Pieniądze z ZUS na opiekunkę dla dziecka (np. babcię, dziadka, ciocię lub innego krewnego). 1500 zł albo 1900 zł co miesiąc - nawet gdy opieka trwa niecały miesiąc

ZUS: 1500 zł albo 1900 zł na nianię dla małego dziecka. Dodatkowo budżet państwa finansuje część składek. Już od 1 października 2024 r. / Shutterstock

Rodzice i opiekunowie dzieci do 3. roku życia mogą składać od października 2024 roku (także w 2025 roku) do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wnioski o świadczenia z programu „Aktywny Rodzic”. Ci, którzy pracują zawodowo, a ich dziecko w wieku od 12. do 35. miesiąca życia nie chodzi do żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego i nie jest pod opieką dziennego opiekuna, mogą skorzystać, że świadczenia „Aktywni rodzice w pracy” czyli z tzw. babciowego. Wsparcie wynosi miesięcznie 1500 zł lub 1900 zł, jeżeli dziecko ma odpowiednie orzeczenie o niepełnosprawności. Jeśli rodzice podpiszą z opiekunką lub opiekunem umowę uaktywniającą, to budżet państwa pokryje również cześć kosztów składek. To szczególnie ważne dla osób w wieku emerytalnym, ponieważ tak zwiększą one podstawę emerytury - wyjaśnia Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS w województwie pomorskim.

rozwiń >

Dla kogo świadczenie "Aktywni rodzice w pracy"

Świadczenie "Aktywni rodzice w pracy" przysługuje aktywnym zawodowo:
- rodzicom (matce albo ojcu), z którym dziecko wspólnie mieszka i pozostaje na jego utrzymaniu,
- opiekunom faktycznym dziecka, którzy mają złożony wniosek do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka),
- rodzinom zastępczym,
- osobom, które prowadzą rodzinny dom dziecka.

Świadczenie to przysługuje na wniosek i mogą go złożyć tylko wymienione osoby.

Ważne

Świadczenie "Aktywni rodzice w pracy" nie przysługuje obywatelom Ukrainy ze statusem UKR, którzy przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi.

Świadczenie to przysługuje na każde dziecko w wieku od 12. do 35. miesiąca życia. ZUS wyjaśnia, że wiek dziecka liczy się tak: od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko skończyło 12. miesiąc, do ostatniego dnia miesiąca przed tym, w którym dziecko skończy 36. miesiąc.

Świadczenie to nie przysługuje, jeśli dziecko uczęszcza do żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub jest pod opieką dziennego opiekuna.

Opiekę może natomiast sprawować np. babcia, dziadek lub inny krewny - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim. Do 31 maja 2025 roku rodzice w całym kraju otrzymali już 1 mld 67 mln złotych wsparcia. Świadczenie wypłacane jest maksymalnie przez 24 miesiące.

Ile wynosi świadczenie aktywni rodzice w pracy

Świadczenie "Aktywni rodzice w pracy" przysługuje w wysokości:
1500 zł miesięcznie na dziecko,
1900 zł miesięcznie – jeżeli dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami:
- konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz
- konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

ZUS informuje, że do wniosku o to świadczenie nie trzeba załączać orzeczenia o niepełnosprawności, ponieważ pozyskuje dane o orzeczeniu z systemu EKSMOoN prowadzonego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS). We wniosku trzeba natomiast wpisać numer tego orzeczenia (znajduje się w jego lewym górnym rogu) – razem z kropkami i ukośnikami.

ZUS wyjaśnia, że miesięczna kwota świadczenia jest niepodzielna. Oznacza to, że przysługuje rodzicowi lub opiekunowi w pełnej wysokości, także w przypadku, gdy prawo do świadczenia powstało w trakcie miesiąca, np.:
- w sytuacji, gdy dziecko zostało przyjęte do rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka w połowie lub pod koniec miesiąca, ponieważ prawo przysługuje od dnia faktycznego umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej/rodzinnym domu dziecka,
- w sytuacji gdy rodzic/opiekun rozpoczął aktywność zawodową w trakcie miesiąca (ale spełnił od tego miesiąca warunek minimalnego poziomu aktywności zawodowej).

Gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną, kwotę świadczenia aktywni rodzice w pracy ustala się każdemu z rodziców w połowie wysokości, czyli odpowiednio: 750 zł albo 950 zł miesięcznie.

Od świadczenia "Aktywni rodzice w pracy" nie pobiera się:
- zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych,
- składek na ubezpieczenia społeczne,
- składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Świadczenie to nie podlega egzekucji administracyjnej i komorniczej.

Warunki dotyczące aktywności zawodowej

Świadczenie "Aktywni rodzice w pracy" przysługuje osobie aktywnej zawodowo, czyli przede wszystkim osobom, które:

  1. mają ubezpieczenia emerytalne i rentowe a więc np.:
  • pracują na podstawie umowy o pracę,
  • wykonują pracę nakładczą,
  • pracują na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz jeśli współpracujesz z taką osobą,
  • prowadzą pozarolniczą działalność lub współpracujesz przy jej prowadzeniu,
  • są członkiem rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
  • są posłem lub senatorem, który pobiera uposażenie,
  • są osobą duchowną,
  • pobierają stypendium: doktoranckie, sportowe, dla słuchaczy Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,
  1. mają ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników ustawowo (tzw. obowiązkowe ubezpieczenie w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społęcznego – KRUS) albo przez co najmniej 12 miesięcy bez przerwy na swój wniosek (tzw. dobrowolne ubezpieczenie w KRUS);
  2. pracują w służbach mundurowych, na podstawie stosunku służbowego (żołnierze zawodowi, policjanci, funkcjonariusze Agencji Wywiadu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Celno-Skarbowej, Służby Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej, sędziowie, prokuratorzy, aplikanci Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury);
  3. pobierają:
    - zasiłek macierzyński,
    - zasiłek chorobowy (w tym zasiłek z ubezpieczenia wypadkowego),
    - zasiłek opiekuńczy,
    - zasiłek wyrównawczy (w tym zasiłek z ubezpieczenia wypadkowego),
    - świadczenie rehabilitacyjne (w tym świadczenie z ubezpieczenia wypadkowego),
    - wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy na podstawie Kodeksu pracy.

    Nie dotyczy to osób, które pobierają zasiłek lub świadczenie po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego (czyli np. pobierają zasiłek macierzyński po ustaniu zatrudnienia).

Aby otrzymać świadczenie "Aktywni rodzice w pracy", trzeba wykazać minimalny poziom przychodów, od których opłacane są składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (minimalny poziom podstawy wymiaru składki). Dotyczy on Ciebie oraz osoby, z którą wspólnie wychowujesz dziecko.

Jeśli jesteś rodzicem lub opiekunem, to jako osobę, z którą wspólnie wychowujesz dziecko, możesz wskazać:

  • drugiego rodzica dziecka,
  • małżonka,
  • inną osobę, z którą zgodnie z oświadczeniem mieszkasz i wychowujesz dziecko (np. partnera).
Ważne

Świadczenie "Aktywni rodzice w pracy" przysługuje, jeśli oboje rodzice lub opiekunowie osiągają przychód, którego podstawa wymiaru składek wynosi co najmniej 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę (tzw. warunek łączonego poziomu aktywności zawodowej). Od 1 stycznia 2025 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 4666 zł (brutto).

