Osoby podejmujące pracę zarobkową na terenie państw Wspólnoty nierzadko zamieszkują w innym państwie niż to, którego prawo w zakresie ubezpieczeń społecznych ma do nich zastosowanie.
Jak ubiegać się o zasiłek jeżeli podlega się polskiemu ustawodawstwu a zamieszkuje w innym państwie
Jeżeli świadczenie przysługuje Ci w Polsce, a mieszkasz w innym państwie członkowskim i tam staniesz się niezdolny do pracy, uzyskanie zasiłku wygląda następująco:
- w terminie trzech dni od powstania niezdolności do pracy musisz powiadomić o tym zagraniczną instytucję ubezpieczeniową i dostarczyć zaświadczenie wydane przez lekarza leczącego,
- jeżeli w państwie, w którym zamieszkujesz, lekarze leczący nie są uprawnieni do wydawania zaświadczeń lekarskich, zostaniesz poddany badaniu lekarskiemu
- na podstawie badania zostanie stwierdzona Twoja niezdolność do pracy i jej okres,
- zagraniczna instytucja ubezpieczeniowa, po dokonaniu kontroli administracyjnej, przekazuje zaświadczenie o niezdolności do pracy oddziałowi ZUS właściwemu z punktu widzenia Twojego podlegania ubezpieczeniu chorobowemu (przyjmuje się, że zwolnienie lekarskie zostało dostarczone w dniu, w którym uprawniony przedłożył je w instytucji miejsca zamieszkania),
- jeżeli ZUS ustali, że zobowiązany do wypłaty świadczenia zgodnie z polskimi przepisami jest płatnik składek, przekazuje zaświadczenie lekarskie temu płatnikowi, aby ustalił Twoje prawo do świadczenia i wypłacił je,
- jeżeli do wypłaty zasiłku zobowiązany będzie ZUS, to jego jednostka stwierdzi nabycie przez Ciebie prawa do zasiłku, ustali jego podstawę wymiaru i wypłaci, zgodnie z polskimi przepisami.
Anna D. zamieszkuje razem z mężem we Francji. Jednocześnie prowadzi działalność pozarolniczą w Polsce i z tego tytułu podlega ubezpieczeniom społecznym (w tym dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu). Mąż Anny D. zachorował ciężko i ubezpieczona musiała przerwać prowadzenie działalności, żeby móc się nim zająć. Po uzyskaniu od lekarza zaświadczenia o konieczności sprawowania opieki nad chorym mężem Pani Anna D. w ciągu 3 dni powinna przesłać je do ZUS w Polsce. Załączając bowiem stosowne dokumenty, będzie miała prawo do zasiłku opiekuńczego przysługującego jej na podstawie polskich przepisów. ZUS właściwy ze względu siedziby Anny D. jako osoby prowadzącej działalność ustali jej prawo do zasiłku oraz wypłaci świadczenie zgodnie z dyspozycją.
Jak ubiegać się o zasiłek w Polsce, jeżeli podlega się ustawodawstwu innego państwa członkowskiego
Jeżeli mieszkasz w Polsce, a pracujesz lub wykonujesz działalność na własny rachunek w innym państwie członkowskim i tam jesteś ubezpieczony, to nabywasz prawa do świadczenia w razie choroby lub macierzyństwa z instytucji właściwej tego państwa członkowskiego, zgodnie z obowiązującym ją ustawodawstwem. Zasiłek zostanie Ci wypłacony po zachowaniu następującej procedury:
- kiedy staniesz się niezdolny do pracy mieszkając w Polsce powinieneś w ciągu trzech dni w oddziale ZUS właściwym ze względu na miejsce zamieszkania złożyć zaświadczenie o niezdolności do pracy wydane przez lekarza (druk ZUS ZLA),
- ZUS dokonuje kontroli administracyjnej i przesyła zaświadczenie instytucji ubezpieczeniowej kraju, w którym przysługują Ci świadczenia,
- właściwa instytucja w państwie podlegania ustali prawo do świadczenia, obliczy jego wysokość zgodnie ze swoimi przepisami, a następnie wypłaci świadczenie.
Olgierd S. zamieszkały na stałe we Wrocławiu, jest zatrudniony jako pracownik budowy na podstawie umowy o pracę w Niemczech, gdzie podlega z tego tytułu ubezpieczeniom. W czasie jednego z weekendów spędzonych w domu złamał rękę. Udał się tego samego dnia do lekarza rodzinnego, który wystawił mu zaświadczenie o niezdolności do pracy. Zaświadczenie to pan Olgierd S. powinien złożyć we wrocławskim oddziale ZUS w ciągu 3 dni od jego wystawienia. Następnie zaświadczenie to będzie przesłane do instytucji ubezpieczeniowej w Niemczech, która ustali prawo do świadczenia z tytułu niezdolności do pracy jakiej uległ ubezpieczony oraz wypłaci stosowne świadczenie.
Wypłata świadczeń
Przyznane Ci świadczenie nie musi być wypłacane w kraju, który jest zobowiązany do wypłaty. Jeżeli zamieszkujesz w danym państwie, a prawo do zasiłku masz w innym państwie, możesz wystąpić o przekazywanie świadczenia zgodnie z miejscem Twojego pobytu.
A więc w przypadku, kiedy masz prawo do zasiłku w Polsce, a mieszkasz w innym kraju, to możesz wystąpić do ZUS lub płatnika składek z wnioskiem o przekazywanie tego świadczenia do państwa Twojego zamieszkania. Wtedy zasiłek zostanie przekazany bezpośrednio do kraju Twojego pobytu, na wskazany rachunek bankowy
Natomiast jeżeli zamieszkujesz w Polsce, a masz prawo do świadczenia w innym państwie członkowskim, to możesz wnioskować do instytucji ubezpieczeniowej tego kraju o przekazanie świadczenia Tobie bezpośrednio do Polski
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego w stosunku do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.Urz. WE L 149 z 5.07.1971 r., s. 2 i nast. z późn. zm.)
Rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego w stosunku do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.Urz. WE L 74 z 27.03.1972 r., s. 1 i nast. z późn. zm.)