Ubodzy pracujący: pracują ale są biedni

Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
rozwiń więcej
ubodzy, pracujący, biedni / Ubodzy pracujący: pracują ale są biedni / ShutterStock

Co z tego, że wynagrodzenie minimalne rośnie, że jest waloryzacja emerytur i rent jak wciąż mamy z takim zjawiskiem jak: UBODZY PRACUJĄCY. Wiele osób w Polsce wciąż żyje od 1. do 1. Co gorsza, często są to osoby dobrze wykształcone, z ustabiliozowaną sytuacją społeczną rodzinną, znający kilka języków, posiadający doświadczenie zawodowe. Czemu Polska niewiele z tym robi?

Jak podaje Eurofound: Ubodzy pracujący są znaczną grupę w ogólnych danych statystycznych o ubóstwie i szacuje się, że stanowią 10% pracowników w Europie. W sprawozdaniu zbadano ubóstwo pracujących w Unii Europejskiej. Kluczowe ustalenia jakie wynikają z raportu są wciąż aktualne i dotyczą m.in. tego, że:

  • Chociaż trudno jest dostrzec wyraźne tendencje, istnieje związek między wzrostem niestandardowych form zatrudnienia w wielu państwach a wzrostem odsetka Europejczyków zagrożonych ubóstwem pracujących. W Polsce ten trend też funkcjonuje, umowy cywilnoprawne nie dają takiej ochrony i stabilności finansowej jak typowe pracownicze zatrudnienie.
  • O ile odpowiednie wynagrodzenie minimalne jest podstawowym filarem modeli ochrony socjalnej dla ubogich pracujących, oczywiste jest, że w polityce należy bardziej zwrócić uwagę na minimalny dochód gospodarstw domowych, lepiej odzwierciedlający sytuację wielu ubogich pracujących.
  • Ubodzy pracujący mają znacznie większe problemy społeczne niż ogół ludności. Ubóstwo pracujących jest związane z niższym poziomem subiektywnego i psychicznego dobrostanu, problemami z zakwaterowaniem oraz gorszymi relacjami z innymi osobami i poczuciem wykluczenia społecznego. To wskazuje, że istotne znaczenie ma zwrócenie szczególnej uwagi na tę grupę i lepsze udokumentowanie sytuacji społecznej osób zagrożonych ubóstwem pracujących.
  • Większość państw członkowskich nie zajmuje się konkretnie problemem ubóstwa pracujących. Wydaje się, że Polska też! Rządy i partnerzy społeczni ujmują tę kwestię w ramach dyskusji na temat ubóstwa w bardziej ogólnym ujęciu, ze szczególnym naciskiem na środki służące podejmowaniu pracy. W związku z tym niewielka jest liczba polityk, które bezpośrednio służą ochronie lub poprawie sytuacji ubogich pracujących.

Wzrost wynagrodzenia minimalnego eliminuje zjawiska: ubogich pracujących i nie rekompensuje rosnących kosztów życia

Z badania SW Research na zlecenie Gi Group Holding wynika, że choć w ostatnim kwartale 38,9% pracowników deklarowało otrzymanie podwyżki, to 46,4% nie zauważyło żadnych zmian w sytuacji materialnej, a 28,5% odnotowało jej pogorszenie. O podniesieniu wynagrodzenia najczęściej informowali w badaniu pracownicy fizyczni (42%), a na jego obniżenie wskazało w tej grupie 11% ankietowanych. Jednocześnie 31% z nich zadeklarowało pogorszenie swojej sytuacji materialnej. Grupą zawodową, która w największym stopniu spotkała się z obniżeniem pensji, są młodsi specjaliści – odnotował to co piąty z nich (19%). Jednocześnie odsetek odczuwających pogorszenie kondycji finansowej wyniósł w tej grupie 27%. Zważywszy na to, że podwyżki pensji nie pozwalają wielu zatrudnionym na utrzymanie dotychczasowego standardu życia, można spodziewać się dalszej presji z ich strony. To duże wyzwanie dla firm ze względu na rosnące koszty działalności, wahania popytu w wielu sektorach i niepewną koniunkturę gospodarczą. Efektywna polityka płacowa pozostanie ważnym tematem także w kontekście planowanego na czerwiec przyszłego roku wdrożenia dyrektywy unijnej dotyczącej ograniczenia nierówności wynagrodzeń – podkreśla Mariusz Lemparty, Branch Manager w Grafton Recruitment.

