Testament
Pojęcie to jest rozumiane dwojako.
Po pierwsze jest to czynność prawna osoby fizycznej, która dysponuje swoim majątkiem na wypadek śmierci. Czynność ta musi mieć podstawowe cechy by mogła być uznana za testament. Jest aktem jednostronnym – dokonywanym samodzielnie, przez jedną osobę. Jest czynnością na wypadek śmierci, co oznacza, że nie wywołuje skutków za życia testatora. Osoba sporządzająca dokument może go też w każdej chwili zmienić. Dodatkowo ma charakter ściśle osobisty – nie może być dokonana przez przedstawiciela.
Drugie znaczenie to dokument zawierający oświadczenie woli testatora.
Jest to jedyna forma przewidziana w Kodeksie cywilnym, w jakiej można rozporządzić majątkiem na wypadek śmierci.
Zobacz też: Jakie są rodzaje testamentów
Zdolność testowania
Nie każdy może sporządzić testament. Możliwość ta uzależniona jest od posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych. Ma ją, zatem osoba, która ukończyła 18 lat lub zawarła wcześniej związek małżeński oraz nie została ubezwłasnowolniona. Osoba dysponująca swoim majątkiem musi mieć zdolność testowania w chwili sporządzania testamentu. Chwila otwarcia spadku nie ma znaczenia.
Testator powinien ponadto cechować się wolą testowania. Najprościej mówiąc jest to świadomość regulowania losów majątku.
Swoboda testowania
Swoboda testowania, mimo że nie została określona w ustawie, uważana jest za zasadę. Pozwala testatorowi dysponować całym swoim majątkiem a także wybrać do dziedziczenia dowolną osobę. Każdy testament powinien określać: ilość spadkobierców( chyba, że mamy do czynienia z testamentem negatywnym, który polega na wydziedziczeniu danej osoby, odsunięciu jej od majątku) oraz wielkość ich udziałów.
Zobacz też: Interpretacja testamentu
Wady oświadczenia woli
Testament może zostać uznany za nieważny. Ma to miejscy, gdy został on sporządzony w stanie wyłączającym świadomość lub swobodę decydowania. Także, gdy testator działał w błędzie, co do stanu rzeczy lub spraw lub kiedy testament został sporządzony pod wpływem groźby, skłaniającej do rozdysponowania majątkiem.
Testament notarialny
Należy do grupy testamentów zwykłych. Oznacza to, że może być sporządzony przez osobę o zdolności testowania w dowolnie wybranej chwili i obowiązuje niezależnie do upływu czasu pomiędzy jego sporządzeniem a otwarciem. Jest uważany za formę najbezpieczniejszą dla testatora, dlatego też został obwarowany szeregiem surowych wymagań formalnych.
Po pierwsze jest sporządzany w kancelarii notarialnej, przez notariusza w obecności spadkodawcy, przy zachowaniu należytych procedur. Notariusz ma obowiązek potwierdzić tożsamość testatora oraz jego zdolność testowania. Akt notarialny powinien zostać odczytany osobom biorącym udział w jego spisaniu i podpisany w obecności notariusza.
Ma charakter dokumentu urzędowego. Daje tym samym gwarancję zgodności treści testamentu z faktyczną wolą spadkodawcy.
Udział notariusza – osoby o wykształceniu prawniczym, pozwala uniknąć sprzeczności z prawem. Zaletą tej formy jest możliwość konsultacji ze specjalistą, wyjaśnienia kwestii wątpliwych.
Testamentowi notarialnemu towarzyszy ustawowy przymus przechowywania oryginału w kancelarii notarialnej. Spadkodawca ma pewność, że dokument nie zginie i nie zniszczy się.
Jedyną wadą tej formy są ponoszone przez testatora koszty, np. taksa notarialna.
W niektórych sytuacjach obywatel polski może sporządzić testament notarialny za granicą. Wówczas funkcje notariusza pełni konsul.
Zobacz serwis: Testament
Podstawa prawna:
- Kodeks cywilny,
- Ustawa - Prawo o notariacie.