Utrata możliwości pracy w dotychczasowym zawodzie nie musi oznaczać końca kariery zawodowej. Gdy zdrowie nie pozwala kontynuować pracy w wyuczonym fachu – na skutek choroby, urazu czy wypadku – warto wiedzieć, że istnieje forma wsparcia, która może pomóc stanąć na nogi. To renta szkoleniowa – świadczenie przeznaczone dla osób, które nie są całkowicie niezdolne do pracy, ale wymagają przekwalifikowania. Dzięki niej można spokojnie przygotować się do nowej roli zawodowej i zdobyć niezbędne kwalifikacje, by nadal być aktywnym na rynku pracy.
- Czym dokładnie jest renta szkoleniowa?
- Kto może ubiegać się o rentę szkoleniową?
- Co w przypadku braku odpowiedniego stażu?
- Inne ważne zasady dotyczące stażu
- Wypadek przy pracy, choroba zawodowa – co wtedy?
- Jakie dokumenty trzeba złożyć?
- Kiedy i gdzie złożyć dokumenty?
- Ile czasu ma ZUS na rozpatrzenie wniosku?
- Co, jeśli nie zgadzam się z decyzją?
- Jak długo trwa wypłata renty szkoleniowej? Jak ustalana jest jej wysokość?
Renta szkoleniowa to świadczenie wypłacane przez ZUS, przeznaczone dla osób, które z powodu stanu zdrowia nie mogą kontynuować pracy w dotychczasowym zawodzie, ale mają szansę na przekwalifikowanie i podjęcie nowego zatrudnienia. Co ważne – nie trzeba być całkowicie niezdolnym do pracy, aby się o nią ubiegać. Wystarczy, że lekarz orzecznik ZUS uzna, iż dalsza praca w obecnym zawodzie nie jest możliwa, ale istnieją rokowania co do możliwości wykonywania innej pracy po odpowiednim przygotowaniu. To realna szansa na zawodowy restart z finansowym wsparciem.
Czym dokładnie jest renta szkoleniowa?
Renta szkoleniowa to jedno z świadczeń wypłacanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jest przeznaczona dla osób, które z powodu stanu zdrowia nie mogą już pracować w swoim dotychczasowym zawodzie, ale istnieje szansa, że po odpowiednim przekwalifikowaniu będą mogły pracować w innym.
Innymi słowy – nie trzeba być trwale niezdolnym do jakiejkolwiek pracy. Wystarczy, że dana osoba nie jest w stanie kontynuować swojej dotychczasowej kariery zawodowej, ale rokowania co do przystosowania się do nowej pracy są pozytywne.
Kto może ubiegać się o rentę szkoleniową?
Aby uzyskać rentę szkoleniową, należy spełnić określone warunki. Podstawowym z nich jest orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego. Oznacza to, że lekarz orzecznik ZUS musi stwierdzić, że z uwagi na stan zdrowia ubezpieczony nie może pracować w dotychczasowym zawodzie, ale nadaje się do innej pracy po przekwalifikowaniu.
Dodatkowo trzeba spełnić poniższe warunki:
- Posiadać wymagany okres składkowy i nieskładkowy, zależny od wieku, w którym powstała niezdolność do pracy:
- 1 rok – jeśli niezdolność powstała przed ukończeniem 20 lat,
- 2 lata – między 20 a 22 rokiem życia,
- 3 lata – między 22 a 25 rokiem życia,
- 4 lata – między 25 a 30 rokiem życia,
- 5 lat – jeśli niezdolność powstała po 30. roku życia.
Co w przypadku braku odpowiedniego stażu?
ZUS przewiduje wyjątki od powyższej zasady. Jeżeli ubezpieczony:
- rozpoczął ubezpieczenie przed ukończeniem 18 lat lub
- został zgłoszony do ubezpieczenia w ciągu 6 miesięcy od ukończenia nauki (szkoła ponadpodstawowa, ponadgimnazjalna, wyższa),
...i aż do dnia powstania niezdolności do pracy zachował ciągłość ubezpieczenia (lub miał przerwy nie dłuższe niż 6 miesięcy), to wymóg minimalnego okresu składkowego i nieskładkowego uważa się za spełniony.
Inne ważne zasady dotyczące stażu
Dla osób, które ukończyły 30 lat i ich niezdolność do pracy powstała po tym czasie, wymagane 5 lat składek powinno przypadać w ostatnich 10 latach przed zgłoszeniem wniosku lub powstaniem niezdolności. Są jednak wyjątki:
- Jeśli kobieta udowodni co najmniej 25 lat składkowych, a mężczyzna 30 lat składkowych i są całkowicie niezdolni do pracy, wymóg ostatnich 10 lat nie obowiązuje.