Dodatkowo podstawa, od której opłacane są składki każdej z tych osób, nie może być niższa od:

  • 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w okresie, na który jest ustalane prawo do świadczenia,
  • 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym okresie, na który jest ustalane prawo do świadczenia – w przypadku osób, które prowadzą pozarolniczą działalność na preferencyjnych zasadach (korzystają z ulg: preferencyjne składki, ulga na start, mały ZUS plus).
Ważne

Samodzielne wychowywanie dziecka

ZUS wyjaśnia, że jeżeli rodzic lub opiekun samodzielnie wychowuje dziecko, to świadczenie "Aktywni rodzice w pracy" przysługuje tej osobie pod warunkiem, że podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od podstawy wynoszącej co najmniej 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Jak ZUS weryfikuje poziom aktywności zawodowej

Aby ustalić prawo do świadczenia "Aktywni rodzice w pracy", ZUS przyjmuje, że:

  • jeśli podlegasz ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym w ZUS (np. jesteś pracownikiem, zleceniobiorcą, prowadzisz działalność gospodarczą i opłacasz składki, w tym preferencyjne składki przez 24 miesiące i mały ZUS plus) – ZUS uwzględnia podstawę wymiaru, od której opłacane są składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe;
  • jeśli podlegasz ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników lub pozostajesz w stosunku służbowym (służby mundurowe, sędziowie, prokuratorzy) – spełniasz warunek osiągania przychodu w wysokości 100% minimalnego wynagrodzenia;
  • jeśli prowadzisz działalność gospodarczą i korzystasz z ulgi na start (czyli nie podlegasz ubezpieczeniom społecznym przez 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej) – spełniasz warunek opłacania składek od podstawy stanowiącej 30% minimalnego wynagrodzenia;
  • jeśli pobierasz zasiłek (macierzyński, chorobowy, opiekuńczy), świadczenie rehabilitacyjne albo wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy na podstawie przepisów Kodeksu pracy – podstawa wymiaru składek jest taka, jaka byłaby przyjęta, gdyby zasiłek, świadczenie lub wynagrodzenie nie były pobierane w tym okresie, czyli ostatnio przyjęta do obliczenia składek;
    (jeżeli nie jest możliwe ustalenie podstawy wymiaru składek w ten sposób, za podstawę tę przyjmuje się kwotę zasiłku, świadczenia albo wynagrodzenia;)
  • jeśli pobierasz zasiłek wyrównawczy – przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględniamy kwotę tego zasiłku.

Przykład 1
Ojciec dziecka złożył wniosek o świadczenie aktywni rodzice w pracy. Ojciec wychowuje dziecko wspólne z jego matką. Oboje pracują na umowę o pracę. Ojciec otrzymuje 350% minimalnego wynagrodzenia za pracę, natomiast matka pracuje na 1/3 etatu i zarabia 40% minimalnego wynagrodzenia.

Rodzice spełniają warunek łącznej aktywności zawodowej – ich łączna podstawa wymiaru składek jest większa niż 100% minimalnego wynagrodzenia.

Matka nie spełnia jednak warunku minimalnej aktywności zawodowej jednego z rodziców (tzw. warunek indywidualnej aktywności zawodowej), gdyż jej wynagrodzenie jest niższe od kwoty stanowiącej 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Oznacza to, że prawo do świadczenia nie przysługuje.

Przykład 2
Matka samodzielnie wychowująca córkę złożyła wniosek o świadczenie aktywni rodzice w pracy. Matka pracuje na umowę zlecenia. Wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek wynosi 120% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Matka spełnia warunek minimalnego poziomu aktywności zawodowej, który jest przewidziany dla osoby samodzielnie wychowującej dziecko.

Oznacza to, że prawo do świadczenia przysługuje.

Przykład 3
Matka samodzielnie wychowująca córkę złożyła wniosek o świadczenie aktywni rodzice w pracy. Matka prowadzi pozarolniczą działalność, od której opłaca składki na ubezpieczenia społeczne od preferencyjnej podstawy wymiaru, czyli 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Matka nie spełnia warunku minimalnego poziomu aktywności zawodowej, który jest przewidziany dla osoby samodzielnie wychowującej dziecko, czyli 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Oznacza to, że prawo do świadczenia nie przysługuje.

