Przeszkody małżeńskie
Przeszkodą małżeńską jest okoliczność, która powoduje, że osoba jest niezdolna do zawarcia małżeństwa.
Prawo kanoniczne wyróżnia 12 przeszkód.
1. Przeszkoda wieku
Małżeństwa nie może zawrzeć mężczyzna, który nie ma ukończonych 16 lat oraz kobieta, która nie ukończyła 14 lat. Jednak prawo kanoniczne daje możliwość Konferencji Biskupów ustanowienia wyższego wieku. Tak też się stało w Polsce. Małżeństwo mogą zawrzeć mężczyzna i kobiet kiedy ukończyli 18 lat. Tylko w wyjątkowych sytuacjach, sąd opiekuńczy może zezwolić kobiecie, która nie ukończyła 16 lat na zawarcie małżeństwa. Prawo kanoniczne także zezwala w niektórych przypadkach na małżeństwo 16 letniej kobiecie. Mężczyzna musi mieć ukończone 18 lat. Kościół nie daje w tym względzie żadnej dyspensy.
2. Przeszkoda niemocy płciowej
Niemoc płciowa według prawa kanonicznego to niezdolność do współżycia płciowego. Polega na wrodzonym lub nabytym braku u mężczyzny lub kobiety, uniemożliwiającym akt płciowy.
Aby niemoc płciowa mogła stanowić przeszkodę małżeńską musi być:
- uprzednia – istnieć w czasie zawierania małżeństwa,
- trwała – niemożliwa do usunięcia,
- pewna
Zobacz: Braki formy kanonicznej podstawą do stwierdzenia nieważności małżeństwa
3. Przeszkoda węzła małżeńskiego
Osoba związana ważnym węzłem małżeńskim nie może zawrzeć nowego związku małżeńskiego. Kościół strzeże zasady nierozerwalności związku małżeńskiego. Nie zezwala na zawarcie nowego małżeństwa za życia współmałżonka. Małżeństwo jest bigamiczne i tym samym nieważne, jeśli poprzednie małżeństwo jednej ze stron zostało ważnie zawarte i nie zostało prawnie rozwiązane.
4. Przeszkoda różnej religii
Przeszkoda ta zachodzi pomiędzy osobą ochrzczoną w Kościele katolickim oraz osobą nieochrzczoną.
5. Przeszkoda święceń
Przeszkodą święceń jest związany każdy duchowny. Za osobę duchowna należy uznać osobę przyjmującą święcenia diakonatu. Przeszkoda ta ustaje na mocy wyroku orzekającego nieważność święceń albo przez dyspensę właściwego przełożonego.
6. Przeszkoda publicznego, wieczystego ślubu czystości
Źródłem tej przeszkody jest wieczysty ślub czystości złożony publicznie w zakonie. Publiczny ślub musi być wieczysty, oznacza to, że został zawarty po upływie ślubów czasowych.
Ślub czystości świecki nie stanowi przeszkody.
Przeszkoda ślubu czystości może ustać, po wydaleniu z zakonu lub przez dyspensę.
Zobacz: Nieważności małżeństwa kościelnego – uwagi ogólne
7. Przeszkoda uprowadzenia
Przeszkoda ta zachodzi między mężczyzną i uprowadzoną lub zatrzymaną kobietą, w celu zawarcia z nią małżeństwa. Ważne, że przeszkoda ta nie obowiązuje odwrotnie.
Kobieta uprowadzona to taka, która została uprowadzona z miejsca dla niej bezpiecznego na inne niebezpieczne miejsce. Natomiast kobieta zatrzymana to taka, która została zatrzymana w miejscu, gdzie mieszka albo do którego przybyła dobrowolnie. Motywem przewodnim uprowadzeni musi być chęć zawarcia małżeństwa.
8. Przeszkoda zabójstwa współmałżonka
Przeszkoda zabójstwa współmałżonka polega na tym, że osoba która pragnie zawrzeć małżeństwo z inną osobą, zadaje śmierć współmałżonkowi tej osoby lub własnemu. Ponadto przeszkoda ta polega na tym, że strony wspólnym działaniem powodują śmierć współmałżonka.
9. Przeszkoda pokrewieństwa
Przeszkoda ta zachodzi pomiędzy osobami, które chcą zawrzeć małżeństw, jeśli łączą ich więzy krwi. Wyróżnia się dwie linie pokrewieństwa: prostą i boczną. Prosta obejmuje rodziców, dzieci, wnuków. Linia boczna obejmuje osoby niepochodzące bezpośrednio od siebie, ale mające wspólnego przodka.
W linii prostej pokrewieństwo stanowi przeszkodę we wszystkich przypadkach. W linii bocznej pokrewieństwo stanowi przeszkodę do czwartego stopnia pokrewieństwa włącznie. Przeszkoda ta zachodzi pomiędzy bratem i siostrą (II stopień), stryjem i bratanicą, wujem i siostrzenicą (III stopień), między rodzeństwem ciotecznym (IV stopień).
Zobacz: Rozwód kościelny - nieobecność strony pozwanej
10. Przeszkoda powinowactwa
Przeszkoda ta zachodzi tylko w linii prostej, w każdym stopniu.
Powinowactwo zachodzi miedzy małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka.
11. Przeszkoda przyzwoitości publicznej
Przeszkoda ta powstaje w wyniku bliskości osób nawiązanej albo w nieważnym małżeństwie po rozpoczęciu wspólnego pożycia, albo z konkubinatu. Unieważnieniu ulegnie małżeństwo pomiędzy mężczyzną a matką lub córką rzekomej żony oraz pomiędzy kobietą a ojcem lub synem rzekomego męża.
12. Przeszkoda pokrewieństwa prawnego
Pokrewieństwo prawne jest następstwem bliskości osób powstałej z przysposobienia prawnego, czyli adopcji.
Nie mogą zawrzeć małżeństwa osoby, które na skutek adopcji są złączone pokrewieństwem prawnym w linii prostej lub w drugim stopniu linii bocznej.
Przeszkoda pokrewieństwa zachodzi między adoptującym a osobą adoptowaną oraz pomiędzy osobą adoptowaną a rodzeństwem adoptującego.
Zobacz serwis: Rozwód kościelny