Akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza jest jednym ze sposobów ustalenia, kto nabył spadek pozostawiony przez zmarłego. Kiedy możliwe jest stwierdzenie nabycia spadku u notariusza? Ile kosztuje akt poświadczenia dziedziczenia?
- Kiedy notariusz może potwierdzić dziedziczenie
- Akt poświadczenia dziedziczenia - jaka procedura
- Akt poświadczenia dziedziczenia - kiedy notariusz odmówi sporządzenia
- Co zawiera akt poświadczenia dziedziczenia
- Jakie skutki prawne ma akt poświadczenia dziedziczenia
Stwierdzenie nabycia spadku może nastąpić w dwojaki sposób:
- w postępowaniu sądowym – postanowieniem o stwierdzenie nabycia spadku albo
- w postępowaniu przed notariuszem – notarialnym aktem poświadczenia dziedziczenia.
Tu zajmiemy się stwierdzeniem nabycia spadku w postępowaniu przed notariuszem.
Kiedy notariusz może potwierdzić dziedziczenie
Akt poświadczenia dziedziczenia może być sporządzony wyłącznie w przypadku, gdy dziedziczenie odbywa się na podstawie:
- ustawy,
- testamentu własnoręcznego (holograficznego),
- testamentu notarialnego,
- testamentu allograficznego (urzędowego, administracyjnego).
Niedopuszczalne jest sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia, jeśli dziedziczenie odbywa się na podstawie testamentu szczególnego (ustnego, podróżnego, wojskowego).
W takich przypadkach stwierdzenie nabycia spadku może nastąpić wyłącznie w drodze postępowania sądowego.
Akt poświadczenia dziedziczenia - jaka procedura
Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia musi być poprzedzone spisaniem protokołu dziedziczenia, który stanowi podstawę do sporządzenia tego aktu. Po spisaniu protokołu notariusz może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia jeżeli nie ma wątpliwości co do:
- istnienia jurysdykcji krajowej,
- treści właściwego prawa obcego,
- osoby spadkobiercy i wysokości udziałów w spadku,
- a w przypadku, gdy spadkodawca uczynił zapis windykacyjny – także co do osoby, na której rzecz spadkodawca uczynił zapis windykacyjny, i przedmiotu zapisu.
Akt poświadczenia dziedziczenia - kiedy notariusz odmówi sporządzenia
Notariusz ma obowiązek odmówić sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, jeżeli:
- w stosunku do spadku został już uprzednio sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia lub wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku;
- w toku sporządzania protokołu dziedziczenia ujawnią się okoliczności wskazujące, że przy jego sporządzeniu nie były obecne wszystkie osoby, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi lub testamentowi, lub też osoby, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne, albo istnieją lub istniały testamenty, które nie zostały otwarte lub ogłoszone;
- w sprawie brak jurysdykcji krajowej.
Jeżeli spadek ma przypaść jako spadkobiercy ustawowemu gminie lub Skarbowi Państwa, a przedstawione przez osobę zainteresowaną dowody nie są wystarczające do sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, notariusz może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia dopiero po wezwaniu spadkobierców przez ogłoszenie dokonane na koszt osoby zainteresowanej.
Ogłoszenie powinno zawierać:
- imię, nazwisko, zawód oraz ostatnie miejsce zwykłego pobytu spadkodawcy;
- datę śmierci spadkodawcy;
- wskazanie majątku pozostałego po spadkodawcy;
- wezwanie, aby spadkobiercy w ciągu trzech miesięcy od dnia wskazanego w ogłoszeniu zgłosili i udowodnili nabycie spadku, gdyż w przeciwnym razie mogą być pominięci w akcie poświadczenia dziedziczenia.
Ogłoszenie umieszcza się w piśmie poczytnym na całym obszarze Państwa i podaje publicznie do wiadomości w ostatnim miejscu zwykłego pobytu spadkodawcy na tym obszarze, w sposób w miejscu tym przyjęty. Jeżeli wartość spadku jest nieznaczna, notariusz może zaniechać umieszczenia ogłoszenia w piśmie.
Rozwiąż nasz quiz i sprawdź, co wiesz o testamentach!
ShutterStock
Co zawiera akt poświadczenia dziedziczenia
Akt poświadczenia dziedziczenia powinien zawierać:
- dzień, miesiąc i rok oraz miejsce sporządzenia aktu;
- imię, nazwisko i siedzibę kancelarii notariusza, a jeżeli akt sporządziła osoba wyznaczona do zastępstwa notariusza lub upoważniona do dokonywania czynności notarialnych – nadto imię i nazwisko tej osoby;
- imię i nazwisko spadkodawcy, imiona jego rodziców oraz jego numer PESEL;
- datę i miejsce zgonu albo znalezienia zwłok spadkodawcy oraz jego miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci;
- wskazanie spadkobierców, którym spadek przypadł – imiona, nazwiska i imiona rodziców oraz datę i miejsce urodzenia osób fizycznych, a w przypadku osób prawnych – nazwę i siedzibę;
- tytuł powołania do spadku i wysokość udziałów w spadku, a w razie dziedziczenia testamentowego – określenie formy testamentu;
- wskazanie spadkobierców dziedziczących gospodarstwo rolne podlegające dziedziczeniu z ustawy oraz ich udziały w nim;
- wskazanie osób, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne, oraz przedmiotów tych zapisów, chyba że osoby te nie chcą lub nie mogą być zapisobiercami albo zapisy windykacyjne okazały się bezskuteczne;
- powołanie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu;
- podpis notariusza;
- adnotację o dokonaniu rejestracji aktu poświadczenia dziedziczenia w Rejestrze Spadkowym.
Kiedy notariusz sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia, na protokole dziedziczenia zamieszcza adnotację o sporządzeniu tego aktu.
Za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, uzupełniającego aktu poświadczenia dziedziczenia w zakresie spadkobierców dziedziczących gospodarstwo rolne maksymalna stawka taksy notarialnej wynosi 50 zł.
Za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia testamentowego z zapisem windykacyjnym maksymalna stawka wynosi 100 zł.
Jakie skutki prawne ma akt poświadczenia dziedziczenia
Notariusz niezwłocznie po sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia dokonuje jego wpisu do Rejestru Spadkowego. Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1799)