Co to jest zasiłek chorobowy?
Zasiłek chorobowy jest świadczeniem wypłacanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych osobie niezdolnej do pracy, która jest objęta ubezpieczeniem społecznym (obowiązkowym lub dobrowolnym). Przysługuje on po upływie tzw. okresu wyczekiwania. W przypadku ubezpieczenia obowiązkowego wynosi on 30 dni, natomiast przy ubezpieczeniu dobrowolnym 90 dni. Dopiero po tym czasie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, pracownik uzyskuje prawo do zasiłku chorobowego. Do okresu ubezpieczenia chorobowego wlicza się także poprzednie jego okresy, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego. Wyjątkowo prawo do zasiłku chorobowego przysługuje po spełnieniu określonych warunków już od pierwszego dnia ubezpieczenia. Obejmuje ono absolwentów szkół lub szkół wyższych, posłów i senatorów i osoby niezdolne do pracy w skutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy. Dotyczy to również osób ubezpieczonych obowiązkowo, które mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego. Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres maksymalnie 182 dni, a w przypadku gruźlicy oraz gdy niezdolność do pracy przypada na okres ciąży 270 dni.
Zobacz także: Komu i na jakich zasadach przysługuje zasiłek chorobowy
Osoba niezdolna do pracy
Zgodnie z regulacjami Kodeksu pracy, zasiłek chorobowy przysługuje określonym osobom czasowo niezdolnym do pracy. Dotyczy to chorych, poszkodowanych w wypadkach przy pracy, a także chorych w czasie ciąży. Przez pierwszy okres niezdolności pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia od pracodawcy. Co do zasady pracownik ma prawo do 33 dni nieobecności w pracy, w ciągu roku, z powodu choroby. W przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia, limit ten wynosi 14 dni. Pracownicy, w czasie nieobecności spowodowanej chorobą, mają prawo do otrzymywania 80% normalnego wynagrodzenia za pracę. Wyjątkowo, gdy ci sami pracownicy nieobecni są z powodu wypadku przy pracy, lub choroby w ciąży przysługuje im uprawnienie do otrzymywania 100% normalnego wynagrodzenia przez takie same okresy w ciągu roku. Dopiero w sytuacji, gdy niemożność wykonywania pracy rozciąga się na czas przekraczający ustawowe limity, a pracodawca w umowie o pracę ich nie rozszerzył, wówczas pracownik może wystąpić o przyznanie mu zasiłku chorobowego z ZUS.
Wysokość zasiłku chorobowego
Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa, określa dokładne stawki zasiłku chorobowego przysługujące poszczególnym kategoriom osób. Co do zasady wynosi on 80% podstawy wymiaru zasiłku. Za czas pobytu w szpitalu stawka ta jest równa 70% podstawowego wymiaru zasiłku. Wyjątkowo zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy w sytuacji, gdy niezdolność wykonywania pracy przypada na okres ciąży, powstała wskutek wypadku w pracy lub w drodze do pracy, a także wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim kandydatów do transplantacji.
Kiedy zasiłek chorobowy nie przysługuje?
Przede wszystkim prawo do zasiłku chorobowego ustaje, kiedy zostanie wyczerpany ustawowy czas, przez który zasiłek może przysługiwać (182 lub 270 dni). Zasiłek nie przysługuje również w sytuacji, gdy pracownik niezdolny do pracy zachowuje prawo do wynagrodzenia na podstawie odrębnych przepisów. Również okres bezpłatnego urlopu, urlopu wychowawczego i tymczasowego aresztowania lub pozbawienia wolności, uniemożliwiają pobieranie zasiłku chorobowego. Poza tym prawa do tego zasiłku nie mają osoby, którym przysługuje prawo do renty lub emerytury, a także te, które są uprawnione do pobierania zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Dotyczy to także osób, które kontynuują lub podjęły działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym. Także w sytuacji, gdy niezdolność do pracy powstała wskutek umyślnego popełnienia przestępstwa lub wykroczenia przez pracownika lub nadużycia alkoholu, nie może on liczyć na zasiłek chorobowy. Należy także pamiętać, że prawo do zasiłku traci osoba, która w okresie pobierania go wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje zwolnienie w sposób niezgodny z jego celem.
Zobacz także: Jakie są zasady ustalania podstawy wymiaru i wysokości zasiłku chorobowego
Procedura
Prawo do zasiłków i ich wysokość ustalają i wypłacają płatnicy składek na ubezpieczenie społeczne (czyli pracodawcy, ale tylko zatrudniający powyżej 20 osób) albo ZUS (w pozostałych przypadkach). Zasiłek chorobowy przyznaje się na podstawie zaświadczenia lekarskiego orzekającego niezdolność do pracy. Sporządza się je w dwóch kopiach. Oryginał wystawiający zaświadczenie przesyła, w ciągu 7 dni bezpośrednio do terenowego oddziału ZUS. Pierwszą kopię otrzymuje ubezpieczony, natomiast druga jest przechowywana przez wystawiającego przez okres 3 lat. Należy pamiętać, że zaświadczenia lekarskie podlegają kontroli, a w razie stwierdzenia ich fałszywości zasiłek chorobowy nie przysługuje. Zaświadczenie lekarskie ubezpieczony jest obowiązany dostarczyć w terminie 7 dni płatnikowi składki ubezpieczeniowej (pracodawcy). Niedopełnienie tego obowiązku skutkuje obniżeniem wysokości zasiłku chorobowego o 25%. Zasiłki wypłacane są osobie, której przysługują, lub osobie przez nią upoważnionej.
Zobacz także serwis: Zasiłki