Przykład 4
Matka złożyła wniosek o świadczenie aktywni rodzice w pracy na córkę, którą wychowuje wspólnie z ojcem dziecka. Matka pracuje na ½ etatu i jej wynagrodzenie, od którego opłacane są składki, wynosi 60% minimalnego wynagrodzenia. Ojciec dziecka prowadzi działalność gospodarczą i korzysta z ulgi na start, czyli w jego sytuacji podstawa wymiaru składek wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia.

Warunek indywidualnej aktywności zawodowej spełnia każde z rodziców.

Rodzice nie spełniają jednak warunku łącznej aktywności zawodowej, ponieważ łączna podstawa wymiaru składek w ich przypadku wynosi 90% minimalnego wynagrodzenia w miesiącu. Oznacza to, że prawo do świadczenia nie przysługuje.

Przerwa w aktywności zawodowej

Jeśli pobierasz świadczenie i ty albo osoba, która wspólnie z Tobą wychowuje dziecko, przestajecie spełniać warunki dotyczące aktywności zawodowej, świadczenie przysługuje do końca następnego miesiąca po tym, w którym te warunki nie są spełnione.

Możesz skorzystać z tej zasady dwa razy, w czasie kiedy świadczenie przysługuje na dziecko (między pierwszym dniem miesiąca, w którym dziecko skończyło 12. miesiąc, a ostatnim dniem miesiąca przed tym, w którym dziecko skończy 36. miesiąc).

Przykład 5
Ojciec pobiera świadczenie aktywni rodzice w pracy na syna. Zostało ono przyznane od 1 stycznia 2025 r. do 31 grudnia 2026 r. Ojciec wychowuje syna wspólnie z matką dziecka. Ojciec jest pracownikiem i otrzymuje 250% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Matka prowadzi firmę, z której opłaca składki na ubezpieczenia społeczne od 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Od 1 lipca 2025 r. matka zakończyła prowadzenie firmy. W tej sytuacji ojciec zachowuje prawo do świadczenia do 31 sierpnia 2025 r. (do końca miesiąca następującego po miesiącu, w którym matka nie spełnia warunku w zakresie aktywności zawodowej).

Kiedy nie przysługuje świadczenie "Aktywni rodzice w pracy"

Świadczenie to nie przysługuje, jeżeli:
a) dziecko uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego lub jest pod opieką dziennego opiekuna – w takim przypadku można ubiegać się o świadczenie Aktywnie w żłobku lub Aktywnie w domu,
b) dziecko uczęszcza do przedszkola– w takim przypadku można ubiegać się o świadczenie Aktywnie w domu,
c) w czasie, gdy ubiegasz się o świadczenie Aktywni rodzice w pracy albo je pobierasz, pozbawiono Cię władzy rodzicielskiej,
d) na to samo dziecko za dany miesiąc:
- przyznano świadczenie Aktywnie w żłobku,
- przyznano świadczenie Aktywnie w domu,
e) Tobie lub członkowi Twojej rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia aktywni rodzice w pracy (nie dotyczy to świadczeń z państw UE/EFTA oraz Wielkiej Brytanii).

Gdzie i jak złożyć wniosek o świadczenie "Aktywni rodzice w pracy"

Wniosek o świadczenie świadczenia "Aktywni rodzice w pracy" składa się wyłącznie w formie elektronicznej – przez aplikację mZUS, Platformę Usług Elektronicznych PUE/eZUS, portal Empatia lub bankowość elektroniczną. Najlepiej złożyć go w miesiącu, w którym dziecko kończy 12 miesięcy. ZUS nie rozpatruje wniosków papierowych. Środki przekazywane są wyłącznie na wskazany rachunek bankowy – nie ma możliwości ich przekazania w formie przekazu pocztowego ani wypłaty gotówkowej.

Przykładowo w ciągu pierwszych pięciu miesięcy 2025 roku ZUS wpłynęło 67,4 tys. wniosków o świadczenie aktywni rodzice  w pracy obejmujących 68,1 tys. dzieci - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.

​​​​​​​Instrukcja jak złożyć przez PUE/eZUS wniosek o świadczenie aktywni rodzice w pracy (pdf 2,7 mb).