Pracują, ale ich sytuacja się nie polepsza: 28,5% pracujących zauważa pogorszenie swojej sytuacji materialnej

Jak wynika z badania przeprowadzonego na potrzeby „Barometru Rynku Pracy 2025” Gi Group Holding.Choć 39% Polaków wskazuje na wzrost wynagrodzeń, poprawę sytuacji materialnej zauważa znacznie mniejszy odsetek – co czwarty z nich, przede wszystkim najmłodsi zatrudnieni oraz pracujący w handlu. Jednocześnie prawie co trzeci zatrudniony zauważa pogorszenie stanu swoich finansów, a prawie co drugi nie widzi zmiany - wynika z badania przeprowadzonego na potrzeby „Barometru Rynku Pracy 2025” Gi Group Holding. Mimo deklarowanego wzrostu wynagrodzenia u niemal 40% badanych, realna poprawa sytuacji materialnej pozostaje poza zasięgiem wielu pracowników – w ostatnich sześciu miesiącach zauważył ją co czwarty zatrudniony (25,1%), podczas gdy niemal co trzeci (28,5%) odnotował pogorszenie - wynika z badania przeprowadzonego na potrzeby „Barometru Rynku Pracy 2025” Gi Group Holding. Największa grupa badanych, 46,4%, nie zauważyła żadnych różnic.

– To przede wszystkim siła nabywcza decyduje o tym, jak oceniana jest codzienna kondycja finansowa gospodarstw domowych. Znaczący wzrost cen spowodował, że nawet osoby, które w ostatnim kwartale zadeklarowały podwyżkę płacy, mogą odczuwać pogorszenie swojej sytuacji materialnej. Coraz częściej pojawia się też potrzeba dodatkowego źródła dochodu lub bardziej świadomego zarządzania domowym budżetem – zauważa Anna Wesołowska, Dyrektor Zarządzająca Gi Group.

Jakie wsparcie dla ubogich pracujących?

Udało się dotrzeć do programu skierowanego dla osób poniżej 30 lat. Program funkcjonuje też w 2025 r., bo od 01.01.2024 do 31.12.2026 r. Dla kogo: Niniejszy nabór skierowany jest do osób ubogich pracujących. Szczegóły można znaleźć na Portalu Funduszy Europejskich.

Kim jest osoba uboga pracująca?

Na tle wyżej wskazane programu osoba uboga pracująca to: osoba pracująca:

  • a) zamieszkująca w gospodarstwie domowym, w którym dochody (z wyłączeniem transferów społecznych, przypadające na jedną osobę nie przekraczają kryteriów dochodowych ustalonych w oparciu o próg interwencji socjalnej w miesiącu poprzedzającym przystąpienie do projektu, albo
  • b) której dochody podlegające opodatkowaniu w ujęciu miesięcznym nie przekraczają minimalnego wynagrodzenia za pracę w miesiącu poprzedzającym przystąpienie do projektu.

W ramach świadczeń społecznych można wyodrębnić następujące grupy: świadczenia dotyczące rodziny, dodatki mieszkaniowe, świadczenia dla bezrobotnych, świadczenia związane z wiekiem, renty rodzinne, świadczenia chorobowe, świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami, stypendia, świadczenia dotyczące wykluczenia społecznego.

Ważne

Pogorszenie sytuacji materialnej najczęściej zauważają zarabiający poniżej 4 000 zł. Wskazuje na to aż około 40% osób, przy czym odsetek deklarujących osłabienie stanu swoich finansów znacząco przewyższa odsetek odnotowujących poprawę. Proporcje zmieniają się, gdy miesięczne wynagrodzenie przekracza 5 000 zł – tu odsetek pracujących, którzy zauważyli poprawę jest wyższy.

