Eksmisja byłego małżonka

Istnieją dwie procedury, które stwarzają możliwość eksmisji byłego małżonka, tj.:

a) określona w art. 58 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, stosowana w wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie; sąd w takiej sytuacji może nakazać w wyroku rozwodowym jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka,

b) określona ustawą o ochronie praw lokatorów – współlokator może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji małżonka, byłego małżonka lub innego współlokatora tego samego lokalu, jeżeli ten swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie.

Rażąco naganne postępowanie uniemożliwiające wspólne zamieszkiwanie może przejawiać się m.in. nadużywaniem alkoholu czy wszczynaniem awantur.

Zobacz też: Kiedy możliwa eksmisja przy rozwodzie?

• Eksmisja na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego

Przepis art. 58 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego określa pojęcie mieszkania wspólnego nie obejmujące mieszkania należącego do osobistego majątku tego z małżonków, przeciwko któremu skierowane jest żądanie orzeczenia eksmisji, jak również mieszkania przydzielonego takiemu małżonkowi wyłącznie w związku ze sprawowaną przez niego funkcją, a w szczególności mieszkania tzw. funkcyjnego.

Prawomocne orzeczenie eksmisji jednego z małżonków powoduje utratę przez niego przysługującego mu dotychczas prawa zamieszkiwania w mieszkaniu i zachowanie prawa do dalszego zamieszkiwania tylko przez drugiego z małżonków. Dlatego też wzgląd na dobro i ochronę rodziny, w wypadku rażąco nagannego zachowania się małżonka, może przemawiać za orzeczeniem eksmisji także wtedy, gdy opuścił on przejściowo wspólne mieszkanie, nie zrywając jednak więzi prawnej wynikającej z zachowania tytułu do tego mieszkania.

Wyjątkowy wypadek, o którym mowa w omawianym artykule, może wystąpić również w sytuacji, gdy rażąco naganne zachowanie się małżonka wobec drugiego z małżonków, uniemożliwiające wspólne zamieszkiwanie rozwiedzionych małżonków, wprawdzie już ustało, ale w dalszym ciągu istnieje zagrożenie wystąpienia takiego zachowania (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1998 r., sygn. akt: 329/98, Lex Polonica).

Jeżeli eksmisji nie orzeczono w wyroku rozwodowym, każde z rozwiedzionych małżonków może żądać eksmisji drugiego z nich jedynie z powołaniem się na podstawy przewidziane w ustawie o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego.

• Eksmisja na podstawie ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r.

Podstawą prawną nakazania eksmisji byłego małżonka jest art. 13 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, jeżeli lokator wykracza w sposób rażący bądź uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku, inny lokator lub właściciel innego lokalu w tym budynku może wytoczyć powództwo o rozwiązanie przez sąd stosunku prawnego uprawniającego do używania lokalu (np. umowy najmu) i nakazanie jego opróżnienia. Natomiast współlokator może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji małżonka, rozwiedzionego małżonka bądź innego współlokatora tego samego lokalu, jeśli ten swoim rażąco nagannym zachowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Powyższe powództwo wnosi się do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości.

Rażąco naganne zachowanie byłego męża należy w pozwie wykazać, w związku z czym – jeżeli jest się w posiadaniu takich dokumentów – należy dołączyć informację z policji o przeprowadzonych interwencjach.

Poważne zdarzenia związane z naruszeniem spokoju, porządku publicznego, czy spoczynku nocnego, policja powinna bowiem odnotować w książce zdarzeń swej jednostki (na podstawie art. 51 Kodeksu wykroczeń może nastąpić również skierowanie przeciwko osobie powodującej takie naruszenia wniosku do sądu o ukaranie). Taka informacja z policji w toku dalszego postępowania sądowego będzie stanowić potwierdzenie rażąco nagannego zachowania byłego małżonka, co już jest podstawą do nakazania przez sąd eksmisji.

Zobacz serwis: Po rozwodzie

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 z późn. zm.)