Ważne

We wniosku o świadczenie "Aktywni rodzice w pracy" trzeba złożyć oświadczenie o wychowywaniu dziecka z małżonkiem, drugim rodzicem dziecka lub z inną osobą albo o samodzielnym wychowywaniu dziecka. Gdy wychowujesz dziecko wspólnie z inną osobą, wskaż również, że ta osoba mieszka razem z Tobą i dzieckiem.

Jakie dokumenty dołączyć do wniosku

Dla rodziców z opieką naprzemienną

Dołącz do wniosku prawomocne orzeczenie sądu potwierdzające opiekę naprzemienną.

Dla cudzoziemców

Dołącz do wniosku dokument potwierdzający legalny pobyt w Polsce wraz z dostępem do rynku pracy (np. karta pobytu z dostępem do rynku pracy).

Może to być w szczególności:

  1. jeśli mieszkasz w Polsce:
  • karta pobytu – na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 ustawy o cudzoziemcach,
  • karta pobytu i decyzja o udzieleniu zezwolenia na pobyt na terytorium Polski lub inny dokument, który uprawnia Cię do pobytu i pracy w Polsce;
  1. jeśli mieszkasz w innym państwie członkowskim UE/EFTA i nie jesteś jego obywatelem – dokument potwierdzający legalność pobytu w tym państwie.

Dla opiekuna faktycznego

Jeśli jesteś opiekunem faktycznym, dołącz do wniosku:

  • zaświadczenie sądu opiekuńczego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka – zaświadczenie to musi zawierać datę wystąpienia do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka oraz
  • oświadczenie o dacie przyjęcia tego dziecka na wychowanie.

Dla osoby sprawującej pieczę zastępczą (rodzic zastępczy, rodzinny dom dziecka)

Jeśli jesteś rodzicem zastępczym lub prowadzisz rodzinny dom dziecka, dołącz do wniosku zaświadczenie powiatowego centrum pomocy rodzinie o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka wraz z datą umieszczenia w pieczy. Instrukcja "Jak dodać przez PUE załączniki do wysłanego wniosku o świadczenie aktywni rodzie w pracy" (plik doc 654 kb).

Na jaki okres ZUS ustala prawo do świadczenia

Prawo do świadczenia Aktywni rodzice w pracy ZUS ustala na okres między pierwszym dniem miesiąca, w którym dziecko skończyło 12. miesiąc, a ostatnim dniem miesiąca przed tym, w którym dziecko skończy 36. miesiąc, czyli do 35. miesiąca. Prawo do świadczenia aktywni rodzice ustalamy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek.

Jak ZUS kontaktuje się z wnioskodawcą

Jeśli ZUS przyzna to świadczenie, nie będzie wydawać decyzji. Informację o przyznaniu świadczenia przekaże na konto rodzica lub opiekuna na PUE ZUS.

Całą korespondencję w sprawie programu Aktywny Rodzic ZUS prowadzi z wnioskodawcą przez PUE ZUS. Informację o tym, że na PUE czekają na wnioskodawcę pisma w sprawie świadczenia, ZUS może też przesłać w wiadomości e-mail lub SMS – jeśli we wniosku podasz swój adres e-mail lub numer telefonu.

Jeśli wnioskodawca nie wypełni wniosku poprawnie, ZUS wezwie do jego poprawienia w ciągu 14 dni.

Jeśli wnioskodawca nie złożysz wymaganych dokumentów, ZUS wezwie do ich dostarczenie i wyznaczymy termin od 14 do 30 dni.

Jeśli wnioskodawca nie poprawi lub nie uzupełni dokumentów w wyznaczonym terminie, ZUS nie rozpatrzymy jego wniosku.

Jeśli ZUS będzie miał wątpliwości, czy wnioskodawca spełnia warunki do tego, by otrzymywać świadczenie Aktywni rodzice w pracy, w szczególności warunek mieszkania w Polsce, ZUS może wezwać o udzielenie informacji w tej sprawie w wyznaczonym terminie.