  • Na osłabienie sytuacji materialnej wskazuje co trzeci pracownik niższego szczebla (34%), przy czym zaledwie co dziesiąty zatrudniony na tym stanowisku deklaruje poprawę. Także co trzeci wykonujący prace fizyczne (31%) mówi o pogorszeniu stanu finansów, choć jednocześnie co czwarty deklaruje poprawę.
  • Na pogorszenie sytuacji materialnej wskazują częściej osoby w wieku 45-54 lat (34% z nich), mieszkające w mniejszych ośrodkach miejskich lub na wsi.
  • Na polepszenie sytuacji materialnej wskazują znacznie częściej najmłodsi pracownicy (18–24 lata). Deklaruje to niemal 37% z nich, podczas gdy wśród przedstawicieli pokolenia 55+ zaledwie 20%. Na lepszy stan swoich finansów wskazują też częściej kierownicy (40% wskazań).
  • Poprawę w największym stopniu odczuwają osoby zatrudnione w handlu (36,7%). To jedyna branża, w której odsetek osób z poprawą sytuacji materialnej był wyraźnie wyższy.

Źródło: Eurostat, Gi Group Holding, Portal Funduszy Europejskich

Prawo
Ile jest warta informacja czy akcja zdrożeje? Kolizja interesów prawnych i obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej a należyte wykonywanie zadań giełdowych. Przepisy i sankcje
05 maja 2025

W sytuacji kolizji pomiędzy obowiązkiem lojalnego wykonywania obowiązków służbowych a obowiązkiem zachowania tajemnicy i ochrony informacji poufnych, rozstrzygnięcie, które przyznaje pierwszeństwo temu drugiemu, opiera się na fundamentalnych zasadach prawa rynku kapitałowego oraz etyce zawodowej. Zasadniczo, ochrona rynku finansowego i zapobieganie nadużyciom w obrocie papierami wartościowymi mają nadrzędne znaczenie, a w związku z tym obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej w kontekście informacji poufnych staje się priorytetowy. Jest to nie tylko kwestia przestrzegania przepisów prawa, ale także zapewnienia uczciwości i przejrzystości w działaniach podejmowanych na rynku kapitałowym - pisze radca prawny K. Jakub Gładkowski. I wyjaśnia także jakie są sankcje i odpowiedzialność za tego typu naruszenia w unijnym i polskim porządku prawnym.

Rozwód w 2025 i 2026 r. [FAQ]
05 maja 2025

Co może się zmienić w procedurach rozwodowych? Jakie są aktualne przepisy? Co trzeba wiedzieć o rozwodzie w 2025 2026 r.? Oto odpowiedzi na najważniejsze pytania!

Sejm na żywo 5 maja: Komisja śledcza ds. Pegasusa
05 maja 2025

Przesłuchanie nadinsp. Adama Cieślaka, Komendanta Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości.

Emerytura i renta po śmierci seniora. Kiedy można ją zatrzymać, a kiedy trzeba zwrócić. ZUS musi wypłacić świadczenie jeżeli zmarły nabył do niego prawo
05 maja 2025

ZUS informuje, że po śmierci osoby pobierającej emeryturę lub rentę, ZUS wstrzymuje wypłatę świadczeń, ponieważ prawo do nich wygasa. Jeśli jednak emerytura lub renta została wypłacona po śmierci, ale w miesiącu, w którym ta śmierć miała miejsce, nie zawsze jest konieczne zwracanie tych pieniędzy do ZUS-u. W niektórych sytuacjach rodzina może zatrzymać ostatnią wypłatę, o ile zmarły miał do niej prawo.

Dwie decyzje w jednej kopercie prześle ZUS do emerytów i rencistów w maju 2025 r. Przeczytaj uważnie i sprawdź wysokość świadczeń
05 maja 2025

Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczął wysyłkę corocznej korespondencji do emerytów i rencistów. W jednej kopercie znajdą dwie decyzje – o waloryzacji z marca 2025 r. oraz przyznaniu dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego czyli tzw. trzynastki.

