Wybory do europarlamentu zbliżają się wielkimi krokami. Kto może głosować w kraju? Jak można oddać swój głos poza miejscem zamieszkania? Co z osobami niepełnosprawnymi? O jakich terminach warto pamiętać? Odpowiadamy!
- Kto może głosować w eurowyborach?
- Jak głosować do europarlamentu poza miejscem zamieszkania?
- Glosowanie w szpitalu, zakładzie karnym, domu pomocy społecznej, akademiku
- Jak głosuje w kraju wyborca zamieszkały za granicą?
- Jak w wyborach do Parlamentu Europejskiego głosują osoby niepełnosprawne?
- Co warto wiedzieć o wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2024 r.?
Kto może głosować w eurowyborach?
Prawo wybierania posłów do europarlamentu ma obywatel polski, który:
- najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat;
- nie został pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;
- nie został ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu;
- nie został pozbawiony praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu.
Urzędy gmin sporządzają spisy wyborców. W spisie sporządzanym dla stałego obwodu głosowania jest ujęty wyborca zameldowany na pobyt stały na obszarze danej gminy. Znajdzie się tu również wyborca ujęty na własny wniosek w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania właściwym dla miejsca stałego zamieszkania. Dotyczy to też wyborcy nigdzie niezamieszkałego stale przebywającego na obszarze danej gminy, który na własny wniosek został ujęty w CRW w stałym obwodzie głosowania na obszarze tej gminy.
Jak głosować do europarlamentu poza miejscem zamieszkania?
Co zatem zrobić, jeśli chcemy zagłosować poza miejscem swojego zamieszkania?
W sytuacji, gdy zamierzamy zmienić miejsce pobytu przed dniem wyborów, możemy zawnioskować o zaświadczenie o prawie do głosowania. Takie zaświadczenie umożliwia głosowanie w dowolnym obwodzie w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim.
Należy jednak pamiętać o terminie. Wniosek o wydanie zaświadczenie można złożyć jeszcze w urzędzie gminy (dowolnie wybranym) do 6 czerwca 2024 r.
Wyborca, któremu wydano takie zaświadczenie, zostanie skreślony ze spisu wyborców, w którym uprzednio był ujęty w spisie.
„Należy zwrócić szczególną uwagę, aby nie utracić zaświadczenia o prawie do głosowania. W przypadku jego utraty, niezależnie od przyczyny, nie będzie możliwe otrzymanie kolejnego zaświadczenia, ani wzięcie udziału w głosowaniu w obwodzie głosowania właściwym dla miejsca stałego zamieszkania”- podkreśla Państwowa Komisja Wyborcza w swoim komunikacie.
Istnieje też możliwość złożenia wniosku o zmianę miejsca głosowania. Dotyczy to m.in. wyborców czasowo przebywających poza miejscem zameldowania na pobyt stały, w tym wyborców zameldowanych na pobyt czasowy. Wniosek o zmianę miejsca głosowania składa się od 26 kwietnia do 6 czerwca 2024 r.:
- w tradycyjnej papierowej formie do urzędu gminy właściwego dla wybranego stałego obwodu głosowania na obszarze gminy, w której wyborca przebywać będzie w dniu wyborów lub
- w postaci elektronicznej na stronie internetowej gov.pl.
Wyborca, który zmienił miejsce głosowania, zostanie z urzędu skreślony ze spisu wyborców, w którym uprzednio był ujęty w spisie.
Glosowanie w szpitalu, zakładzie karnym, domu pomocy społecznej, akademiku
Co z osobami, które w dniu wyborów, będą przebywały w zakładach leczniczych, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych? Otóż zostaną oni ujęci w spisach wyborców sporządzonych dla obwodów głosowania utworzonych w tych jednostkach i będą mogli zagłosować w tych obwodach.
Jeżeli taki wyborca przybędzie do jednej z wyżej wymienionych jednostek przed dniem wyborów i nie będzie go w spisie wyborców, to zostanie do niego dopisany przez obwodową komisję wyborczą w dniu głosowania.
Jak głosuje w kraju wyborca zamieszkały za granicą?
Wyborca stale zamieszkały za granicą, który będzie przebywał w Polsce w dniu wyborów, w celu wzięcia udziału w głosowaniu powinien złożyć w terminie od dnia 26 kwietnia 2024 r. do dnia 6 czerwca 2024 r. wniosek o zmianę miejsca głosowania.
Istnieje też możliwość głosowania na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania wydanego przez konsula lub gminę, o ile został na swój wniosek ujęty w spisie wyborców w obwodzie głosowania utworzonym odpowiednio za granicą lub w kraju.
Jak w wyborach do Parlamentu Europejskiego głosują osoby niepełnosprawne?
Przepisy przewidują szereg udogodnień dla wyborców niepełnosprawnych oraz wyborców, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat. Jest to m.in. prawo do bezpłatnego transportu do lokalu wyborczego i transportu powrotnego, prawo do głosowania korespondencyjnego lub przez pełnomocnika, oddania głosu w lokalu wyborczym przystosowanym do potrzeb osób niepełnosprawnych itp. W przypadku takich osób warto jednak pamiętać o terminach.
Przykładowo tylko do 27 maja 2024 r. można zgłosić zamiar skorzystania z z prawa do transportu do lokalu lub transportu powrotnego.
Pamiętajmy, iż wyborca niepełnosprawny oraz wyborca, który najpóźniej w dniu głosowania ukończy 60 lat ujęty w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania w danej gminie, ma prawo do uzyskiwania informacji m.in. o warunkach i formach głosowania. Na wniosek takiego wyborcy informacje te przekazuje wójt, burmistrz lub prezydent miasta telefonicznie lub w materiałach informacyjnych.
Co warto wiedzieć o wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2024 r.?
- Eurowybory w Polsce odbędą się 9 czerwca 2024 r. w godz. 7:00-21:00;
- Wyborcy wybiorą 53 posłów do Parlamentu Europejskiego;
- Wybory do Parlamentu Europejskiego są powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym;
- Zgodnie z Kodeksem wyborczym w wyborach do Parlamentu Europejskiego karta do głosowania może w razie potrzeby składać się z odpowiedniej liczby zadrukowanych jednostronnie, trwale połączonych kartek. Jak informuje PKW, w wyborach tegorocznych otrzymamy jedną kartę;
- Znak „x”, który jest kluczowy dla oddania ważnego głosu oznacza co najmniej dwie linie, które przecinają się w obrębie kratki.
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (j. t. Dz. U. z 2023 r., poz. 2408)