Jak się odwołać od decyzji ZUS

ZUS wyda decyzję w sytuacji:

  • odmowy przyznania świadczenia,
  • uchylenia prawa do świadczenia,
  • zmiany wysokości świadczenia,
  • nienależnie pobranego świadczenia.

Decyzję taką ZUS doręczy wnioskodawcy tylko elektronicznie – na PUE ZUS.

Od decyzji wnioskodawca może się odwołać do prezesa ZUS w ciągu 14 dni od doręczenia decyzji.

Od decyzji prezesa ZUS przysługuje wnioskodawcy skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Trzeba ją złożyć w ciągu 30 dni od doręczenia decyzji – za pośrednictwem ZUS-u.

Jak ZUS wypłaca świadczenie

Świadczenie "Aktywni rodzice w pracy" ZUS przekazuje na rachunek bankowy rodzica lub opiekuna, który poda we wniosku.

Podstawa prawna:
- ustawa z 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka –„Aktywny rodzic” (Dz.U. z 2024 r. poz. 858).
- ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Aby uzyskać zwrot części składek na ubezpieczenie społeczne niani, konieczne jest podpisanie tzw. umowy uaktywniającej z nianią (opiekunką dla dziecka w wieku żłobkowym). Może to być nawet członek rodziny: np. babcia, ciocia, dziadek

Umowa uaktywniająca to forma umowy zlecenia z osobą fizyczną, która sprawuje opiekę nad dziećmi, które ukończyły 20 tydzień życia. Taka umowa może trwać  najdłużej do końca roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3 lata lub ewentualnie 4 lata, gdy nie można zapewnić mu opieki przedszkolnej. 

Ważne

Kto może być nianią?

ZUS wyjaśnia, że nianią może być każda pełnoletnia osoba, nawet jeśli jest spokrewniona z dzieckiem (poza rodzicami).  Może być to więc nawet babcia czy dziadek. 

Co trzeba zawrzeć w umowie?

Umowa z nianią musi być pisemna i powinna określać: 
- strony umowy, 
- jej cel i przedmiot, 
- czas i miejsce sprawowania opieki, 
- liczbę dzieci powierzonych opiece, 
- obowiązki niani, 
- wysokość wynagrodzenia oraz sposób i termin jego wypłaty, 
- czas na jaki została zawarta, 
- warunki i sposób zmiany umowy oraz jej rozwiązania.

Ważne

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wyjaśniło, że  nie będzie konieczności udowadniania rozliczenia środków lub składania umowy zawieranej z nianią lub innym opiekunem dziecka. Co więcej nikt nie będzie sprawdzał ile faktycznie dni była świadczona opieka przez nianię. Możliwe będzie np. że niania zajmuje się dzieckiem tylko przez 2 tygodnie w miesiącu i wtedy też należna będzie co miesiąc kwota świadczenia 1500 zł lub 1900 zł (w przypadku dziecka niepełnosprawnego). MRPiPS wskazuje, że weryfikacji będzie podlegać przede wszystkim spełnienie warunku aktywności zawodowej rodziców.

Zgłoszenie niani do ZUS-u

Rodzic, który zawarł umowę uaktywniającą, powinien w ciągu siedmiu dni zgłosić nianię do ZUS. Procedury są tu uproszczone. Najpierw trzeba zgłosić się  jako płatnik składek. Jeśli ktoś prowadzi własną działalność nie musi tego robić ponownie. Następnie zgłosić nianię jako osobę ubezpieczoną. Dokumenty można też przesłać pocztą albo korzystając z PUE ZUS za pośrednictwem programu ePłatnik. W każdej sytuacji można liczyć na pomoc pracowników ZUS. Poza zgłoszeniem niani do ubezpieczeń rodzic musi składać deklaracje oraz raporty miesięczne.