Grillowanie na balkonie i w parku – czy jest dozwolone?
05 maja 2025

Nadejście wiosny można poczuć nie tylko w zwiększonych temperaturach, ale także w zapachach unoszonych przez powietrze. Bowiem gdy tylko zaczyna się sezon, Polacy chętnie zaczynają grillować. Rośnie wtedy nie tylko sprzedaż grillowych akcesoriów, ale także statystyczna liczba mandatów udzielonych przez Straż Miejską plenerowym koneserom. Większość mieszkańców miast nie posiada własnego ogrodu, dlatego wielu zadaje sobie pytanie, czy grillowanie na balkonie lub w parku jest dozwolone.

Jak nie zaciągać pożyczki?
05 maja 2025

Każde postanowienie w umowie pożyczkowej może mieć realny wpływ na sytuację finansową pożyczkobiorcy, zwłaszcza jeśli chodzi o dodatkowe opłaty, prowizje czy warunki spłaty. Bardzo ważna jest świadomość prawna, pochopne podejmowanie decyzji odłóż na bok. Zatem jak nie zaciągać pożyczki?

2962 zł dla matek czy ojców, bo: 500 zł (aktywnie w domu) + 1662 zł (zasiłek) + 800plus. Nie opłaca im się pracować za minimalną krajową
05 maja 2025

Mówi się o państwie opiekuńczym, o państwie socjalnym. I coś w tym jest. Wśród rodziców dzieci, którzy nie są zatrudnieni mówi się, że przy różnych świadczenia pieniężnych i zasiłkach jakie można otrzymać od państwa nie opłaca im się pracować za minimalną krajową. Wprawdzie może mieliby netto te kilkaset złotych więcej, ale za to jakim kosztem, kosztem pracy i czasu. Rodzice wolą dostać np. 2962 zł, bo: 500 zł (aktywnie w domu) + 1662 zł (zasiłek) + 800plus. Oczywiście taki schemat nie jest dany raz na zawsze! Jeśli jest dwoje dzieci kwota ta zwiększa się o kolejne 500 i 800 zł.

Uważam, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 4 czerwca 2024 r. niesprawiedliwie pominął grupę emerytów, która złożyła wnioski o wcześniejszą emeryturę między 6 czerwca a 31 grudniem 2012 r.
04 maja 2025

Do naszej redakcji stale trafiają historie emerytów, którzy uważają, że zostali pokrzywdzeni przez niekorzystne przeliczenie wcześniejszych emerytur. Trwa to od 2013 r. aż do dnia dzisiejszego. Mechanizm pokrzywdzenia? Emerytura powszechna jest pomniejszana o np. 1000 zł miesięcznie jako sankcja za pójście na emeryturę wcześniejszą. Miesiąc w miesiąc. W artykule przykład takiego listu – autorem jest emerytowany operator kamery. Opisał, że wprost pytał się w ZUS w 2012 r (pracowników i służby prasowe), czy straci na emeryturze powszechnej za pójście na wcześniejszą emeryturę. Usłyszał, że absolutnie nie. Okazało się, że stracił i traci do teraz (do 2025 r.). Historia emeryta jest więc interesująca bo czuł w 2012 r., że zbyt piękne jest, aby nie było jakiegoś haczyka we wcześniejszej emeryturze. I próbował uniknąć zagrożenia szukając informacji w ZUS. Nie udało mu się (pomimo starań).

Zasiłek nie przez 180 ale nawet przez 365 dni dla wybranych osób. Jest ustawa i czeka na wejście w życie
05 maja 2025

Zasiłek nie przez 180 ale nawet przez 365 dni dla wybranych osób. Jest ustawa i czeka na wejście w życie, ale czy to wpłynie na aktywizację osób bezrobotnych? Raczej nie, tym bardziej, że ustawodawca poszerzył krąg podmiotów mający prawo do zasiłku przez rok.

pokaż więcej
Proszę czekać...