Sposób, w jaki dziedziczy się nieruchomości rolne, zależy od tego, kiedy nastąpiło otwarcie spadku. Gdy spadek został otwarty po 14 lutego 2001, gospodarstwo takie dziedziczy się na zasadach ogólnych. Sytuacja komplikuje się, gdy spadek został otwarty wcześniej. Wówczas dziedziczenie jest regulowane przez specjalne przepisy. Dotyczy to jednak tylko gospodarstw powyżej 1 ha.
Definicja
Zgodnie z poprzednią regulacją za gospodarstwo rolne uważało się grunty rolne, wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa. Jeżeli grunt spełniał wymienione wyżej warunki podlega specjalnym warunkom dziedziczenia.
Osoby uprawnione
Według tychże specjalnych warunków tylko niektóre osoby mogą dziedziczyć gospodarstwo rolne. Są to ci, którzy stale (a więc nie dorywczo!) pracowali bezpośrednio przy produkcji rolnej, albo mieli przygotowanie zawodowe do prowadzenia takiej produkcji, a także ci, którzy byli małoletni bądź też pobierali naukę zawodu, uczęszczali do szkół (chyba, że mają inne źródło dochodu), lub byli trwale niezdolni do pracy. Istotne jest, aby określone wyżej warunki spełniali w momencie otwarcia spadku.
Przygotowanie zawodowe oznacza, że osoba:
1) ukończyła zasadniczą lub średnią szkołę rolniczą albo szkołę ekonomiczną o specjalności przydatnej do prowadzenia produkcji rolnej,
2) ukończyła szkołę wyższą o kierunku rolniczym lub ekonomicznym, jeżeli kierunek ukończenia studiów daje przygotowania do prowadzenia produkcji rolnej,
3) uzyskała przygotowanie zawodowe do pracy w rolnictwie w drodze doskonalenia zawodowego prowadzonego przez uprawnione do tego zakłady pracy, jednostki organizacyjne i inne osoby prawne lub fizyczne,
4) wykazała się stałą pracą w gospodarstwie rolnym bezpośrednio przy produkcji rolnej przez okres przynajmniej roku.
Osoby trwale niezdolne do pracy to takie, która osiągnęły wiek - kobiety 60 lat, a mężczyźni 65 lat i nie wykonywały stałej pracy, która stanowiłaby dla nich główne źródło utrzymania, lub zostały zaliczone do I lub II grupy inwalidów w trybie i na zasadach określonych w przepisach o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.
Zobacz też: Zachowek dla najbliższych krewnych
Kolejność dziedziczenia
Gdy wśród dzieci znajduje się choćby jedna, która spełnia powyżej określone warunki wówczas dziedziczy ona gospodarstwo. Jeżeli żadne z nich nie spełnia kryteriów, gospodarstwo jest dziedziczone przez wnuki, które je spełniają. Gdy także wśród nich nie znajduje się uprawniony, spadkobiercy szuka się wśród rodzeństwa zmarłego, a kiedy i tu nikt nie spełnia wymagań, dziedziczyć mogą ich dzieci. Jeśli nikt z wyżej wymienionych nie spełnia tych warunków, gospodarstwo rolne jest dziedziczone na zasadach ogólnych.
Zobacz też serwis: Spadki