Trzeba pamiętać, że po rozwiązaniu umowy z nianią płatnik składek, czyli rodzic musi wyrejestrować nianię z ubezpieczeń. Ma na to czas 7 dni. 

Obowiązek zapłaty składek ubezpieczeniowych za nianię

Niania, jeżeli opieka nad dzieckiem jest jej jedyną pracą, podlega obowiązkowo: ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu) i ubezpieczeniu zdrowotnemu, a gdy np. jednocześnie pracuje na cały etat - tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ubezpieczenie chorobowe niani jest dobrowolne. Jeśli się na to zdecyduje, rodzic potrąca składkę z pensji i odprowadza do ZUS.

Ważne

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na pytanie "Czy będzie sprawdzane ile faktycznie dni była świadczona opieka przez nianię? Np. niania zajmuje się dzieckiem tylko przez 2 tygodnie - czy wtedy przysługuje połowa (750 zł) czy nic?" odpowiedziało:
Zgodnie z ustawą element podpisania umowy z nianią, jej czasu i przebiegu nie będzie sprawdzany. To co będzie elementem procesu weryfikacji, to przede wszystkim aktywność zawodowa rodziców.

Część składek niani finansuje budżet państwa

- Budżet państwa finansuje składki na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne za nianię od części pensji, która nie jest wyższa niż 50 proc. minimalnego wynagrodzenia. Pomoc ta adresowana jest do rodziców i opiekunów, którzy są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej albo prowadzą działalność gospodarczą lub rolniczą. Co istotne, jeśli zatrudniający nianię rodzic straci źródło dochodów, budżet państwa opłaca składki jeszcze przez trzy miesiące - informuje Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS w województwie pomorskim.

Dzięki umowie uaktywniającej niania zyskuje zabezpieczanie teraz i na przyszłość, a rodzice ponoszą mniejsze koszty.

oprac. Paweł Huczko
rozwiń więcej
Prawo
Czy pracownik musi zapłacić pracodawcy za stłuczony wyświetlacz telefonu? To wcale nie jest oczywiste. Sprawdź zasady
09 wrz 2025

Zasady odpowiedzialności materialnej pracownika wcale nie są proste. Choć może to wydawać się oczywiste - zepsułeś, to zapłać, to jednak obowiązujące w tym zakresie przepisy są bardziej skomplikowane i uwzględniają wiele dodatkowych okoliczności.

To ostatnie dni na to, by pracownicy zdecydowali o swoich uprawnieniach. Później wedle swojego uznania zrobi to pracodawca
09 wrz 2025

Choć o wielu sprawach dotyczących przebiegu stosunku pracy pracodawca i pracownik powinni decydować wspólnie, to jednak jednocześnie to pracodawca jako podmiot profesjonalny ponosi ewentualną odpowiedzialność za niewywiązanie się ustawowych obowiązków. Dotyczy to m.in. prawa pracowników do wypoczynku, czyli urlopów.

Sejm na żywo: 9 września 2025 [Transmisja online]
09 wrz 2025

We wtorek, 9 września o godz. 12:00 rozpocznie się czterodniowe posiedzenie Sejmu.

Wzór na wyższą emeryturę [obliczenia] ZUS: Emerytura wyższa nawet o kilkanaście procent za każdy rok pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego
09 wrz 2025

ZUS dość regularnie przypomina, że opłacalne jest późniejsze przejście na emeryturę. Im dłużej będziemy aktywni zawodowo (czyli im dłużej będziemy płacili składki emerytalne) po osiągnięciu wieku emerytalnego, tym większe świadczenie z ZUS-u można otrzymać tytułem emerytury. ZUS szacuje, że każdy dodatkowy rok pracy może podnieść emeryturę nawet o kilkanaście procent. Dłuższej aktywności sprzyjają potrzeby rynku i otwartość pracodawców, a analizy ekspertów ZUS jasno pokazują, że warto odłożyć w czasie decyzję o zakończeniu pracy.

