Pracujący studenci nie stanowią wyjątku w dzisiejszych czasach. Wręcz przeciwnie – coraz więcej młodych ludzi postanawia rozpocząć pracę w zawodzie jeszcze w trakcie nauki. Według ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym student jest to osoba kształcąca się na studiach wyższych. Nie ma znaczenia czy studia podejmowane są na uczelni prywatnej bądź publicznej. Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych student zatrudniony na podstawie umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług do ukończenia 26 lat nie podlega żadnym obowiązkowym ubezpieczeniom do ZUS. Jest to bardzo atrakcyjne dla zleceniodawców, ponieważ na skutek tego uregulowania studenci są „tańszymi” pracownikami.
Zobacz: Formy zatrudnienia
Kwestia formy zatrudnienia
Student może być zatrudniony na podstawie umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług (do której stosuje się przepisy o zleceniu), umowy o dzieło bądź umowy o pracę. Pierwsze trzy rodzaje umów wywodzą się ze stosunków cywilnoprawnych i uregulowane są przez kodeks cywilny. Natomiast umowa o pracę jest to szczególny stosunek między pracodawcą a pracownikiem podlegający reżimowi prawa pracy i kodeksu pracy. Umowy cywilnoprawne wskazane powyżej (umowa zlecenie art. 734 – 752 k.c., umowa o dzieło art. 627 – 646 k.c.) nie bez powodu nazwane są przez społeczeństwo „umowami śmieciowymi”. Takie umowy charakteryzuje równorzędność stron i zleceniobiorca lub przyjmujący zamówienie nie są chronieni na takich samych zasadach jak osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Innymi słowy nie podlegają kodeksowi pracy i nie przysługują im m. in. płatne urlopy, wynagrodzenie za okres choroby oraz okres wypowiedzenia o długości zależnej od stażu pracy.
Zobacz: Prawa pracownika
Od 1 stycznia 2017 r. przy zawieranych umowach zlecenia i umowach o świadczeniu usług obowiązuje minimalna wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług przysługująca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi. Minimalna stawka godzinowa określona jest w Obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów i wynosi 13 zł brutto.
Główną zaletą umów cywilnoprawnych dla studenta może być elastyczny czas pracy dopasowany do zajęć na uczelni. Korzystny jest również krótki okres wypowiedzenia umożliwiający szybką rezygnację z pracy.
Student zatrudniony na podstawie umowy o pracę posiada cały pakiet ochronny zagwarantowany przez kodeks cywilny m. in. urlop na żądanie, wynagrodzenie za okres choroby. Kodeks pracy kształtuje również szereg obowiązków pracownika względem pracodawcy i odwrotnie. Umowa o pracę łączy strony na zasadzie podporządkowania się pracownika. Oznacza to, że pracownik w ramach stosunku pracy wykonuje polecenia pracodawcy za ustalone w umowie wynagrodzenie.
Zobacz: Wideoszkolenie – Zatrudnienie na umowie zlecenia 2017 – pytania i odpowiedzi
Kwestia ubezpieczenia społecznego
Jak wspomniałam wyżej student, który nie ukończył 26 lat świadczący pracę na podstawie umowy zlecenia bądź umowy o świadczeniu usług nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (emerytalnym, rentowym, w razie choroby i macierzyństwa).
Umowy o dzieło zawarte ze studentem również nie podlegają składkom ZUS z wyjątkiem pewnych sytuacji. Chodzi o przypadki zawarcia umowy o dzieło z pracownikiem, z którym przedsiębiorca ma również podpisaną umowę o pracę lub w sytuacji, gdy w ramach umowy o dzieło, pracownik (student) wykonuje pracę na rzecz swojego pracodawcy. W takich sytuacja ubezpieczenie jest obowiązkowe.
Natomiast student zatrudniony na umowę o pracę podlega obowiązkowo wszystkim ubezpieczeniom, w tym zdrowotnym.
Na podstawie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych studenci objęci są powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym. Zazwyczaj studenci do 26 roku życia korzystają ze składek zdrowotnych swoich rodziców lub posiadają ubezpieczenie zapewnione przez uczelnię.
Zobacz serwis: Ubezpieczenia
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. 2016, poz. 1842)
- Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2016, poz. 963)
- Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 września 2016 r. w sprawie wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2017 r.