Umowa pożyczki została uregulowana w kodeksie cywilnym w art. 720 - 724. Zgodnie z tymi przepisami przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Umowa pożyczki, której wartość przekracza 1000 zł powinna zostać zawarta w formie dokumentowej (np. na piśmie, akt notarialny) dla celów dowodowych.
Wyrok SA - stan faktyczny
Sprawa, w której orzekł Sąd Apelacyjny w Warszawie wyglądała następująco: Powódka M.C. zażądała zasądzenia od pozwanego A.A kwoty 130 000 tys. zł z tytułu zwrotu pożyczki. Pozwany zakwestionował istnienie zobowiązania i zażądała oddalenia pozwu. Sąd Apelacyjny podtrzymał wyrok I instancji czego konsekwencją było uznanie żądania powódki za zasadne ale tylko w kwocie 114 000 zł - w pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone.
M.C. zawarła z A.A. umowę pożyczki w formie ustnej na kwotę 130 000 zł. Powódka miała przekazać pozwanemu kwotę pożyczki w ratach. Do zawarcia umowy doszło w mieszkaniu powódki. Strony nie sporządziły umowy w formie pisemnej ponieważ powódka miała zaufanie do pozwanego i nie widziała konieczności spisywania umowy. Pożyczki udzielono pozwanemu z przeznaczeniem na jego prywatne cele.
Zobacz również: Działalność gospodarcza
Powódka w ciągu kilku miesięcy dokonała wielu przelewów na rachunek bankowy A.A. na kwotę 91 400 zł. Większość tych przelewów opatrzono tytułem ,,pożyczka''. Powódka zleciła także inne przelewy na rzecz pozwanego jednakże wynikały one z innych zobowiązań i zostały opatrzone innymi tytułami. Ponadto powódka przekazała pozwanemu 22 600 zł w gotówce. Pozwany nigdy nie zwrócił powódce uwagi, że przelewy na jego konto z tytułu pożyczki są niezgodne z prawdą.
Po pewnym czasie strony założyły razem firmę zajmującą się usługami doradczymi w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania. Powódka zaczęła domagać się zwrotu pożyczonych pieniędzy - kierowała wezwania do zapłaty w osobistych kontaktach, drogą mailową, a także w formie listownych wezwań do zapłaty, jednakże pozwany nie odbierał tej korespondencji. Powódka postanowiła o zaprzestaniu prowadzenia interesu wraz z pozwanym, jednakże żądanie zwrotu pieniędzy dalej było aktualne.
Sąd: pożyczka w dowolnej formie
Sądy w obu instancjach wskazały, że umowa pożyczki może zostać zawarta w dowolnej formie. Jednakże w przypadku gdy wartość pożyczki przekracza 500 zł (taka kwota obowiązywała gdy umowę pożyczki zawarto) to umowa powinna zostać spisana. Niedochowanie formy pisemnej nie oznacza nieważności umowy, a wywołuje ograniczenia dowodowe z art. 74 § 2 tj. okoliczność zawarcia umowy może zostać udowodniona poprzez dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron jeżeli (...) fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu.
Przelewy mogą być dowodem
Powódka uprawdopodobniła fakt zawarcia umowy pożyczki oraz przeniesienia na pozwanego określonej kwoty pieniędzy przez pisemne dowody z przelewów bankowych dokonanych przez powódkę na konto pozwanego, a także załączoną do akt korespondencję mailową. Sądy uznały, że powyższe dowody wystarczają do uznania za prawdziwą wersji powódki i że w stopniu wystarczającym uprawdopodobniają fakt udzielenia pożyczki pozwanemu, co po uogólnieniu oznacza, że dokumenty bankowe potwierdzające dokonywanie przelewów mogą posłużyć do udowodnienia faktu zawarcia umowy pożyczki w formie ustnej.
Sąd ponadto zawierzył powódce i wydał korzystne dla niej orzeczenie ponieważ podejrzany wydawał się brak reakcji pozwanego nie tylko na przelewy na jego konto, które opatrzone były tytułem ,,pożyczka'' ale także na wysyłane do niego przez powódkę wiadomości, w których domagała się zwrotu pożyczonych kwot.
Opracowano na podstawie:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2017 r. 459 z późn. zm.)
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 listopada 2017 r. (sygn. akt I ACa 1377/16)