Wypadek przy pracy, choroba zawodowa – co wtedy?
W niektórych przypadkach renta szkoleniowa może być przyznana bez względu na długość stażu ubezpieczeniowego. Dotyczy to sytuacji, gdy niezdolność do pracy jest:
- skutkiem wypadku w drodze do lub z pracy,
- skutkiem wypadku przy pracy,
- skutkiem choroby zawodowej.
W takich przypadkach nie obowiązuje także wymóg, by niezdolność do pracy powstała w czasie aktywnego ubezpieczenia lub do 18 miesięcy po jego ustaniu – co normalnie jest jednym z podstawowych warunków.
Jakie dokumenty trzeba złożyć?
Lista dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o rentę szkoleniową jest dość długa, ale większość z nich to standardowe załączniki potwierdzające historię zawodową i zdrowotną. Potrzebne będą:
- Wniosek ERN – dostępny na stronie www.zus.pl lub w Platformie Usług Elektronicznych (PUE),
- informacja o okresach składkowych i nieskładkowych,
- dokumenty potwierdzające aktywności zawodowe (praca, działalność gospodarcza, służba wojskowa, zasiłki, urlop wychowawczy, nauka),
- dokumenty potwierdzające wynagrodzenia,
- zaświadczenie lekarskie OL-9, nie starsze niż 1 miesiąc,
- dokumentacja medyczna,
- wywiad zawodowy, jeśli osoba nadal pracuje,
- karta wypadku – w przypadku zdarzenia w drodze do/z pracy,
- protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (lub karta wypadku),
- decyzja sanepidu – w przypadku choroby zawodowej.
Kiedy i gdzie złożyć dokumenty?
Dokumenty należy złożyć:
- przed planowaną datą przejścia na rentę,
- nie później niż 30 dni przed zakończeniem prawa do świadczeń chorobowych, rehabilitacyjnych lub wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy.
Formy złożenia:
- osobiście lub przez pełnomocnika w dowolnym oddziale ZUS (pisemnie lub ustnie do protokołu),
- za pośrednictwem operatora pocztowego lub polskiego urzędu konsularnego,
- elektronicznie – przez PUE ZUS.
Ile czasu ma ZUS na rozpatrzenie wniosku?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma 30 dni od wyjaśnienia ostatniej istotnej okoliczności (np. otrzymania brakujących dokumentów) na wydanie decyzji w sprawie renty szkoleniowej. W praktyce oznacza to, że sprawa może trwać nieco dłużej, jeśli konieczne będzie np. uzupełnienie dokumentacji lub przeprowadzenie dodatkowych badań.
Co, jeśli nie zgadzam się z decyzją?
Każda osoba ma prawo odwołać się od decyzji ZUS. Odwołanie należy złożyć:
- pisemnie lub ustnie do protokołu w jednostce ZUS, która wydała decyzję,
- w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji,
- do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.
Postępowanie odwoławcze jest wolne od opłat.
Jak długo trwa wypłata renty szkoleniowej? Jak ustalana jest jej wysokość?
Renta szkoleniowa przyznawana jest na 6 miesięcy, ale może zostać przedłużona na czas potrzebny do przekwalifikowania zawodowego – maksymalnie do 30 miesięcy.
Okres ten może jednak zostać skrócony, jeśli:
- starosta poinformuje ZUS o braku możliwości przekwalifikowania zawodowego,
- ubezpieczony nie współpracuje i nie podejmuje działań w kierunku zmiany zawodu.
Jak ZUS oblicza wysokość renty szkoleniowej? Wysokość renty szkoleniowej nie zależy od Twojego stażu ubezpieczenia i wynosi 75% podstawy jej wymiaru. Renta szkoleniowa nie może być niższa niż najniższa wysokość renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Od 1 marca 2025 roku najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosi 1409,18 zł brutto.
Dodatkowe zasady
- Renta szkoleniowa nie przysługuje osobie osiągającej przychód – niezależnie od jego wysokości.
- Wnioski można wycofać, ale nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji ZUS.
- Okresy nieskładkowe uwzględnia się tylko w 1/3 wartości udowodnionych okresów składkowych.
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe.
Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 14 września 2011 r. w sprawie sporządzania i doręczania dokumentów elektronicznych oraz udostępniania formularzy, wzorów i kopii dokumentów elektronicznych.
Źródło: Na podstawie informacji ZUS