| Art. 896 Kodeksu cywilnego Darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze nie wykonaną, jeżeli po zawarciu umowy jest stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. |
Objaśnienie
Darowizna niewykonana
Oznacza to sytuację, w po zawarciu umowy darowizny, nie został obdarowanemu przekazany przedmiot darowizny.
Darczyńca zobowiązał się przekazać kwotę 10.000 zł w ciągu 14 dni od daty sporządzenia aktu notarialnego.
Zobacz: Czy można udzielić darowiznę dziecku?
Kiedy jest to niemożliwe ?
Czasami dokonanie darowizny dokonuje się na podstawie samej umowy – np. jeśli ustanawia się ograniczone prawo rzeczowe na rzecz obdarowanego (np. służebność gruntową), czy umarza dług. Wówczas nie można mówić o darowiźnie niewykonanej.
Zmiana stanu majątkowego
Ustawodawca stwierdził, iż możliwość odwołania darowizny może nastąpić jeśli po sporządzeniu umowy (a przed jej wykonaniem) stan majątkowy darczyńcy uległ takiemu pogorszeniu, że wykonanie darowizny:
- spowoduje taki uszczerbek w jego majątku, że nie będzie miał środków na zaspokojenie własnych USPRAWIEDLIWIONYCH POTRZEB.
- Oznacza to, że wartość, lub rodzaj przedmiotu darowizny, w obecnym stanie majątkowym uniemożliwi darczyńcy normalne życie – zakup leków, jedzenia, czy odzieży, utrzymanie domu, spłatę kredytu itp.
- nie będzie mógł wywiązać się z obowiązku alimentacyjnego.
- Obowiązek alimentacyjny nie oznacza tylko potocznego „płacenia alimentów”. Prawie każdy jest bowiem zobowiązany do pomocy i łożenia na rzecz członków najbliższej rodziny : dzieci, małżonka, rodziców, dziadków- jeśli darczyńca ma na swoim utrzymaniu takie osoby – usprawiedliwione jest również odwołania darowizny, jeśli jej wykonanie nie pozwoliłoby na ich utrzymanie.
Wysokość zmiany majątkowej.
Odwołanie darowizny jest co do zasady czynnością nadzwyczajną – godzącą w pewność obrotu. Stąd zmiana majątkowa na niekorzyść darczyńcy musi być istotna – i nagła. Wysokość straty musi uniemożliwiać normalną egzystencję – w odpowiadającą wiekowi, stanowi zdrowia i ilości podopiecznych darczyńcy:
Zobacz: Pomoc prawna
Jan B. Postanowił darować swojemu bratu kwotę 100.000 zł. W międzyczasie jednak w wyniku krachu na giełdzie stracił wszystkie oszczędności – a że giełda była jego jedynym źródłem utrzymania – stracił wszystko. Kwota darowizny – jako znaczna pozwoliła by mu na powrót do normalności.Janusz B. posiadał 2 mieszkania. W akcie darowizny zobowiązał się do przeniesienia własności jednego z nich na rzecz siostry – jak tylko wyprowadzi się lokator, który je wynajmował. Umowa docelowa miała być zawarta do tego czasu. W międzyczasie jego mieszkanie doszczętnie spłonęło- i utracił miejsce zamieszkania. Stąd postanowił odwołać darowiznę.
Sposób odwołania.
Odwołanie darowizny nie dokonanej następuje w drodze pisemnego oświadczenia, które należy przedłożyć obdarowanemu- tak, aby mógł się z nim zapoznać.
Zważywszy na to, że umowa jest niewykonana, nie ma potrzeby występowania na drogę sądową.
W oświadczeniu powinno znaleźć się:
- oświadczenie o odwołaniu darowizny, wraz z oznaczeniem przedmiotu darowizny
- uzasadnienie, wskazujące na przyczyny odwołania darowizny.
Jeśli darowizna nie miała formy aktu notarialnego, obdarowany nie będzie mógł domagać się wydania przedmiotu – a samo odwołanie darowizny będzie tylko formalnością, nie zagrożoną postępowaniem sądowym. Umowa taka jest ważna bowiem jedynie jeśli zostanie wykonana.
Zobacz serwis: Wykonanie i odwołanie darowizny