl