Zagadnienia ogólne związane z zasadami odbywania kary pozbawienia wolności przez kobiety
Podstawową zasadą w zakresie omawianego zagadnienia jest to, że kobiety i mężczyźni odbywają karę pozbawienia wolności oddzielnie. Przedstawiony warunek zostaje spełniony jeżeli skazane kobiety zostaną rozmieszczone w celach wyłącznie dla nich przeznaczonych. Pamiętać należy jednak o treści art. 74 Kodeksu karnego wykonawczego. Na jego podstawie Minister Sprawiedliwości może, w drodze rozporządzenia, tworzyć zakłady karne inne niż wymienione w art. 69 lub ustalić inny niż określony w art. 81 system wykonywania kary, uwzględniając w szczególności potrzeby w zakresie sprawdzania nowych środków i metod oddziaływania na skazanych. Zakłady te muszą być tworzone zgodnie z ustalonymi w niniejszym kodeksie celami wykonywania kary pozbawienia wolności i z ustalonymi zasadami klasyfikacji skazanych. Przedstawiony przepis umożliwia więc Ministrowi Sprawiedliwości tworzenie zakładów karnych dla kobiet jako odrębny rodzaj zakładu karnego.
Zobacz serwis: Kobieta
Zgodnie z art. 87 Kodeksu karnego wykonawczego skazana kobieta odbywa karę w zakładzie karnym typu półotwartego. Zasada ta nie obowiązuje jeżeli stopień demoralizacji lub względy bezpieczeństwa przemawiają za odbywaniem kary przez kobietę w zakładzie karnym innego typu.
Ustawodawca przewidział dla kobiet pewne ustępstwa w sferze bytowej. Mają one m.in. szerszy dostęp do ciepłej wody oraz kąpieli. Skazana kobieta korzysta co najmniej raz dziennie z ciepłej wody i dwa razy w tygodniu z ciepłej kąpieli.
Zasady odbywania kary pozbawienia wolności przez kobiety ciężarne albo sprawujące opiekę nad małoletnimi dziećmi
Kobiecie ciężarnej lub karmiącej zapewnia się specjalistyczną opiekę. W stosunku do omawianej grupy skazanych kodeks karny wykonawczy wielokrotnie wprowadza w swych przepisach szczególne regulacje prawne, jak np. art. 112 § 1 (prawo do dłuższego spaceru), art. 113a § 1 (prawo do dodatkowych zakupów artykułów żywnościowych), art. 143 § 2 (zakaz stosowania niektórych, określonych kar dyscyplinarnych), a także przepisy regulaminu kpw (§ 27 - pozwalający dyrektorowi zakładu karnego na dokonywanie niezbędnych odstępstw w sposobie wykonywania kary).
Zobacz serwis: Sprawy karne
W celu umożliwienia matce pozbawionej wolności sprawowania stałej i bezpośredniej opieki nad dzieckiem organizuje się przy wskazanych zakładach karnych domy dla matki i dziecka, w których dziecko może przebywać na życzenie matki do ukończenia trzeciego roku życia, chyba że względy wychowawcze lub zdrowotne, potwierdzone opinią lekarza albo psychologa, przemawiają za oddzieleniem dziecka od matki albo za przedłużeniem lub skróceniem tego okresu. Decyzje w tym zakresie wymagają zgody sądu opiekuńczego. Sąd opiekuńczy orzeka w tego typu sprawach na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
W stosunku do kobiet ciężarnych, karmiących lub sprawujących opiekę nad własnymi dziećmi w domach matki i dziecka nie stosuje się kar dyscyplinarnych polegających na pozbawieniu możliwości otrzymania paczek żywnościowych, pozbawieniu lub ograniczeniu możliwości dokonywania zakupów artykułów żywnościowych oraz umieszczeniu w celi izolacyjnej.
Zobacz serwis: Dziecko i prawo