Święta Bożego Narodzenia kojarzą nam się z ciepłą, domową atmosferą i spędzaniem czasu z rodziną. Coraz częściej jednak także w pracy chcemy poczuć magię Świąt. Wielu nie wyobraża już sobie tego okresu bez kolacji firmowej czy składania bożonarodzeniowych życzeń. Wielu też przydałby się wtedy dodatkowy zastrzyk gotówki.
Coraz więcej pracowników otrzymuje w tym okresie wsparcie od swoich pracodawców. Należy jednak rozróżnić dwie sytuacje. Pierwsza, gdy pomoc dla pracowników z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych jest obowiązkiem pracodawcy. Druga, gdy pracodawca z własnej woli i z własnych środków obrotowych przekazuje pracownikom różnego rodzaju „prezenty”: bony, premie czy nawet kilka dni wolnego.
Ustawowy obowiązek pracodawcy
Zasady tworzenia funduszu i przyznawania świadczeń socjalnych określa ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 1996 r. Nr 43, poz. 163 z późn. zm., zw. dalej „uzfśs”). Zgodnie z ustawą obowiązek utworzenia Funduszu ciąży na pracodawcach, którzy zatrudniają co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, oceniając na dzień 1 stycznia danego roku. Dodatkowo, jak stanowi art. 3 ust. 2 uzfśs: „pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych tworzą Fundusz, bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników”. Fundusz powstaje z tzw. corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do liczby osób zatrudnionych. Najogólniej rzecz ujmując, na jednego zatrudnionego przypada 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą.
Zasady przyznawania świadczeń określa pracodawca w regulaminie uzgodnionym z zakładową organizacją związkową. Należy pamiętać o tym, że regulamin nie może powstać w oderwaniu od ustawy. Jeśli u pracodawcy nie działa organizacja związkowa, regulamin uzgadnia się z wybranym przez pracowników reprezentantem. Jeżeli z kolei u pracodawcy działa kilka organizacji, muszą one przedstawić wspólne stanowisko.
Ważne!
Zwróćmy uwagę na fakt, że przyznawanie świadczeń z Funduszu uzależnione jest od kryterium socjalnego: sytuacji materialnej, rodzinnej i życiowej kandydatów. SN w wyroku z dn. 16 września 2009 r., I UK 121/09, wyraźnie stwierdził, iż w momencie, w którym każdy z pracowników otrzymuje np.: bon towarowy o wartości 300 zł, nie możemy mieć do czynienia z wykorzystaniem środków z Funduszu. Są to bowiem świadczenia przydzielane bez względu na sytuację materialną pracownika. W takiej sytuacji bony przyznaje się ze środków własnych pracodawcy.
W regulaminie określa się także formę takiego świadczenia. Mogą to być zarówno bony, talony, jak i paczki czy świadczenia pieniężne, pod warunkiem, że przyznawane są wedle zasad określonych w ustawie.
Uprawnionymi do korzystania z Funduszu są zgodnie z art. 2(5) uzfśs: pracownicy, emeryci i renciści będący byłymi pracownikami i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał w regulaminie prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z Funduszu. Poprzez pracowników rozumiemy wszystkich pozostających w stosunku pracy, niezależnie od tego czy jest to umowa o pracę czy też np.: mianowanie. Wyłączone natomiast z przywileju korzystania z Funduszu są osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych.
Polecamy: Kodeks pracy 2013 z komentarzem - praktycznie o rewolucyjnych zmianach
Środki obrotowe
Gdy Fundusz nie istnieje u danego pracodawcy, wsparcie na święta zależy od jego dobrej woli, ponieważ finansuje je z własnych środków obrotowych. W momencie, w którym pracodawca decyduje się na ufundowanie prezentów swoim pracownikom, nie wiążą go żadne ograniczenia. Sam decyduje, w jakiej formie udziela pracownikom wsparcia. Nie obowiązuje go także kryterium socjalne. Firmy prywatne coraz częściej wręczają swoim pracownikom bony towarowe czy też upominki rzeczowe.
Niektórzy pracodawcy natomiast udzielają swoim pracownikom dodatkowego czasu wolnego, właśnie w okresie świątecznym. Większość pracowników chwali sobie takie rozwiązanie, ponieważ mają więcej czasu na przygotowania świąteczne czy odpoczynek z rodziną.
Zobacz serwis: Dodatki
Nowym rozwiązaniem jest wręczanie pracownikom tzw. karty przedpłaconej. Pracodawca przy jej zakupie decyduje o wartości doładowania, a pracownik zgromadzone na karcie środki może wykorzystać w dowolnym punkcie handlowo-usługowym.