Do przestrzegania tajemnicy zawodowej zobowiązani są między innymi: adwokaci, notariusze, radcowie prawni, dziennikarze, lekarze , a także komornicy. W stosunku do tajemnic poszczególnych grup zawodowych używa się twierdzeń:
- tajemnica notarialna
- tajemnica adwokacka
- tajemnica radcowska
- tajemnica dziennikarska
- tajemnica lekarska
Powyżej wymienione grupy zawodowe czyli notariusze, radcowie prawni adwokaci, lekarze i dziennikarze, komornicy mogą być przesłuchiwane na okoliczność faktów objętych tajemnicą jedynie w sytuacji, kiedy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność ta nie może być ustalona przez inny dowód.
Dziennikarz
Co się tyczy zwolnienia dziennikarza z obowiązku zachowania tajemnicy - to ani sąd ani prokurator nie mogą żądać od przesłuchiwanego dziennikarza podania danych umożliwiających identyfikacje autora materiału prasowego, listu do redakcji , a także podania danych osób udzielających informacji opublikowanych lub przekazanych do opublikowania w sytuacji, kiedy te osoby zastrzegły sobie prawo do nieujawniania takich danych.
Wyjątkiem od tej zasady będzie sytuacja, kiedy dziennikarz lub inna osoba objęta tajemnicą czy to służbowa czy zawodową dysponuje informacją dotyczącą przestępstwa wymienionego w art. 240 § 1 Kodeksu karnego .
Zgodnie z tym artykułem osoba, która ma wiarygodną wiadomość o przygotowaniu, usiłowaniu, dokonaniu czynu zabronionego przestępstw takich jak:
- eksterminacja;
- zamach stanu;
- usunięcie przemocą konstytucyjnego organu Rzeczpospolitej Polskiej;
- szpiegostwo;
- zamach na życie Prezydenta; zamach terrorystyczny;
- zabójstwo;
- spowodowanie niebezpiecznych zdarzeń (np. pożaru, zawalenia się budowli, zalewu, albo obsunięcia się skał lub śniegu, eksplozji materiałów wybuchowych lub łatwopalnych albo innego gwałtownego wyzwolenia energii, rozprzestrzeniania się substancji trujących, duszących lub parzących, gwałtownego wyzwolenia się energii jądrowe, promieniowania jonizującego);
- piractwo;
- wzięcie zakładnika;
a nie zawiadamia o tym fakcie niezwłocznie organów ścigania podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Jednak jeżeli osoba nie powiadomiła organów ścigania o w/w przestępstwie z powodu przypuszczenia, iż organ wie o przestępstwie- w takiej sytuacji nie popełnia w świetle prawa przestępstwa.
Zobacz: Świadek
Odpowiedzialności karnej nie będzie podlegała także osoba, która nie powiadomiła organów ściągania z obawy przed odpowiedzialnością karna grożącą jemu samemu lub jego najbliższym.
Dziennikarz może odmówić udzielenia danych osobowych autora materiału natomiast może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej za publikację informacji.
Definicje
Mówiąc o tajemnicy służbowej i zawodowej warto zdefiniować obie tajemnice.
Tajemnicą służbową będzie informacja niejawna, ale niebędąca tajemnicą państwową , uzyskana w związku z czynnościami służbowymi, której ujawnienie mogłoby narazić na szkodę interes państwa, interes obywateli a także interes publiczny.
Natomiast tajemnicą zawodową będzie informacja uzyskana przez osobę z racji wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia działalności czy sprawowania funkcji.
Od zachowania tajemnicy służbowej i zawodowej jak już wcześniej wspomniałam może zwolnić wyłącznie sąd i prokurator. Na postanowienie prokuratora w kwestii zwolnienia osoby należącej do grup zawodowych wyżej wymienionych zażalenie nie przysługuje. Zażalenie przysługuje natomiast innym osobom, których prawa zostały naruszone postanowieniem o zwolnieniu z tajemnicy służbowej czy zawodowej.
Notariusz
Tajemnica notarialna obejmuje fakty, o których notariusz dowiedział się wykonując czynności notarialne. Tajemnica notarialna obejmuje notariusza nawet gdy zostanie odwołany. Obowiązek do zachowania tajemnicy notarialnej ustaje, w sytuacji, kiedy notariusz składa zeznania w sądzie. Jeżeli owe zeznania zagrażają dobru państwa zwolnić notariusza może Minister Sprawiedliwości.
Adwokat
Tajemnicą adwokacką objęte są informacje jakie uzyskał adwokat od swojego klienta udzielając mu pomocy prawnej. I analogicznie taki sam obowiązek zachowania tajemnicy obejmuje radców prawnych.
Lekarz
Z kolei tajemnicą lekarską objęte są wszystkie informacje dotyczące pacjenta, czyli informacje na temat jego choroby, wyników badań i tp.
Zwolnienie
Wniosku o zwolnienie z tajemnicy służbowej czy zawodowej nie może złożyć policja może to uczynić w postępowaniu przygotowawczym prokurator.
Fakt uzyskania zezwolenia na przesłuchanie jak również fakt zwolnienia z obowiązku zachowania tajemnicy służbowej czy zawodowej nie przesądza o sfinalizowaniu przesłuchania, wystarczy bowiem, że znajdą się inne dowody dzięki którym można dokonać właściwych ustaleń w sprawie i przesłuchanie zwolnionej z tajemnicy osoby nie jest już konieczne.
Zobacz serwis: Prawo karne