Renta
Renta z tytułu niezdolności do pracy jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego, które przysługuje w przypadku utraty lub zmniejszenia wynagrodzenia z powodu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy zarobkowej.
Przepisy rozróżniają dwa rodzaje rent:
- renta stała – otrzyma ją osoba, której niezdolność do pracy jest trwała oraz
- renta okresowa – przysługuje osobie, której niezdolność do pracy ma charakter czasowy. Przyznawana jest na okres wskazany przez organ rentowy.
Warunki
Uzyskanie renty uzależnione jest od spełnienia trzech warunków:
- istnienia niezdolności do pracy,
- posiadania wymaganego, stosownie do wieku ubezpieczonego, okresu składkowego i nieskładkowego,
- powstania niezdolności do pracy w okresie ściśle określonym w przepisach.
Zobacz: Czy osoby pobierające renty muszą się rozliczać w Urzędzie Skarbowym?
Wysokość renty
Wysokość renty określają przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W zależności od tego czy mamy do czynienia z całkowitą bądź częściową niezdolnością do pracy, kwota renty będzie różna.
W przypadku osoby, wobec której orzeczono całkowitą niezdolność do pracy, renta wyniesie:
1. 24 % kwoty bazowej oraz
2. po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych;
3. po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych;
4. po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby 60 lat.
Z kolei dla osoby częściowo niezdolnej do pracy renta wyniesie 75 % renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy.
Kwota bazowa
Ze wskazanych powyżej regulacji wynika, że wysokość renty jest uzależniona od kwoty bazowej. Kwota bazowa stanowi 100% przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne, w poprzednim roku kalendarzowym. Jest ona ustalana corocznie o obowiązuje w okresie od 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku.
Ogłoszenia kwoty bazowej dokonuje Prezes GUS w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski” w terminie do 7 roboczego dnia lutego każdego roku.
Kwota bazowa a wysokość renty
Należy wyjaśnić, że kwota bazowa obowiązująca w danym roku kalendarzowym służy do wyliczenia świadczeń nowo nabywanych. Oznacza to, że jeśli renta podlegałaby przeliczeniu, np. w wyniku odnalezienia dokumentów dotyczących stażu pracy, to wówczas kwoty bazowej nie zmienia się. Wyjątek stanowi sytuacja wskazana w art. 110 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (zmiana wysokości podstawy wymiaru składki).
Wniosek o rentę najlepiej jest zgłosić najwcześniej 1 marca, aby można było do wyliczeń przyjąć obowiązującą od tego dnia kwotę bazową. Najczęściej bowiem kwota bazowa zwiększa się corocznie.
Zobacz serwis: Wysokość renty
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2009.153.1227).