Sąd orzeka o sposobie korzystania mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków, nawet jeżeli mieszkanie należy do majątku osobistego tylko jednego z nich, np. mieszkanie zakupione przed ślubem przez męża.
Sąd w wyroku wskazuje, z których pomieszczeń może wyłącznie korzystać każdy z byłych małżonków, a z których z nich będą korzystać wspólnie, np. kuchnia, łazienka.
O sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania sąd orzeka w zasadzie wtedy, gdy w chwili wydania wyroku rozwodowego małżonkowie "zajmują" to mieszkanie, tzn. faktycznie z niego korzystają. Jednakże sąd może orzec o sposobie korzystania z tego mieszkania także w wypadku, gdy małżonek nie przebywa w nim tylko przejściowo, w szczególności gdy - nie rezygnując ze wspólnego mieszkania - zmuszony był je opuścić na skutek samowolnego, sprzecznego z prawem lub zasadami współżycia społecznego, postępowania drugiego małżonka (wyrok SN z 2002-07-18 IV CKN 1249/00).
Sąd orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków, uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i tego z małżonków, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Zobacz również: Eksmisja byłego małżonka
Eksmisja
Eksmisja jednego z małżonków może nastąpić tylko w wyjątkowych wypadkach. W sytuacji, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję. Konieczny jest jednak wniosek drugiego z małżonków.
Podstawą do eksmisji nie są nieporozumienia czy kłótnie, które z reguły pojawiają się przy rozwodzie. Postępowanie jednego z małżonków, musi być wyjątkowo uciążliwe, poprzez np. ciągłe nadużywanie alkoholu, akty przemocy wobec domowników, stwarzające zagrożenie dla ich życia i zdrowia.
Nie można orzec eksmisji małżonka z mieszkania, które należy do jego majątku osobistego.
Eksmitowanie małżonka z mieszkania należącego do majątku dorobkowego małżonków, nie powoduje, ze traci on do niego wszelkie prawa. Ostateczne rozstrzygnięcie może dopiero nastąpić w sądowym postępowaniu o podział majątku wspólnego lub w umownym podziale dorobku.
Podział wspólnego mieszkania lub przyznanie go jednemu z małżonków
Sąd może również na zgodny wniosek stron orzec w wyroku orzekającym rozwód o podziale wspólnego mieszkania, albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczania lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.
Zobacz również serwis: Rozwody