Przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw zawiera ważne zmiany w zakresie rozwodów i separacji. Ważną rolę odegra mediacja, której celem będzie pojednanie małżonków. Możliwość orzeczenia o opiece naprzemiennej będzie wynikała wprost z przepisów.
Projektowana nowelizacja jest obecnie na etapie opiniowania. Przepisy, dotyczące rozwodów mają obowiązywać po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia. Sprawy rozwód i o separacje, które zostały wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie nowych przepisów będą rozpatrywane według „starych” zasad.
Polecamy serwis: Rozwody
Rodzinne postępowanie informacyjne
Rozwód i separację będzie poprzedzało rodzinne postępowanie informacyjne.
Celem takiego postępowania ma być pojednanie małżonków, a w braku możliwości takiego pojednania – wypracowanie porozumienia o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi, kontaktach rodziców z dziećmi oraz wysokości, w jakiej każdy z małżonków będzie obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka.
Postępowania – za zgodą stron – będzie mogło obejmować również wypracowanie porozumienia w zakresie spornych kwestii dotyczących spraw majątkowych podlegających rozstrzygnięciu w wyroku orzekającym rozwód lub separację.
Rodzinne postępowanie informacyjne jest przewidziane jedynie dla małżeństw posiadających wspólne małoletnie dzieci. Nie będzie jednak przeprowadzane, jeżeli jeden z małżonków został prawomocnie skazany za umyślne przestępstwo popełnione na szkodę drugiego małżonka lub małoletniego dziecka, chyba że pokrzywdzony małżonek złoży wniosek o przeprowadzenie postępowania.
Czynności w rodzinnym postępowaniu informacyjnym ma przeprowadzać sąd bez udziału ławników. Będzie to sąd okręgowy właściwy w sprawach o rozwód i o separację.
W trakcie trwającego miesiąc rodzinnego postępowania informacyjnego małżonkowie powinni wyjaśnić sobie problemy i dojść do porozumienia w kwestiach, dotyczących dzieci.
Małżonkowie zostaną pouczeni o skutkach społecznych rozpadu małżeństwa, w szczególności dla małoletnich dzieci.
Wniosek o przeprowadzenie rodzinnego postępowania informacyjnego będzie wolny od opłat
Pozew o rozwód lub o separację, do którego nie dołączono odpisu o umorzeniu rodzinnego postępowania informacyjnego sąd potraktuje jako wniosek o wszczęcie tego postępowania.
Po złożeniu wniosku o przeprowadzenie rodzinnego postępowania informacyjnego sąd zarządzi:
- wezwanie stron do udziału w posiedzeniu informacyjnym;
- przeprowadzenie mediacji rodzinnej;
- wyznaczenie mediatora.
Posiedzenie informacyjne ma być obowiązkowe, natomiast mediacja nieobowiązkowa. W toku posiedzenia informacyjnego strony będą musiały potwierdzić mediatorowi osobiste zapoznanie się z pouczeniem o indywidualnych i społecznych skutkach rozpadu małżeństwa.
Mediacja rodzinna powinna trwać jeden miesiąc
Na zgodny wniosek stron sąd będzie mógł przedłużyć ją o czas określony nie dłuższy niż kolejne 6 miesięcy.
W przypadku zawarcia ugody w rodzinnym postępowaniu informacyjnym, postępowanie dowodowe można będzie ograniczyć jedynie do ustalenia przesłanki trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego.
Zawieszenie postępowania rozwodowego ma być możliwe w każdym przypadku, gdy będą istniały widoki na utrzymanie pożycia małżeńskiego. Obecnie istnieje możliwość jednorazowego zawieszenia procesu.
Projektowane przepisy mają uniemożliwiać wszczęcie odrębnych spraw o zaspokojenie potrzeb rodziny i o alimenty oraz w zakresie władzy rodzicielskiej i kontaktów z dziećmi w trakcie trwania rodzinnego postępowania informacyjnego.
Piecza naprzemienna w wyroku rozwodowym
Możliwość orzekania przez sądy o pieczy naprzemiennej w wyroku rozwodowym ma zostać wprost wskazana w ustawie. W pierwszej kolejności o sposobie wykonywania tej władzy będą decydowali rodzice. W przypadku braku porozumienia rozstrzygnie sąd.
Sąd będzie mógł powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom oraz określić, iż dziecko będzie mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach.
Możliwe będzie także powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.
Opłaty i koszty
Zwrot połowy opłaty będzie możliwy w razie orzeczenia o separacji na zgodny wniosek stron bez orzekania o winie. Nie będzie możliwe – tak jak dotychczas – uzyskanie takiego zwrotu w przypadku spraw o rozwód.
Według danych Ministerstwa Sprawiedliwości w 2016 r. sądy wydały 37 288 orzeczeń rozwodowych, dotyczących małżeństw posiadających wspólne małoletnie dzieci.
Polecamy serwis: Rozwody