Ile zyskuję kupując 3 masła w Biedronce? UOKiK stawia zarzuty: kombinacje z wielosztukami, fałszywe obniżki i niewidoczne najniższe ceny w sklepach
09 wrz 2025

W dniu 9 września 2025 r. poinformowano, że Prezes UOKiK postawił spółce Jeronimo Martins Polska (właścicielowi sieci sklepów Biedronka) zarzuty naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Za niejasno komunikowane ceny Jeronimo Martins Polska grozi kara do 10 proc. obrotu. Zarzuty usłyszały również trzy osoby zarządzające, którym grozi kara do 2 mln zł. Podstawą działań podjętych przez UOKiK były sygnały napływające od konsumentów, którzy opisywali różne nieprawidłowości podczas akcji promocyjnych sieci Biedronka. Klienci sklepów skarżyli się w szczególności na problemy z odczytaniem właściwej ceny przy zakupie wielosztuk oraz podawanie informacji o najniższych cenach z 30 dni przed obniżkami w sposób nieczytelny, w tym zbyt małą czcionką. W ramach sprawdzenia wykonywania przepisów dyrektywy Omnibus i badania sieci handlowych, podległa UOKiK Inspekcja Handlowa przeprowadziła kontrole również w sklepach sieci Biedronka. Inspektorzy zgromadzili obszerną dokumentację zdjęciową, przede wszystkim etykiet cenowych i wywieszek, prezentujących obniżki cenowe oferowane konsumentom. Analiza zebranego materiału dowodowego potwierdziła - zdaniem Prezesa UOKiK - sygnalizowane nieprawidłowości.

Znamy nowe stawki abonamentu RTV. Polacy zapłacą więcej
09 wrz 2025

Wszyscy czekają na nowe rozwiązania dotyczące opłat za radio i telewizję. Od dłuższego czasu jest zapowiadane zniesienia abonamentu RTV. Jak się podkreśla, rozwiązanie to jest już przestarzałe i system finansowania mediów publicznych musi ulec zmianie. Ustalenia nadal trwają, a stawki za abonament rosną. W przyszłym roku zapłacimy więcej.

GIP: pilotaż czterodniowego tygodnia pracy to genialne rozwiązanie. Może być początkiem nowej ery
09 wrz 2025

Główny Inspektor Pracy, Marcin Stanecki uważa, że pilotaż czterodniowego tygodnia pracy to genialne rozwiązanie. Może być początkiem nowej ery, kiedy będziemy pracować mniej. Od 100 lat praca organizowana jest w systemie 5 dni po 8 godzin. Czas na zmianę.

Drewno dobrej jakości nie trafi już do pieca! Nowe przepisy zmieniają wszystko
09 wrz 2025

Elektrownie i elektrociepłownie nie mogą już spalać pełnowartościowego drewna. Nowe przepisy to rewolucja dla energetyki, branży drzewnej i ochrony środowiska. Surowiec, który do tej pory trafiał do pieców, teraz zasili przemysł meblarski i stolarski, a do spalania będą wykorzystywane wyłącznie odpady i drewno niskiej jakości. Co to oznacza?

Ubezpieczyłeś zwierzęta? Możesz domagać się refundacji 70 proc. opłaconej składki! Ze złożeniem wniosku trzeba się pospieszyć
08 wrz 2025

Jeszcze do 29 września 2025 roku można złożyć wniosek o refundację już uiszczonych składek ubezpieczenia zwierząt od szeregu chorób. Ich lista jest długa i została poszerzona. Kto dostanie pieniądze i jakie warunki musi spełnić?

Jak skorzystać z wolnego, gdy ślub odbywa się w piątek? Urlop okolicznościowy dla świadka. Nie każdy wie, co wynika z przepisów
09 wrz 2025

Choć przez wiele lat dniem zwyczajowo zarezerwowanym na śluby i wesela była sobota, to jednak od pewnego czasu równie popularnym terminem jest piątek. Czasami na taki termin ślubu krócej się czeka, a dodatkowy ceny usług w tym dniu bywają niższe.

pokaż więcej
Proszę czekać...